حسن رضايي
نيمه اول مرداد ماه 96، خبري در فضاي دانشگاهي كشور منتشر شد كه به دليل جو حاكم بر فضاي پس از انتخابات رياست جمهوري، چندان ديده نشد؛ خبر اعطاي مجوز تشكيل اتحاديه تشكل‌هاي اسلامي دانشجويان ايران(تادا)! محمد فرهادي در آخرين روزهاي حضور خود در وزارت علوم پس از آنكه تمامي تلاش خود را براي تغيير ناگهاني اساسنامه دانشگاه پيام‌نور به انجام رساند، ظاهراً مي‌خواست كار ناتمام خود در عرصه تشكل‌هاي دانشجويي فعال در كشور را نيز تمام كند. صدور مجوز قانوني فعاليت يك اتحاديه دانشجويي، البته ظاهراً هيچ حاشيه خاصي ندارد. با اين حال همين خبر ظاهراً معمولي مي‌تواند نمايانگر تلاش‌هاي سازمان‌يافته مسئولان وزارت علوم براي بهره‌برداري سياسي از فضاي دانشگاه طي چهار سال آينده تلقي شود. اولين مسئله شبهه‌ناك در اين موضوع، به روند صدور مجوز اتحاديه مذكور بود.
مقامات وزارت علوم در حالي نهم مرداد ماه خبر اعطاي مجوز به اتحاديه مذكور را روي تارنماي رسمي اين وزارتخانه قرار دادند كه به فاصله يك روز پس آن، يكي از اعضاي هيئت نظارت بر تشكل‌هاي دانشجويي كشور، روند اعطاي مجوز مذكور را غيرقانوني خواند. حجت‌الاسلام محمد محمديان، رئيس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها، دهم مرداد ماه ضمن نگارش نامه‌اي رسمي به محمد فرهادي، به آنچه «بازنمايي ناصحيح آخرين جلسه هيئت نظارت» از سوي پايگاه اطلاع‌رساني دولت خوانده بود، اعتراض كرد. دعوت نشدن دو نفر از اعضاي هيئت نظارت به جلسه و توجه نكردن وزير به مصوبات جلسات قبلي، مسائلي بود كه در نامه حجت‌الاسلام محمديان به آن اشاره شده بود. اما تكان‌دهنده‌ترين بخش از اعتراض محمديان به خبر منتشر شده در پايگاه اطلاع‌رساني وزارت علوم رأي‌گيري نكردن پيرامون اعطاي مجوز تشكيل اتحاديه «تادا» در جلسه مذكور بود.
حجت‌الاسلام محمديان در همين زمينه خطاب به فرهادي مي‌نويسد: «در اين جلسه تا زماني كه بنده و معاون فرهنگي نهاد در جلسه حضور داشتيم هيچ‌گونه اعلام رأي‌گيري از سوي حضرتعالي به عنوان رئيس هيئت يا قرائت متن صورتجلسه يا متن نهايي مصوبه از سوي دبير هيئت انجام نگرفت!» وزارت علوم اما پس از اين با صدور اطلاعيه‌اي مجدد بر قانوني بودن روال اعطاي مجوز اصرار كرد. اين در حالي است كه ظاهراً در جلسه مذكور، نماينده شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيز غايب بوده و وزير بهداشت نيز اندكي پس از ترك جلسه توسط مسئولان نهاد رهبري، جلسه را ترك كرده است؛ واقعياتي كه باعث شده جلسه مذكور تنها با حضور سه نفر ادامه يابد و بر اساس آيين‌نامه قانوني مربوط به جلسات هيئت نظارت، به دليل حضور نداشتن حداقل دو سوم اعضا، از رسميت ساقط شود.
مسئولان وزارت علوم اما با اين حال بر قانوني بودن مصوبه سه نفري خود تأكيد دارند. در همين حال قائم مقام معاونت فرهنگي و سياسي نهاد رهبري در دانشگاه‌ها نيز پس از انتشار اين خبر با تشريح جزئيات ابعاد قانوني ادعاي وزارت علوم مبني بر تشكيل تادا، آن را غيرقانوني مي‌شمارد و در همين رابطه مي‌گويد: «جلسه اخير هيئت نظارت مركزي مشترك بدون دستيابي به هرگونه مصوبه و رأي‌گيري پايان پذيرفته است. بنابراين خبر منتشر شده در خصوص اخذ مجوز تشكيل اتحاديه جديد قوياً تكذيب مي‌گردد.» در آن سو اما برخي اعضاي حزب منحله مشاركت و فعالان فتنه 88 از صدور مجوز غيرقانوني مذكور دفاع كرده‌اند. عبدالله رمضان‌زاده فعال فتنه 88 در همين زمينه مي‌گويد: «صدور مجوز اتحاديه دانشجويان تادا گامي به پيش در حركت دانشجويي است. » بدين سان، تادا ظاهراً نيامده، پدرخوانده‌هايي در خارج از محيط دانشگاه پيدا كرده است.
مسئله‌اي كه مي‌تواند زنگ هشداري براي از دست رفتن آرامش محيط علمي دانشگاه پيرو تمايل جريانات سياسي به سواري گرفتن از تشكل‌هاي دانشجويي طي چهار سال پيش رو باشد. براي آنان كه تاريخچه فعاليت جنبش دانشجويي در ايران را مي‌شناسند، روشن است كه نگاه جريانات سياسي به تشكل‌هاي دانشجويي هميشه ابزاري بوده است. در اين شرايط زماني كه فعالان فتنه 88 دوست داشته باشند يك اتحاديه دانشجويي را تبديل به ابزار موج‌سواري خود در محيط آكادميك دانشگاه نمايند، نتيجه چندان غيرقابل پيش‌بيني نخواهد بود. مسئله، ابداً بستن فضاي آزادانديشي در فضاي دانشگاه و حمايت از فضاي بسته سياسي در سطح دانشگاه‌هاي كشور نيست. موضوع، سوءاستفاده جريانات سياسي از دانشجويان و بازيچه قرار دادن آنها براي كسب امتياز در فضاي بيرون از دانشگاه است؛مسئله‌اي كه نه تنها در جهت آزادانديشي نيست كه مي‌تواند موجب انسداد سياسي در فضاي دانشگاهي كشور باشد.
از اين منظر شايد رهبر فرزانه انقلاب، مهم‌ترين حامي فعاليت آزادانه تشكل‌هاي دانشجويي در محيط دانشگاه باشد. تأكيد مكرر بر راه‌اندازي كرسي‌هاي آزادانديشي در سطح دانشگاه‌ها را مي‌توان مصداق چنين روحيه‌اي دانست. بر همين اساس است كه ايشان آبان ماه سال 72 در همين زمينه مي‌گويد:«خدا لعنت كند آن دسته‌اي را كه تلاش كرده‌اند و مى‌كنند كه قشر جوان و دانشگاهي ما را غيرسياسى كنند.» مشكل اما دقيقاً از جايي آغاز مي‌شود كه تشكل‌هاي دانشجويي بخواهند با زير پا گذاشتن اصل استقلال خود-كه لازمه آزادانديشي واقعي به شمار مي‌رود- در خدمت پدرخوانده‌هاي سياسي خارج از محيط دانشگاه قرار بگيرند. مسئله‌اي كه ظاهراً معاونت فرهنگي وزارت علوم از عملياتي كردن آن ابايي ندارد. اين در حالي است كه رهبر انقلاب پيش از اين بابت در پيش گرفتن چنين رويه‌اي به مسئولان وزارتين علوم و بهداشت تذكر داده‌اند.
رهبر فرزانه انقلاب مرداد ماه 94 در همين زمينه مي‌گويند:«تشكل‌هايي هم هستند كه مثل ظرف‌هاي يكبار مصرف، فقط براي انتخابات به‌وجود مي‌آيند؛مصرفش فقط انتخابات است. بعضي از تشكل‌ها اين‌جوري هستند؛ تشكل را درست مي‌كنند، خجالت هم نمي‌كشند، مي‌گويند هم كه اين تشكل را درست كرديم براي اينكه در انتخاباتِ فلانجا به دردمان بخورد. اينكه اهانت به دانشجو است؛ نگاه ابزاري به دانشجو، آن هم دانشجوي نخبه‌اي كه حالا در يك تشكل بنا است گرد بيايد، اين اهانت به او است. مگر انتخابات چقدر قيمت دارد كه انسان به خاطر آن، دانشجو را تحقير كند؛ آن هم دانشجوي نخبه را. اين تشكل‌ها را بنده اعتقادي ندارم و معتقد نيستم كه اينها به نفع كشورند يا مي‌توانند مفيد باشند براي كشور؛ [تشكيل] آنها را توصيه نمي‌كنيم، لكن تشكل‌هايي كه واقعاً اسلامي‌اند، علاقه‌مندند و در خدمت انقلاب و اسلام و آينده كشورند، مي‌توانند خيلي مفيد باشند.» بحث‌هاي پيرامون تادا هنوز هم ادامه دارد. با اين حال تمامي شواهد حاكي از تلاشي سازمان‌يافته براي سفت كردن جاي پاي تشكل‌هاي يكبارمصرف از سوي معاونت فرهنگي وزارت علوم است.
نظر شما