به گزارش
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) شامانیسم، یکی از ابتداییترین و باستانیترین سنتهای جادویی و مذهبی است. در این باور قدیمی، نشانههایی از آنچه که هنوز هم در بُنمایههای عقاید ادیان بزرگ جهان مدرن وجود دارد، بهچشم میخورد. کارکرد شامان، در واقع نشان دادن نیروهای نامرئی مردم قبایل خودی است که پشت رویدادهای طبیعی صرف پنهان شده است؛ مثل تجربیاتی که از طریق شهود و در حالتهای خلسه و یا مشاهدات رمزآلود کسب میشود و این تجربه معنوی در طول مدت زمانی بهدست میآید که شامان در وضعیت جذبه و اشتیاق بسر میبرد. شامانها دارای قدرتهای شفابخشی هستند. آنها همچنین با مردگان و جهان ماوراء در ارتباط بوده و بر آب و هوا و حرکات جانوران شکاری تاثیر میگذارند. از نقطهنظر روانشناسانه، حالتهای خلسه شامانی شبیه جذبههای یوگایی، اسرار نهانی و باطنی مسیحیت و دراویش صوفیه است.
کتاب «مقدمهای بر شامانیسم؛دین ابتدایی ترکان باستان» تالیف مارگارت استوتلی با ترجمه بیژن اسدی مقدم، سرآغازی است کوتاه که گستردگی و تنوع شامانیسم را در بسیاری از مظاهر عمومی سحرآمیز آن نشان میدهد. مارگارت استوتلی، استاد مطالعات مذاهب و سنتهای عامیانه که کتابهایی مانند «هیندوایزم»، «جادو و فرهنگ عامه هندیان باستان» و «مقدمهای بر عناصر جادویی در کتاب مقدس» را در کارنامه دارد، بهگونهای مختصر و روشن، منطق باور و ایمانی را توضیح میدهد که عناصر خیالی آن جایگاه ویژهای در تصورات جمعی دارد.
«مردان و زنان شامان»، «خلسه، وجد و تسخیر»، «متعلقات شامانها»، «خدایان و ارواح»، «پوشش شامان»، «پیشگویی و شفا دادن»، «جان، انواع پرستش نیاکان و مرگ» و «نقوش و بتها» فصلهای هشتگانه کتاب هستند.
مولف در فصل چهارم در ذیل موضوع «آدمهای گرگ شده» نوشته است: «در قرن نوزدهم مسیونرهای مسیحی به اصطلاح «شمایل شکن» یا براندازنده عقاید غلط، شامانیسم را نابود کردند. طوریکه حتی داشتن طبل جرم محسوب میشود، اما با اینحال برای حفظ موجودیت فولکوریک مهارتهای شامانی از جمله برخی از تکنیکهای خلسه، مراسمی ترتیب داده میشده است. لازم به ذکر است که بیشترین ارواح یاریگر گرگها بودهاند. در این خصوص گفته شده که شامانها قادرند ارواح را بدرون گرگها بازگردانند و از طرف دیگر مرگ را بداخل آدمهای گرگ شده منتقل نمایند. در واقع این سنت «انسانهای گرگ شده» متکی بر باوری است که میگوید مردهها ممکن است در برخی اوقات از طریق ابزارها و مراسم دینی در موجودات زنده دیگر مثل باقرقرههای سفید، روباهها، خرسها، خرگوش و گرگها ظاهر شوند. حال از دیدگاه محض ممکن است باور به آدم گرگ شده، سبب اغتشاش و درهم آمیختگی ذهنی گردد. ولی تصور اینکه گرگ تنها معادل انسان گرگ شده است، براساس این عقیده میباشد که شامان ظاهر خویش را تغییر داده و برخلاف مردم خود عمل نموده است. از این قرار، دستههای گرگها بهمثابه لشکری از انسانهای گرگ شده درنظر گرفته میشوند.»
کتاب «مقدمهای بر شامانیسم؛دین ابتدایی ترکان باستان» در 180 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه منتشر شده است.
∎
کتاب «مقدمهای بر شامانیسم؛دین ابتدایی ترکان باستان» تالیف مارگارت استوتلی با ترجمه بیژن اسدی مقدم، سرآغازی است کوتاه که گستردگی و تنوع شامانیسم را در بسیاری از مظاهر عمومی سحرآمیز آن نشان میدهد. مارگارت استوتلی، استاد مطالعات مذاهب و سنتهای عامیانه که کتابهایی مانند «هیندوایزم»، «جادو و فرهنگ عامه هندیان باستان» و «مقدمهای بر عناصر جادویی در کتاب مقدس» را در کارنامه دارد، بهگونهای مختصر و روشن، منطق باور و ایمانی را توضیح میدهد که عناصر خیالی آن جایگاه ویژهای در تصورات جمعی دارد.
«مردان و زنان شامان»، «خلسه، وجد و تسخیر»، «متعلقات شامانها»، «خدایان و ارواح»، «پوشش شامان»، «پیشگویی و شفا دادن»، «جان، انواع پرستش نیاکان و مرگ» و «نقوش و بتها» فصلهای هشتگانه کتاب هستند.
مولف در فصل چهارم در ذیل موضوع «آدمهای گرگ شده» نوشته است: «در قرن نوزدهم مسیونرهای مسیحی به اصطلاح «شمایل شکن» یا براندازنده عقاید غلط، شامانیسم را نابود کردند. طوریکه حتی داشتن طبل جرم محسوب میشود، اما با اینحال برای حفظ موجودیت فولکوریک مهارتهای شامانی از جمله برخی از تکنیکهای خلسه، مراسمی ترتیب داده میشده است. لازم به ذکر است که بیشترین ارواح یاریگر گرگها بودهاند. در این خصوص گفته شده که شامانها قادرند ارواح را بدرون گرگها بازگردانند و از طرف دیگر مرگ را بداخل آدمهای گرگ شده منتقل نمایند. در واقع این سنت «انسانهای گرگ شده» متکی بر باوری است که میگوید مردهها ممکن است در برخی اوقات از طریق ابزارها و مراسم دینی در موجودات زنده دیگر مثل باقرقرههای سفید، روباهها، خرسها، خرگوش و گرگها ظاهر شوند. حال از دیدگاه محض ممکن است باور به آدم گرگ شده، سبب اغتشاش و درهم آمیختگی ذهنی گردد. ولی تصور اینکه گرگ تنها معادل انسان گرگ شده است، براساس این عقیده میباشد که شامان ظاهر خویش را تغییر داده و برخلاف مردم خود عمل نموده است. از این قرار، دستههای گرگها بهمثابه لشکری از انسانهای گرگ شده درنظر گرفته میشوند.»
کتاب «مقدمهای بر شامانیسم؛دین ابتدایی ترکان باستان» در 180 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه منتشر شده است.
نظر شما