مطبوعات کشور به طور روزانه مهمترین و برجسته ترین رخدادهای داخلی و خارجی را پوشش می دهند. این در حالی است که بخش زیادی از خبرها، یادداشت ها، گزارش ها، گفت وگوها و ... به انعکاس شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه اختصاص می یابد؛ موضوعی که توجه ویژه به آن اهمیتی فزاینده دارد.

گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ موضوع های یادشده را که انعکاس قابل توجهی در روزنامه های صبح سه شنبه 28 شهریور 1396 داشت؛ با هدف آگاهی بخشی و اطلاع رسانی بررسی کرده است.

** کودکان کار؛ قربانیان فقر و محرومیت
مشکلات و نیازهای مادی سبب می شود تا برخی از خانواده‌ها کودکانشان را به کار اجباری وادارند و این کودکان با محروم شدن از بسیاری از حقوق و امتیازها در معرض آسیب های بی شماری قرار می گیرند. اینک 2 نهاد حمایتی بهزیستی و کمیته امداد مسوول و متولی رسیدگی به وضعیت این افراد هستند.

روزنامه «آرمان» در گزارشی با عنوان «اعتراض با هشتگ کودک_دستگیر نشود»، نوشت: طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان تا جایی حساسیت‌ها را برانگیخته که کاربران فضای مجازی نیز با ساختن هشتگ کودک_دستگیر نشود به آن واکنش نشان داده‌اند. در طرح مذکور بار دیگر مانند گذشته این کودکان از سطح شهر جمع‌آوری شده و اتباع بیگانه غیرمجاز برای بازگردانده شدن به کشور خود به اردوگاه رفته‌اند و از والدین و سرپرستان کودکان ایرانی خواسته شده با در دست داشتن مدارک هویت اقدام به تحویل کودکان کنند.

در ادامه این گزارش آمده است: این طرح که یادآور سیکل معیوب ساماندهی کودکان کار و خیابان است، علاوه بر اینکه واکنش فعالان حوزه کودکان و اعضای شورای شهر تهران را به دنبال داشته، صدای وزیر رفاه را هم در آورده است. با این وجود، این طرح همچنان مورد تایید بهزیستی است، تا جایی‌که معاون اجتماعی این سازمان می‌گوید: «طرح شناسایی و جذب کودکان کار، برای دفاع از حقوق این کودکان است.» طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان با همکاری 11نهاد و ارگان، ازجمله فرمانداری، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و شهرداری و سازمان بهزیستی استان تهران شکل گرفته و دو مددکار اجتماعی تیم‌های جمع‌آوری کودکان کار را همراهی می‌کنند.

به گفته مسئولان ‌بهزیستی حدود 64 تا 70 درصد کودکانی که جمع‌آوری شده‌اند افاغنه هستند و از مابقی کودکان کار که ایرانی‌اند 90درصدشان مربوط به خارج از استان تهران هستند که اغلب از استان‌های خراسان‌جنوبی، خراسان‌رضوی، مازندران و کردستان، به‌صورت تیمی به تهران می‌آیند.

روزنامه «قانون» با درج عنوان «سرکوب نان آوران کوچک»، آورد: دستگیری کودکان کار، خبری است که این روزها موج آزار افکار عمومی را به دنبال داشته است. در روزهای گذشته وقتی خبر ناپدید شدن سه کودک کار دستگیر شده از سوی سازمان بهزیستی سر زبان ها افتاد، موج نارضایتی مردم از برخوردهای قهری سازمان بهزیستی با این کودکان بالا گرفت؛ چنانچه یک عضو مجمع نمایندگان تهران، این برخوردها را مصداق کودک آزاری معرفی کرد و گفت که روال جدید سازمان بهزیستی مبنی بر دستگیری کودکان کار، مشکلی را حل نمی‌کند.

در ادامه این مطلب می خوانیم: این کودکان که زودتر از سن واقعی درگیر مشاغل کاذب شده اند به میزان کافی از تبعیض‌ها و محرومیت هایی که زمینه نوع زندگی آن‌ها را فراهم آورده، در رنج و معرض انواع آسیب ها هستند. دستگیری و انتقال‌شان به مراکزی که به این منظور در نظر گرفته شده است، با روحیه آنان چه خواهد کرد؟ سازمان بهزیستی گفته که این کودکان برای جلوگیری از انتقال به این مراکز فرار کرده اند! البته که این یک فرضیه است وچیزی از بار مسئولیت سازمان بهزیستی در خصوص گم شدن این کودکان کم نمی کند. اما اگرحتی فرار این کودکان فرضیه درستی باشد، آیا حق ندارند؟ مراکز نگهداری این کودکان آن‌گونه که از گفته فعالان حقوق کودکان کار بر می آید، چیزی شبیه به اردوگاه است که کودکانی در سنین مختلف و با انواع بیماری ها بدون اینکه غربالگری صورت گرفته باشد، در کنار هم و در بدترین شرایط نگهداری می شوند.

روزنامه «ایران» با انتشار عنوان «مخالف هرگونه کار کودکان هستیم» به نقل از علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نوشت: با هرگونه کار کودکان مخالف هستیم. باید شرایطی ایجاد شود تا این دسته از کودکان به مدارس بازگشته و رؤیای کودکی خود را تحقق بخشند. در هفته آتی جلسه‌ای را با قوه قضائیه، وزارتخانه‌های دادگستری و کشور، سازمان بهزیستی، شهرداری تهران، نیروی انتظامی و تعدادی از سازمان‌های مردم نهاد (NGO) فعال در این زمینه تشکیل خواهیم داد و این موضوع پیگیری می‌شود.

در ادامه آمده است: یک دسته از این کودکان فاقد پدر و مادر مشخص هستند و متأسفانه مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند، دسته دیگری از این کودکان باوجودی که دارای خانواده بوده اما آنها هم متأسفانه با اجبار از تحصیل محروم و به کار خیابانی مشغول می‌شوند و در نهایت دسته‌ای دیگر وجود دارند که آنها اتباع خارجی بوده و ماهیت مشخصی ندارند. به هر حال با هرگونه کار کودک و برخورد قهری و سلبی با کودکان مخالفیم و به همین دلیل برنامه ما حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان است.

روزنامه «اعتماد» در گزارشی با درج عنوان «دستگیری یا ساماندهی راه‌حل معضل کودکان‌کار چیست»، آورد: «کودک دستگیر نشود» این جمله در دو روز گذشته تبدیل شده به موضوع بحث کاربران فضای مجازی؛ بحثی که پای مسوولان را هم به میدان واکنش باز کرد و باعث شد آنها هم در مورد طرحی صحبت کنند که این روزها در خیابان‌های تهران در حال اجراست. همه‌چیز از اظهارات طیبه سیاوشی شروع شد؛ نماینده مردم تهران در مجلس روز شنبه با مراجعه به «مرکز یاسر» متوجه شد در یک روز 131 کودک کار را دستگیر کرده به این مرکز برده‌اند و 70 کودک افغان را برای اخراج از کشور به «اردوگاه ورامین» انتقال داده‌اند و بعد از آن نیز اعلام کرد: «شنیده شده این دستگیری‌ها به دستور فرمانداری تهران انجام شده و ادامه خواهد داشت.

در ادامه آمده است: همچنین خانواده‌های برخی کودکان برای آزادی بچه‌های‌شان جلوی مراکز بهزیستی تجمع کردند. بعضی از این خانواده‌ها حتی مطمئن نبودند فرزندان‌شان در آن مرکز هستند یا نه. دستگیری این کودکان نوعی کودک‌آزاری است.»

کودکانی که در کارگاه‌های پرخطر و گاراژهای مختلف به کارهای سخت گماشته می‌شوند و خلاء‌های قانونی به بی‌سامانی‌شان دامن می‌زند هم کودک کار محسوب می‌شوند. اما ظاهرا هدف طرحی که شرحش رفت تنها پاکسازی چهره شهر از حضور این کودکان است که تلنگرهای‌شان به وجدان‌مان هم دیگر اثرگذار نیست، نه ساماندهی یا جذب یا دستگیری کودکان کار.

** یوزپلنگ ایرانی و تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای نجات آن
یوزپلنگ ایرانی یک گونه به‌شدت در معرض خطر انقراض محسوب می شود. ایران به عنوان تنها زیستگاه این گونه از یوزپلنگ‌ها به شمار می رود. این جانور در منطقه های بیابانی و حاشیه کویر مرکزی از جمله خارتوران، نایبندان، دره‌انجیر و میاندشت زندگی می‌کند و تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای نجات نسل این یوزپلنگ ها در جریان است.

روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «ناچار به تکثیر یوزپلنگ ها در 50 هکتار فنس کشی شده هستیم» به نقل از علی ربیعی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی آورد: با گذشت بیش از 16 سال از آغاز تلاش‌های ملی و بین‌المللی برای نجات نسل یوزپلنگ ایرانی از خطر انقراض و در حالی که گزارش‌ها نشان از کاهش دفعات مشاهده این حیوان و بحرانی‌تر شدن اوضاع یوزپلنگ‌ها به دلیل تخریب شدید زیستگاه‌ها در دو دهه اخیر دارد، حالا مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیط زیست از گزینه تکثیر در اسارت یوزپلنگ خبر می‌دهد.

در ادامه این مطلب می خوانیم: این تصمیم که البته هنوز نهایی نشده و همچنان در دست بررسی است در حالی مطرح می‌شود که سازمان محیط زیست به عنوان تنها متولی حفظ تنوع زیستی و زیستگاه‌های حفاظت شده، در تمام 16 سال گذشته عملاً نتوانسته هیچ یک از تهدیدات پیش روی این گونه در خطر انقراض را که شامل دام، جاده، معدن و کمبود طعمه بوده مرتفع کند و باوجود مخالفت بسیاری از کارشناسان متخصص داخلی و خارجی که همواره تأکید‌شان بر حفظ زیستگاه یوز بوده تصمیم گرفته تکثیر در اسارت را در منطقه‌ای به وسعت 50 هزار هکتار در دست بررسی قرار دهد.

روزنامه «شرق» در گزارشی با درج عنوان «کسی از یوزپلنگ‌های ایرانی خبر ندارد»، نوشت: از پیراهن تیم ملی تا کمپین‌های شبکه‌های اجتماعی، از برنامه‌های تلویزیونی تا مطالب خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها، یوزپلنگ این روزها همه اینجاها هست، اما آنجا که باید باشد نیست. جایی که هست شامل عکس و فیلم و صحبت و بحث پیرامونش است و جایی که نیست در طبیعت و زیستگاه‌های اصلی‌اش است. صحبت از حضور و تعداد یوزپلنگ‌های ایرانی به‌عنوان یک گونه جانوری زنده در طبیعت و زیستگاه‌های اصلی خود است.

در ادامه این مطلب آمده است: بنا بر اهمیت حفاظت از این گربه‌سان کم‌نظیر پروژه یوز از حدود 16 سال پیش آغاز شده و در کنار سازمان محیط زیست و در قالب یک پروژه بین‌المللی دفتر حیات‌وحش در معاونت محیط طبیعی سازمان محیط زیست مشغول کار است. بااین‌حال، هنوز کسی از وضعیت دقیق تعداد آخرین یوزپلنگ‌های موجود در طبیعت ایران اطلاعی ندارد.

روزنامه «آرمان» در مطلبی با عنوان «کمتر از 50 یوز باقی مانده است» به نقل از مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان محیط‌زیست، آورد: طی سه ماه اخیر 19یوزپلنگ در میاندشت، جنوب شاهرود، توران، نایبندان و دره انجیر شناسایی شده است که از این تعداد سه فرد ماده بودند.

مجید خرازیان‌مقدم با اشاره به شرایط بحرانی یوزپلنگ ایرانی از بررسی تکثیر و پرورش این ‌گونه می گوید: این سازمان متولی دولتی حفاظت از حیات‌وحش کشور است. دفتر حیات‌وحش در معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان محیط‌زیست برنامه‌‌ریزی پنج‌ساله‌ای برای حفاظت از گونه‌های در معرض تهدید دارد. تدوین و ابلاغ برنامه مدیریت جامع شش‌ گونه در معرض انقراض در همین جهت انجام شده است. 16سال است که پروژه یوز فعال شده است. این پروژه بین‌المللی جدا از بدنه سازمان حفاظت محیط‌زیست نیست، بلکه در قالب بدنه معاونت محیط‌زیست طبیعی در این سازمان فعالیت می‌کند.

** فضای مجازی؛ فرصت ها و چالش ها
دسترسی به فضای مجازی و اینترنت تحولی شگرف در دنیای کنونی پدید آورده است. این فناوری اطلاعات و داده های بسیاری را در اختیار افراد می‌گذارد که برخی از این مطالب برای تمام افراد مناسب نیست که این امر ضرورت نظارت بر این فضا را گوشزد می کند.

روزنامه «ایران» در گزارشی با عنوان «شکاف دیجیتالی، هشدار جدید سازمان ملل»، نوشت: روز به روز بر میزان نفوذ تکنولوژی و در رأس آن اینترنت، در کشورهای مختلف جهان افزوده می‌شود ولی شواهد و نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که گستردگی این رشد، در همه نقاط جهان یکنواخت نیست و با اینکه در برخی کشورها هم‌اکنون نسل پنجم شبکه تلفن همراه (5G) دیده می‌شود درمقابل، مردم مناطقی از جهان تنها نسل دوم تلفن همراه(2G) را در اختیار دارند و البته ساکنان برخی نقاط جهان نیز هنوز اینترنت ندارند. مجموعه این موارد، نگرانی‌هایی را در جهان ایجاد کرده است و در همین راستا، به تازگی سازمان ملل متحد طی گزارشی ویژه، از شکاف دیجیتالی موجود در جهان انتقاد کرده و نسبت به این موضوع هشدار داده است.

در ادامه این گزارش می خوانیم: در تازه‌ترین گزارش سازمان ملل آمده است که در حال حاضر توزیع دیجیتال، جهان را به دو بخش کشورهای پیشرفته و در حال رشد تقسیم کرده که کشورهای دسته دوم، بسیار عقب‌تر از گروه نخست هستند چرا که این شکاف دیجیتال، می‌تواند مشکلات عمده‌ای برای ساکنان این کشورها ایجاد کند. در این گزارش ذکر شده است که این شکاف بیشتر در نتیجه تسریع در اتصال کشورهای توسعه یافته به اینترنت پرسرعت ایجاد شده است.

روزنامه «ابتکار» با انتشار عنوان «نهنگ آبی در تور نظارت» از ضرورت کنترل فعالیت کودکان در فضای مجازی توسط والدین گزارش می‌دهد و می نویسد: دنیای امروز تبدیل به عصر فناوری و تکنولوژی شده است و کودکان ما با اینترنت و فضای مجازی بزرگ شده‌اند. «هفت‌سنگ» و «گل‌کوچیک» در کوچه‌های بن‌بست محله دیگر برای بچه‌ها جذابیتی ندارد و بازی با تبلت و گوشی جایگزین تفریحات قدیمی شده است. بسیاری از کودکان حتی قبل از اینکه اولین قدم‌های خود را بردارند، با طرز استفاده گوشی و اینترنت آشنا می‌شوند.

در ادامه می خوانیم: دسترسی به فضای مجازی و اینترنت، دریایی از محتوا و اطلاعات را در اختیار افراد می‌گذارد که تمام آن برای افراد کم سن و سال مناسب نیست و اگر نظارت درست والدین بر استفاده از فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان نباشد ممکن است در دام‌های گوناگونی مانند هرزه‌نگاری‌ها، مطالب غیر‌اخلاقی و افراد سوء استفاده‌گر و ... قرار گیرند. دام‌هایی مانند بازی «نهنگ آبی» که به صورت تخصصی برای سوءاستفاده و آسیب زدن به کودکان و نوجوانان تهیه شده است.

برخلاف فکری که بسیاری از والدین دارند، گستره تاریک فضای مجازی محدود به چند سایت و شبکه اینترنتی نیست. طبق آماری که «پارس‌جو» جستجوگر بومی ایران ارائه کرده است بیش از 30 درصد محتوای موجود در بستر اینترنت حاوی مفاهیم غیراخلاقی و هرزه‌نگاری است. این آمار باعث شده که کودکان و نوجوانانی که قصد استفاده درست و صحیح از اینترنت را دارند با چند کلیک ساده و اتفاقی در دسترس محتواهای غیراخلاقی قرار گیرند.

روزنامه «جام جم» در یادداشتی با عنوان «ضرورت پالایش محتوای فضای مجازی»، نوشت: هر پدیده ای که در جهان با آن روبه‌رو شدیم، دارای محاسن و معایبی بوده است. نمی توان گفت که این پدیده ها کاملا بد یا از هر حیث خوب هستند. این نظر نه تنها در مورد پدیده های مادی، بلکه در خصوص پدیده های فکری نیز صادق است. چنانچه برای مثال می‌توان به طور قطع و یقین گفت هیچ پدیده ای نیست که در طول تاریخ تا پایان به همان صورتی بوده باشد که در آغاز بوده است. در دوره فرهنگ الکترونیک (الکترونیک کالچر) که امروز بیشتر تحت عنوان پدیده های نوین مخابراتی از آن یاد می شود که اینترنت قسمتی از این فرهنگ الکترونیک به شمار می آید، براساس تعریف یاد شده دارای محاسن و در عین حال شامل معایبی نیز هست.

محمد بقایی ماکان نویسنده و پژوهشگر در ادامه این مطلب می نویسد: بزرگ ترین ایراد کسب اطلاعات از اینترنت برای نسل کنونی که باید او را نسل اینترنت نامید، این است که ذهن جوانان را از پویایی و جست‌وجوی عمیق و دقیق بازمی دارد. زیرا کسب این اطلاعات در چشم برهم زدنی خاطر مراجعه کنندگانی را که تعمق و اطلاعات کافی از آن موضوع ندارند اقناع می کند و در نتیجه اکثر کاربران اطلاعات نه چندان موثق را به عنوان تحقیقات قابل قبول در ذهن خود جای می دهند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.