حامد شایگان:پیش از اجلاس سران مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سخنان دیپلمات‌های امریکایی نشان داده بود که امریکا به دنبال خروج از برجام نیست و این موضوع بعد از پایان اجلاس سازمان ملل بار دیگر پررنگ شد،

زیرا رویکرد کشورهای اروپایی در قبال برجام تدوام توافق است و رئیس‌جمهوری امریکا در سخنرانی مجمع با فرافکنی و ایراد اتهامات قدیمی که از ابتدای انقلاب اسلامی عنوان شده نشان داد که نه‌تنها رد برجام گزینه خوبی برای انزوای ایران نیست بلکه به فاصله گرفتن جامعه جهانی از امریکا ختم می‌شود، از این رو تیم دیپلماتیک ترامپ بعد از آن ضمن تعدیل موضع امریکا به دنبال طرح مذاکره دوباره برای اضافه کردن متمم‌های برای گسترش محدودیت‌ها برضد ایران و تدوام بخشیدن برجام به بعد از پایان توافق است. از طرف دیگر با سیاست بحران‌آفرینی در منطقه قراردادهای نظامی و اقتصادی را بر دیگر کشورهای همسایه ایران، تحمیل کند. دولت ایران در مسیر حفظ ثبات منطقه و جهان از همان ابتدای طرح دعوای کشورهای غربی در شورای امنیت برضد فعالیت‌های هسته‌ای خواستار مذاکره برای جلوگیری از بحران‌های سیاسی و اقتصادی بود، همان‌طور که حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل بر این راهبرد حکومتی ایران صحه گذاشت. گرچه از همان ابتدای مذاکرات ۱+۵ برخی کشورها انعطاف ایران در برابر موضع‌گیری‌ها غرب را ناشی از فشارهای اقتصادی می‌دانستند و با توجه به اینکه تولید ناخالص داخلی ایران از ۶۵۴ هزار و ۲۶۶ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۰ به ۵۹۷ هزار و ۲۷۳ میلیارد ریال در سال ۹۲ رسیده بود ادامه روند را عامل نابودی اقتصاد ایران می‌پنداشتند اما واقعیت این است اقتصاد ایران به دلیل تنوع در منابع طبیعی قابلیت درون‌زایی دارد و آن نتیجه دلخواه کشورهای رقیب به‌دست نمی‌آمد شاید همین موضوع بود که غربی‌ها مذاکره و توافق در برجام را به عنوان گزینه بهتری انتخاب کنند. امروز نیز موضع‌گیری کشورهای غربی در برابر برجام تاکیدی بر منافع جهانی برجام است، به همین دلیل موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در حاشیه سخنرانی سازمان ملل به «سی‌ان‌ان» گفته بود که «ما اروپایی‌ها اطمینان حاصل می‌کنیم که برجام باقی می‌ماند». شاید اگر به سخنان دیپلمات‌های امریکایی نیز نگاه کنیم فرجام برجام عیان‌تر شود، زیرا برنی سندرز سناتور امریکایی در گفت‌وگو با نشریه اینترسپت گفته «در حالی عربستان سعودی به عنوان هم پیمان امریکا مطرح است که تروریست‌ها را تامین مالی می‌کند در چنین شرایطی کشورهای دیگر چرا باید در قبال برجام رویکرد رئیس‌جمهوری بی‌ملاحظه امریکا را تایید کنند.» به طور قطع ترامپ نیز می‌داند مقابله با جامعه جهانی و حمله به کشورها و توافق‌های بین‌المللی نتیجه مثبتی برای آنها نخواهد داشت. بنابراین دست امریکا به نوعی رو شده که این اقدام آنها دو هدف داخلی و بین‌المللی را دنبال می‌کند؛ نخست اینکه رویکردی را که در زمان تبلیغات انتخابات پیش گرفته بود را دنبال کند تا اعتماد شهروند امریکایی را جلب کند زیرا با وجود اینکه توانسته در یک سال گذشته رشد اقتصادی امریکا را تا حدودی سرعت ببخشد اما سیاست‌های او در بلندمدت رشد اقتصادی را تضمین نمی‌کند و از نظر اجتماعی و سیاسی جامعه امریکا را با چالش‌های روبه‌رو کرده که می‌تواند در آینده، اقتصاد این کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مورد دیگر اینکه سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه هنوز فراموش نشده او با طرح تقابل ایران با کشورهای عربی به دنبال قراردادی بود که در همان زمان به امضا رسید و ۱۱۰میلیارد دلار از بودجه عربستان سعودی را در قبال تسلیحات نظامی روانه امریکا کرد. بنابراین ادامه این رفتار دونالد ترامپ حکایت از ماهیت تاجر مابانه او دارد که بدون در نظر گرفتن مصالح جهانی تنها برای درآمدزایی به دنبال تنش‌زایی و وارد کردن هیجان به نظام جهانی است، زیرا دولت امریکا با در اختیار داشتن بالاترین سطح تولید ناخالص داخلی در جهان به نهایت ظرفیت اقتصادی خود رسیده و امروز بیشتر از هر چیزی به بازار صادراتی یا بستن درهای بازار داخلی خود در برابر تولیدات خارجی نیاز دارد اما این سیاست تا حدودی می‌تواند ادامه روند رشد اقتصادی امریکا را تضمین کند از این رو این کشور هدف‌های اقتصادی را در بیرون از مرزهای خود دنبال می‌کند که تنش‌آفرینی و فروش تسلیحات نظامی بخشی از این راهبرد است، بنابراین موضع امریکا در قبال ایران هیچ‌گاه به خروج از برجام و تحمیل خسارت نیست. بر همین اساس است که رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا در گزارشی نشریه وال استریت ژورنال منتشر کرده گفته از دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری این کشور خواسته است که پایبندی ایران به برجام را در دور سوم تایید کند.

از طرف دیگر باید توجه داشت که جامعه جهانی و حتی اروپایی‌ها به چالش‌آفرینی دولت جدید امریکا پی برده‌اند و همگامی با آن در سیاست خارجی را تهدیدی برای جهان می‌دانند و همچنین تجربه گذشته ثابت کرده است که وابستگی اقتصادی اروپایی‌ها به امریکا به جز ضرر هیچ سودی برای آنها به همراه ندارد برای نمونه در رکود اقتصادی سال ۱۳۸۵ امریکا بعد از مدتی توانست خود را از بحران دور کند اما دولت‌های اروپایی فشار اقتصادی را تحمل کردند بی‌انکه امریکا بتواند نقش مثبتی برای آنها ایفا کند امروز نیز تحریم ایران یا رد برجام همان موقعیت را برای اقتصاد اروپا تکرار می‌کند و منافع آنها در خاورمیانه تضعیف می‌شود.