خبرگزاری مهر -  گروه استان ها: باز هم بوی خاطره انگیز و مهربانانه مهر با قدم‌های تند و سریع و صدای خنده و شادی دانش‌آموزان به مشام رسید.

روزهایی که شاید نه همه اما اکثریت ما که سال‌هاست دیگر ندیدیمشان، با شیرینی یادشان می‌کنیم. بخواهیم یا نه این خاطره‌ها بازی با زنگ‌های تفریح، جمع شدن دور نیمکت کلاس یا حیاط و خوردن خوراکی همراه می‌شوند.

شاید خوراکی خوردن در مدرسه و زنگ‌های تفریح برای دانش‌آموزان دیروز و امروز یک موضوع پیش پا افتاده و صرفاً تفریحی محسوب شود، اما تأثیر نوع و مقدار این خوراکی‌ها نه فقط در همان لحظه یا روز برای بدن دانش‌آموزان تأثیرگذار است، بلکه قطعاً در آینده تحصیلی و اجتماعی آن‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم در گفتگو با خبرنگار مهر، با تأکید بر اینکه در بین دانش‌آموزان توجه به وعده صبحانه و میان وعده‌های مناسب باید در دستور کار قرار گیرد، گفت: معمولاً دانش‌آموزان یا صبحانه نمی‌خورند و یا اینکه بسیار کم می‌خورند، بنابراین به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که شب‌ها زودتر شام خورده شود تا فرزندشان زودتر بخوابد، یعنی در بین ساعات ۱۰ تا ۱۰ و ۳۰ دقیقه شب دانش‌آموز خواب باشد.

دانش آموزان صبح‌ها ورزش کنند

علی اکبر حق ویسی ادامه داد: صبح‌ها نیز دانش‌آموزان اگر اشتهای غذا خوردن ندارند، سعی کنند بین ۵ تا ۱۰ دقیقه نرمش و ورزش کنند تا اشتهایشان باز شود، از سوی دیگر برای اینکه انگیزه بچه‌ها برای خوردن صبحانه بیشتر شود، سعی شود تا همه اعضای خانواده در کنار سفره صبحانه حضور داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه با وجود رعایت همه موارد، باز هم ممکن است برخی از دانش‌آموزان از خوردن صبحانه امتناع کنند، تأکید کرد: از این نظر باید تلاش کرد تا میان وعده مناسب در اختیار دانش‌آموز قرار گیرد، لذا با توجه به اینکه فصل‌های پاییز و زمستان در حال رسیدن است می‌توان از میان وعده‌هایی گرم مانند نان و آش، نان و عدسی، لوبیا، فرنی، حریر بادام، شیر برنج، سوپ و مواردی این‌چنین استفاده کرد.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم اظهار داشت: یکی از دلایل اینکه بچه‌ها میان وعده‌هایشان را نیز درست مصرف نمی‌کنند این است که بسیاری از خانواده‌ها تأکید دارند که لقمه‌ای از نان و پنیر به فرزندشان بدهند، این در صورتی است که نان و پنیر ماهیتاً غذای خشک و سردی محسوب می‌شود و پس از مدتی رغبتی برای خوردن آن وجود ندارد.

تدوین یک برنامه غذایی مناسب برای مصرف دانش‌آموزان

حق ویسی با اشاره به اینکه گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم در حال تدوین یک برنامه غذایی مناسب برای مصرف دانش‌آموزان است، گفت: باید توجه کرد که در گروه‌های سنی مختلف تغذیه دانش‌آموزان متفاوت می‌شود، در دوره ابتدایی خیلی تفاوتی بین آن‌ها نیست اما از دختران و پسران دانش‌آموز از سن ۱۱ تا ۱۴ سال دوره رشد و بلوغ را سپری می‌کنند، بر این اساس دخترها باید ۲۲۰۰ کیلو کالری و پسرها نیز ۲۵۰۰ کیلو کالری به صورت روزانه مصرف کنند تا برای جهش رشدی مناسب، انرژی و پروتئین کامل دریافت کنند.

ویتامین A و ویتامین D ازجمله ریزمغزها و املاحی هستند که دانش‌آموزان باید در برنامه خود از آن‌ها استفاده کنند

وی افزود: دختران در سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی ۱۵ تا ۱۶ کیلوگرم وزن و ۱۵ تا ۱۶ سانتیمتر قد اضافه می‌کنند، پسران نیز در سنین ۱۲ تا ۱۶ سالگی حدود ۲۰ سانتیمتر افزایش قد و ۲۰ کیلوگرم وزن اضافه می‌کنند، علاوه بر تأمین کالری مصرفی، لازم است تا دانش‌آموزان ما ریز مغزها که شامل ویتامین‌ها، املاح و مواد معدنی می‌شوند در برنامه غذایی خودشان داشته باشند.

به گفته حق ویسی، کلسیم، آهن، روی، ویتامین A و ویتامین D ازجمله ریز مغزها و املاحی هستند که دانش‌آموزان باید در برنامه خود از آن‌ها استفاده کنند.

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم ادامه داد: از آنجا که در کشورمان به صورت عمومی شاهد کمبود آهن و ویتامین D هستیم، لذا دانش‌آموزان می‌توانند از طریق مدارس و یا مراکز جامع سلامت (مراکز و خانه‌های بهداشت و درمان) قرص آهن و ویتامین D را به صورت رایگان تهیه کنند، چرا که دانش‌آموزان از سنین ۱۵ تا ۱۸ سال باید ماهانه ۴ عدد قرص آهن مصرف کنند که این باید تا ۴ ماه ادامه داشته باشد، یعنی ۱۶ عدد قرص در طی ۱۶ هفته متوالی که باید در طول یک سال دریافت شود.

دانش آموزان به مراکز جامع سلامت مراجعه کنند

وی تأکید کرد: دانش‌آموزان می‌توانند با مراجعه به مراکز جامع سلامت مورد معاینه پزشکان قرار گیرند و اگر تشخیص کمبود ویتامین D یا آهن داده شد، از طریق همین مراکز به صورت رایگان تهیه کنند، حتی دانش‌آموزان ما می‌توانند خدماتی مانند مشاوره، روانشناسی و سایر خدمات را به صورت رایگان از این مراکز دریافت کنند.

حق ویسی در ادامه با بیان اینکه در مدارس باید پایگاه‌های تغذیه سالم وجود داشته باشد، گفت: در حال حاضر این پایگاه‌ها (همان بوفه‌های بهینه شده با دستورالعمل صحیح) کمتر جود دارند شاید هم اکنون تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد از این پایگاه‌ها فعال باشند.

وی در خصوص اینکه چه غذاهایی باید در این پایگاه‌ها یا بوفه مدارس به فروش برسد افزود: خشکبار، خرما، انواع مغزها، انجیر و انواع برگه‌ها، کشمش فندق، پسته، بادام، تخمه‌ها، کنجد، نخودچی، گندم برشته و گردو و بادام از جمله مواد مفید هستند که باید در بسته بندی‌های بهداشتی، بدون نمک و به صورت خام که دارای برچسب و کد بهداشتی هستند عرضه شوند.

حق ویسی اضافه کرد: امکان دارد که شیر و لبنیات در این پایگاه‌ها توزیع شود که باید پاستوریزه و استریلیزه باشند و حتی الامکان با ویتامین D و کلسیم غنی شوند، همچنین ما به شدت تأکید داریم که در مدارس نوشیدنی‌های دارای کد بهداشتی مثل آب معدنی و دوغ بدون نمک و بدون گاز باید عرضه شود، می‌توان از میوه‌های فصل مثل سیب و پرتقال و نارنگی و انگور و انار با رعایت شرایط بهداشتی و بسته بندی مناسب استفاده کرد.

شاهد شیوع چاقی در دانش‌آموزان هستیم

رئیس گروه تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان اینکه تا اینجا الگوی مناسبی است که معمولاً دانش‌آموزان به آن‌ها توجه نمی‌کنند و سراغ خوراکی‌ها می‌روند، گفت: اگر در مدارس بیسکویت عرضه می‌شود باید بدون کِرم باشد، کیک‌ها و کلوچه‌ها باید کوچک باشند چرا که شاهد شیوع چاقی در دانش‌آموزانمان هستیم که می‌تواند در آینده کشور را دچار مشکل کند، از این نظر بهتر است مواد عرضه شده در پایگاه‌های مدارس دارای نشانگرهای رنگی باشند که نشان می‌دهد کدام خوراکی‌ها نمک، چربی و قند بالایی دارند و نباید استفاده شوند، مثلاً خوراکی‌هایی با نشانگر قرمز دارای مقادیر بالایی از این مواد، نشانگر زرد خوراکی‌هایی باید با احتیاط و میزان کم مصرف شود و نشانگر سبز یعنی خوراکی‌هایی که مصرفشان بلامانع است.

در کنار برنامه غذایی مناسب در مدارس، دانش‌آموزان فعالیت‌های ورزشی کافی داشته باشند

وی ادامه داد: بهتر است خانواده‌ها خودشان الگوهای غذایی برای دانش‌آموزانشان تهیه کنند که می‌تواند شامل لقمه‌های ساده مثل نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ، نان و پنیر و گوجه و موارد این‌چنین شود، اگر احیاناً خانواده‌ها نتوانستند الگوی غذایی مناسب برای بچه‌ها در نظر بگیرند، در مرحله بعدی این مدارس هستند که باید چنین کاری انجام دهند، هرچند که مراکز بهداشت استان نیز قبل از همه باید شرایط بهداشتی مدارس برای عرضه مواد غذایی را بررسی کنند.

حق ویسی اضافه داشت: خوشبختانه مسئولان آموزش و پرورش استان با چند آشپزخانه که مورد بررسی و تأیید قرار گرفتند وارد مذاکره شدند تا بتوانند الگوهای غذایی گرم را برای مدارس تهیه کنند، از این جهت این آشپزخانه‌ها اجازه توزیع الویه، فلافل یا سمبوسه و انواع فست فود را ندارند و باید غذاهایی مثل آش، حلیم، عدسی و ... با مقدار نمک، روغن و شکر مناسب عرضه کنند، همچنین ظروف مورد استفاده باید گیاهی باشند و غذاها سریع مصرف شوند و به روز بعد موکول نشوند.

وی در پایان تأکید کرد: توصیه اکید ما این است که در کنار یک برنامه غذایی مناسب در مدارس، حتماً دانش‌آموزان فعالیت‌های ورزشی کافی داشته باشند، چرا که سرطان، سکته‌های قلبی، کبد چرب و قند بالا از جمله بیماری‌هایی است که شرایط خوبی در کشور ما ندارند و سه نکته عامل ایجادشان هستند، یکی عدم فعالیت، دوم تغذیه نامناسب و سوم مصرف سیگار که باید کاهش پیدا کند.