مشارکت را می توان فرآیندي براي آموزش مردم جهت شرکت در اتخاذ تصمیمات گروهی و در عین حـال سـهیم شدن در مسئولیت ها دانست که امروزه بیشتر در کنار واژه توسعه بکار گرفته می شود که ازآن با عنوان « توسـعه مشارکتی» یاد می شود و تمامی ابعاد توسعه اعم از سیاسی، اقتصادي، اجتمـاعی، زیست محیطی و فرهنگـی را در بـر مـی گیـرد.
در عصر حاضر ارتباط مردم با حکومت و دولـت هـا و جلـب مشـارکت هـر چـه بیشـتر شهروندان در امـور مختلـف از طریـق نهادهایی خودجوش و مدنی صورت می گیرد که به سازماني مردم نهاد معروف گردیده اند و بـه عنـوان نهادهـا و موسسـاتی کـارآمد و مکمل بخش دولتی در تأمین اهداف توسعه از جایگـاه ویـژه اي برخـوردار مـی باشـند.
ویژگی جامعه مدنی این است که افراد جامعه به عنوان "شهروند" با دیالوگ، رفتارهای مدنی، استدلال و گفتمان منطقی با یکدیگر رفتار می کنند، نه با ملاک هاي ديگر. لذا مبنای جامعه پویا و پیشرفته بر مولفه هایی نظیر: نوآوری، عقلانیت و قاعده مندی استوار است، که هر فردی، "حقوق" و "تکالیف" خود را برای یک "هدف جمعی" بداند.
واقعیت امر این است که امروزه گذر به شیوه مشارکتی در تصمیم گیري ها، برنامـه ریـزي و اداره امـور گریـزناپذیر و ضروري بنظر می رسد. زیرا از یک سو ظرفیت ها براي جلب مشارکت و حضور مردم بالا رفتـه اسـت و از سوي دیگر مسائل پیچیده تر از آن هستند که به وسیله تعداد معدودي قابل حل باشند.
شکل گیری نهادهای مدنی تاثیر گذار در استان کردستان و شهر سقز در مراحل اولیه قرار داشته و چه بسا بیشتر در حوزه انجمن های خیریه، فرهنگی و محیط زیست نمود پیدا کرده اند و در این بخش اقدامات و فعالیت های مناسبی شروع و درحال انجام است؛ اما در حوزه مسائل اجتماعی و سیاسی خلاءهایی احساس می شود و ضروریست در این حوزه نیز بسترسازی و اراده مناسب جهت شکل گیری و تقویت انجمن و سمن های قوی و تاثیر گذار صورت بگیرد تا این نهادهای مردمی بتوانند با کنشگری فعال، ساماندهی مسائل اجتماعی، مقابله با آسیب های حوزه اجتماعی و فرهنگی، ترویج حقوق شهروندی و مسئولیت های ناشی از آن بر فرایند و روند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حاکم بر استان، حول محور توسعه تاثیرات مثبت بگذارند و با رویکرد مطالبه گری از مسئولان و نهادهای اجرایی، بتوان گام های اساسی به سوی توسعه متوازن برداشت.
انجمن، سمن و نهادهای مدنی می توانند کانال ارتباطی موثر برای پاسخگویی، شفافیت، درست عمل کردن و متعهد نمودن مسئولان برای انجام و اتخاذ تصمیمات درست و عقلانی در سطح جامعه باشند و همچنین با ارائه برنامه و مشاوره های مفید و کارساز می توانند نقش مهمی بر تصمیم سازی ها به نفع عموم داشته باشند و مکمل و تکمیل کننده تصمیمات و برنامه های اجرایی مدنظر مدیران در حوزه های مختلف باشند.
نهادهای مدنی در زمان انتخابات با تدابیر و آگاه سازی لازم در زمینه های مختلف می توانند، افکار عمومی را در راستای انتخاب های مفید و مناسب، کاردان، باتجربه، مردم دار، داری تکثر فکری و پشتوانه علمی و عملی، دلسوز و... هدایت نمایند و همگام با مردم و مسئولان در راستای رفع مشکلات فعلی حاکم بر استان و حرکت به سوي دانايي محوري و توسعه پایدار استان گام بردارند.
لذا می توان گفت در دنیای امروز می توان با ایجاد نهادهای مردمی فراگیر در سطح استان گام های بزرگی به سوی توسعه همه جانبه برداشت و سرمایه و مشارکت اجتماعی را جهت تحقق این مساله تقویت نمود.

*کارشناس ارشد علوم سیاسی

46