به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ،  دوغان آخانلی، نویسنده منتقد اردوغان صبح روز شنبه در هتل محل اقامتش در شهر گرانادا و به درخواست ترکیه بازداشت شد؛ اقدامی که با واکنش چهره‌های سیاسی آلمان از جمله وزیر خارجه آلمان و واکر بک، نماینده حزب ‌سبز این کشور مواجه شد. هرچند آقای آخانلی روز گذشته بعد از حضور در دادگاه، از زندان آزاد شد اما طبق گفته وکیل این نویسنده، آزادی موکلش مشروط به ترک‌نکردن مادرید است. به نظر دلیل بازداشت این نویسنده، پرداختن به موضوع قتل هرانت دینک، روزنامه‌نگار ارمنی‌تبار اهل ترکیه و همچنین نگارش آثاری پیرامون نسل‌کشی ارامنه بوده است. زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان نیز که برای ادای احترام به قربانیان حادثه تروریستی بارسلون در اسپانیا به سر می‌برد، علت بازداشت این نویسنده را انگیزه‌های سیاسی عنوان کرد. او از همتای اسپانیایی خود درخواست کرده بود از استرداد آخانلی به ترکیه خودداری کند. دوغان آخانلی بعد از فرار از ترکیه در سال ١٩٩١ به آلمان پناه برد و شهروندی این کشور را به دست آورد. او پیش‌تر نیز در سفر به استانبول، به جرم سرقت و قتل برای مدت کوتاهی بازداشت و اندکی بعد به دلیل نبود ادله کافی آزاد شد.

از نسل‌کشی تا کودتا

هرچند بازداشت آخانلی به آخرین موضوع مورد مناقشه میان آلمان و ترکیه بدل شده است اما تیرگی روابط برلین و آنکارا سبقه‌ای چندساله دارد. تنش میان روابط ترکیه و آنکارا از زمانی بالا گرفت که مجلس آلمان، کشتار ارمنی‌ها در امپراتوری عثمانی را نسل‌کشی خواند؛ موضوعی که ترکیه به‌عنوان میراث‌دار امپراتوری عثمانی، قویا آن را انکار می‌کند. البته بدون تردید عدم موافقت با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا که آلمان از نقش رهبری در آن برخوردار است نیز در این تنش بی‌تأثیر نبوده است. بدون تردید آنکارا عدم عضویت خود در اتحادیه اروپا را از چشم آلمان می‌بیند. البته نباید از حوادث بعد از کودتای نافرجام یک سال پیش ترکیه در افزایش تقابل و جدال‌های کلامی میان آنکارا و برلین غافل شد. در واقع، اقدام دولت ترکیه برای پاک‌سازی دستگاه‌های دولتی از مخالفان و منتقدان به اتهام همدستی در کودتا، تنگ‌کردن عرصه بر روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی با انتقادهای جامعه جهانی از جمله آلمان همراه شد. در واقع، آلمان دولت ترکیه را به این متهم می‌کند که به بهانه کودتا، دست به ازمیان‌برداشتن مخالفان زده است.

بازی با کارت ترک‌های مهاجر

اینها اتهاماتی نیست که چندان به مذاق رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، خوش بیاید و او نیز در مقابل از هر موقعیتی برای تخطئه سیاست‌مداران آلمانی بهره گرفته است. او چند روز پیش با بیان اینکه احزاب دموکرات مسیحی، حزب سبز و سوسیال‌دموکراتیک، دشمن ترکیه هستند، از ترک‌های مقیم آلمان خواست علیه احزاب اصلی آلمان رأی بدهند. سه میلیون از جمعیت ٨٠‌میلیونی آلمان را ترک‌ها تشکیل می‌دهند. به نظر اردوغان با این کار می‌کوشد تا با استفاده از نفوذ خود در میان ترک‌های مهاجر، اقتدار خود را از یک سو به رخ رهبران اروپایی بکشد و از سوی دیگر پایگاه خود را در میان ملی‌گرایان داخلی مستحکم‌تر کند. این اظهارات اردوغان واکنش آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و زیگمار گابریل را به دنبال داشت.

مرکل گفته است چنین دخالتی را در امور داخلی آلمان تحمل نمی‌کند و گابریل نیز اظهارات اردوغان را دخالت در حاکمیت ملی کشورش دانسته است. گابریل همچنین هدف اردوغان از این موضع‌گیری را مقابل هم قراردادن مردم عنوان کرده است. حتی این اظهارات آقای گابریل نیز از سوی اردوغان بی‌پاسخ نبوده است. او با زیرسؤال‌بردن سابقه فعالیت سیاسی وزیر امور خارجه آلمان از او خواسته تا حد خودش را بداند. انتخابات صدراعظمی آلمان ۲۴ سپتامبر سال جاری میلادی برگزار می‌شود و مرکل قصد دارد برای بار چهارم نامزد شود؛ انتخاباتی که رأی ترک‌ها می‌تواند در آن تأثیرگذار باشد. البته نباید فراموش کرد که در جریان برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه، آلمان به وزرای دولت ترکیه اجازه سخنرانی در جمع ترک‌های آلمان را نداد. این اقدام موجب شد اردوغان اقدامات مقام‌های آلمانی را به «نازی‌ها» تشبیه کند.

تقابل ٢ تفکر

گذشته از این جدل‌های لفظی و انگیزه‌های شخصی، به نظر باید ریشه‌های تقابل آنکارا و برلین را در جایی فراتر از مسائل روزمره سیاسی و در نگاه و استراتژی‌های کلان این دو کشور دنبال کرد. مرکل که بعد از کناررفتن اوباما، از او به‌عنوان رهبر جدید جهان آزاد یاد می‌شود، یکی از طرفداران پروپاقرص لیبرالیسم، جهانی‌گرایی و اتحادهای منطقه‌ای از جمله اتحادیه اروپا شناخته می‌شود.

درحالی‌که اردوغان را در کنار چهره‌هایی مانند ترامپ و پوتین در زمره مخالفان جهانی‌شدن و حامیان ملی‌گرایی و اقتدارگرایی می‌دانند. در جایی که محور گفتمانی مرکل را اصول لیبرالی آزادی بیان، آزادی مطبوعات و حقوق شهروندی تشکیل می‌دهد، چهره‌هایی مانند اردوغان در سال‌های اخیر با فاصله‌گرفتن از الگوهای لیبرالی به سمت اقتدارگرایی روی آورده‌اند. به نظر این چیزی است که در پس دعواهای لفظی و کلامی برلین و آنکارا، این دو کشور را بیش‌ از پیش به سوی تقابل سوق می‌دهد.