گروه معدن: برخی فعالان صنعت سیمان حاضر در نمایشگاه بین‌المللی اکسپوی باکو ۲۰۱۷ با اشاره به رکود صنعت ساخت‌وساز داخل کشور، تنها راه خروج سیمان از وضعیت فعلی بازار را صادرات و نفوذ در بازارهای جدید برشمردند.

به گزارش ایرنا، دولت یازدهم برنامه سیر صعودی افزایش ظرفیت بخش سیمان را در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ دنبال کرد، به طوری که ظرفیت تولید در این سال‌ها به ترتیب ۷۹ میلیون و ۴۰۰ هزار تن، ۷۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن و ۸۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بود و میزان تولید هم به ترتیب ۶۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن، ۵۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن و ۵۷ میلیون و ۹۰۰ هزار تن شد.
براساس این بررسی نسبت تولید به ظرفیت در سال ۱۳۹۱ به میزان ۹۱.۷ درصد بود، اما در سال ۱۳۹۵ این نسبت به کمترین میزان خود در دوره مورد بررسی (۹۵- ۱۳۸۵) رسید و برابر با ۳/۶۹ درصد شد.
دلایل اصلی افت تولید سیمان علاوه بر رکود بخش مسکن، کاهش تقاضای صادراتی کشورهای همسایه به دلیل جنگ‌های داخلی، تحولات منطقه‌ای و سیاست‌های تعرفه‌ای (به منظور حمایت از تولید داخلی کشورها) قلمداد شده است.

لابی‌های مخرب
در همین پیوند، «سیدمجتبی حسینی مقدم» مدیرعامل یک شرکت سیمانی حاضر در نمایشگاه بین‌المللی اکسپوی باکو گفت: این شرکت با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن سیمان، با تولید سیمان تیپ ۲ با رده مقاومتی، M۶۰۰، M۵۰۰ و M۷۰۰ از نظر کیفیت و مقاومت فشاری در ایران و خاورمیانه مقام نخست را دارا بوده و جزو ۱۰ برند سیمان کیفی برتر جهان است.
به گفته وی، این شرکت در سال‌های ۹۳ و ۹۴ به مقصد روسیه، جمهوری آذربایجان و سایر کشورهای حوزه CIS (کشورهای همسود) صادرات داشت، اما از سال ۹۵ به دلیل رکود پروژه‌های عمرانی در این کشورها با افت صادرات رو‌به‌رو شد؛ به طوری که در نیمه دوم سال ۹۵ و در حدود ۶ ماهه سال جاری هیچ صادراتی به روسیه و جمهوری آذربایجان انجام نشده است.
حسینی مقدم با اشاره به وضعیت جمهوری آذربایجان، خاطر‌نشان کرد: این کشور از ۴ سال پیش به دلیل کاهش درآمدهای نفتی، پروژه‌های عمرانی خود را کاهش داد؛ در حالی که پیش‌تر سالانه ۳ تا ۴ میلیون تن تقاضای واردات از ایران داشت، اما اکنون هلدینگ تخصصی سیمان این کشور موسوم به «لافارژهلدسیم» به راحتی اجازه ورود سیمان به این کشور را نمی‌دهد.
وی به وجود برخی لابی‌ها که با نفوذ خود مانع واردات محصولات از سوی افراد یا شرکت‌ها می‌شوند، اشاره کرد و گفت: این افراد با لابی‌های خود و اعمال هزینه‌های گمرکی و هزینه‌های حمل‌ونقل بالا قیمت تمام شده محصولات را افزایش می‌دهند تا تولیدات کشورمان قابلیت رقابت با محصولات مشابه خودشان را نداشته باشد.
مدیرعامل این شرکت سیمانی در ادامه با اشاره به برخی راهکارهای پیش‌بینی شده برای مقابله با این وضعیت، خاطرنشان کرد: به شرکت Norm جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده سیمان این کشور پیشنهاد تامین کلینکر (به عنوان ماده اصلی تولید سیمان) داده‌ایم تا بتوانند سیمان با رده مقاومتی بالا تولید کرده و به نام تولید مشترک در بازار خود بفروشند.
وی توضیح داد: کیفیت تولید سیمان جمهوری آذربایجان بسیار پایین بوده که این مسئله سبب شده نتوانند حتی برخی استانداردها را رعایت کنند.
حسینی مقدم ادامه داد: در جمهوری آذربایجان «تهاتر ساختمانی» باب است؛ یعنی شرکت‌های ساختمانی در ازای مشارکت در پروژه‌های‌شان، واحدهای ساختمانی را به طلبکاران خود واگذار می‌کنند؛ البته چنین مسئله‌ای نمی‌تواند برای شرکت‌های ایرانی راهکاری خوب باشد زیرا مسکن در این کشور بازار خوبی ندارد.
وی با اشاره به روابط سیاسی خوب دو کشور، یادآور شد: البته این روابط خوب دلیلی بر خوب بودن روابط اقتصادی نیست، زیرا عوامل دیگری در مراودات تجاری و اقتصادی نقش دارند.
این مسئول تصریح کرد: در روزهای گذشته از سفیر و رایزن اقتصادی ایران در باکو خواسته‌ایم زمینه ارتباط با مقامات سیاسی و اقتصادی این کشور را برای بهبود وضعیت شرکت‌های ایرانی فراهم کنند.
وی تاکید کرد: در شرایط کنونی رکود ساخت‌وسازها در کشور، چاره کار فقط صادرات است، اما صادرات با هر نرخی امکانپذیر نیست.
حسینی مقدم با اشاره به ظرفیت ۳۵ میلیون تنی سالانه صادرات سیمان کشور، بیان کرد: سالانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تن از این ظرفیت صادر می‌شود، این در حالی است که به منظور حفظ بازارهای صادراتی نرخ عرضه سیمان صادراتی به ۵۰ درصد قیمت‌های داخلی رسیده است.
وی همچنین با اشاره به رقابت منفی شرکت‌های داخلی در کاهش قیمت‌ها برای صادرات، این موضوع را به ضرر اقتصاد ملی توصیف کرد و گفت: در حالی که کارخانه‌های تولید سیمان، هزینه‌های برق و گاز بسیار بالایی دارند فروش هر تن سیمان با نرخ ۴۸ تا ۶۰ هزار تومان اتلاف منابع ملی است.
این فعال سیمانی در این زمینه خواستار مشخص شدن متولی صادرات در کشور شد زیرا ایجاد هر یک میلیون تن ظرفیت سیمانی در کشور به ۴۵۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد، در حالی که ارزش افزوده و حاشیه سود این صنعت بسیار پایین است.
وی تصریح کرد: دولت باید با ایجاد قوانین مناسب، از ارزان‌فروشی این محصول جلوگیری کرده و علاوه بر آن از حضور شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های مشترک در خارج از کشور حمایت کند.
حسینی مقدم همچنین با اشاره به اجرای پروژه‌های راهسازی به روش «رویه بتنی» یادآوری کرد: در جهان ۴۲ درصد اتوبان‌ها به این شیوه احداث می‌شوند، در حالی که در ایران کمتر از ۲ درصد اتوبان‌ها را شامل می‌شود. تغییر ساخت اتوبان‌ها به این شیوه می‌تواند بازار بسیار خوبی برای مصرف سیمان در داخل کشور ایجاد کند.
وی با تاکید دوباره بر سیمان‌فروشی به مثابه «خام فروشی» ادامه داد: در این زمینه حتی می‌توان به تعریف پروژه‌های مشترک در خارج از کشور با کمک و حمایت دولت پرداخت تا از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل استفاده شود.

دولت به یاری صادرکنندگان بشتابد
در همین رابطه، «عاطفه رضوی» رییس بخش صادرات یک شرکت سیمانی دیگر، حاضر در این نمایشگاه هم گفت: با وجود نزدیکی شرکت سیمان ما به دریا و برخورداری از مزیت حمل آسان، بازارهای صادراتی این شرکت در حال کاهش است.
به گفته این کارشناس، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان ۴ کشور هدف صادراتی محصولات این شرکت در سال‌های گذشته بودند، اما امسال و تا این لحظه موفق به صادرات به جمهوری آذربایجان نشده‌ایم؛ این در حالی است که در سال‌های گذشته بیش از ۵۰ درصد سیمان و کلینکر صادراتی این شرکت به مقصد آذربایجان بوده است.
وی عمده‌ترین دلایل این کاهش را افزایش عوارض گمرکی از سوی دولت آذربایجان به بیش از ۲ برابر و همچنین تصمیم این کشور برای خودکفایی در تولید این محصول عنوان کرد.
رضوی تصریح کرد: اجرای طرح‌ها و پروژه‌های مشترک با این کشور در عرصه ساخت‌وساز، راهسازی، تونل‌سازی و … می‌تواند به عنوان یک راهکار، زمینه‌ساز استفاده از سیمان ایرانی در این کشور باشد؛ موضوعی که روزهای گذشته و در حضور مقامات سیاسی و اقتصادی جمهوری آذربایجان در نمایشگاه از طریق رایزن بازرگانی ایران به آنها منتقل شده است.
وی همچنین از تغییر شیوه قیمت‌گذاری سیمان صادراتی در شرکت سیمان متبوعه خود به Target Price و بر مبنای بازارهای هدف خبر داد و گفت: از آنجایی که با یک بازار رقابتی در صادرات سیمان رو‌به‌روییم‌، قیمت‌های پیشنهادی خارجی‌ها را دریافت و سعی می‌کنیم با کاهش هزینه‌های انرژی، نیروی انسانی، مالی و سایر هزینه‌ها به آنها تخفیف بدهیم.
وی به عنوان نمونه به افزایش دوره تعمیرات در این شرکت و تغییر زمان آن از ساعت‌های اوج مصرف به ساعت‌های کم مصرف و شرکت در طرح‌های تشویقی وزارت نیرو به عنوان راهکاری برای کاهش هزینه‌ها اشاره کرد که فقط در تیر امسال صرفه‌جویی ۵۰۰ میلیون تومانی برای این شرکت به دنبال داشته است.
وی در پایان بار دیگر تصریح کرد: تنها راه خروج صنعت سیمان از وضعیت کنونی، توجه به صادرات است و در این زمینه انتظار می‌رود برای تعدیل نرخ‌های عوارض گمرکی و همچنین اجرای پروژه‌های مشترک ساختمانی و عمرانی، مسئولان جمهوری آذربایجان با حضور شرکت‌های ایرانی در این کشور رایزنی کنند.
گفتنی است نمایشگاه بین‌المللی صنعت CASPINDEXPO و نمایشگاه بین‌المللی ساختمان به طور همزمان از ۲۲ تا ۲۴شهریور در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان در فضایی به مساحت ۸ هزار متر مربع در دو سالن در مرکز نمایشگاهی باکو اکسپو سنتر برگزار شد.
در مجموع ۵۲ شرکت شامل ۲۰ شرکت ایرانی و ۳۲ شرکت خارجی از ۱۵ کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند و همچنین ۱۱۰ تاجر و فعال بازرگانی خارجی تاکنون برای حضور در همایش «بیزینس فروم» این رویداد در باکو حاضر شده‌اند.
هدف از برپایی این نمایشگاه، ایجاد فرصت برقراری ارتباط و شناسایی شرکت‌های معتبر داخلی و خارجی، آشنایی با آخرین دستاوردها و فناوری‌های روز جهان، در اختیار گذاردن فرصت انعقاد قراردادهای کاری، یافتن نمایندگان فعال، فراهم کردن زمینه مناسب برای ارائه آخرین دستاوردهای نوین علمی، پژوهشی و صنعتی در حوزه‌های مختلف صنعتی، افزایش کیفیت تولید و رسیدن به استانداردهای جهانی و آشنایی و تبادل تجربه‌های شرکت‌ها با یکدیگر در یک مکان مناسب و زمان کوتاه است.