به گزارش تراز: مباهله، عملی است برای اثبات حقانیت که در آن دو طرفی که ادعای حقانیت دارند برای همدیگر تقاضای لعن و نفرین الهی میکنند تا کسی که حق نیست دچار لعن و نفرین الهی شود. این واژه در تاریخ اسلام به ماجرایی اشاره دارد که طی آن، پیامبر اسلام(ص) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند؛ ولی در روز موعود از این کار خودداری کردند. بنابر اعتقادات شیعی، جریان مباهله پیامبر(ص) نه تنها نشانگر حقانیت اصل دعوت پیامبر(ص) است، بلکه بر فضیلت ویژه همراهان او در این ماجرا دلالت میکند چنانچه امام علی(ع) را به منزله جان پیامبر معرفی میکند. واقعه مباهله در روز ۲۴ ذیالحجه، سال نهم هجری، روی داد و قرآن در آیه ۶۱ سوره آل عمران به آن اشاره کرده است.
همین مناسبت بهانه ای شد تا به موضوع قرارداد و روابط تجاری با غیر مسلمانان بپردازیم. بر آشنايان به اسلام پوشيده نيست كه اين مكتب در نگرش عميق و همه جانبه خود دين را تنها يك برنامه شخصى و فردى انسانها نمى داند و تنها در مسجد و محراب و نماز و نيايش و ركوع و روزه و تهجّد و ديگر دستورالعملهاى عبادى و اخلاقى خلاصه نمى كند. بلكه گذشته از اينها حضور فعال وهمه جانبه دين را در همه ميدانهاى معامله و تجارت، كارخانه و صنعت، مدرسه و هنر، جنگ و صلح، اقتصاد و برنامه ريزى، دستگاههاى حكومتى و سياستهاى حاكم بر روابط داخلى وخارجى، روابط دولت وملّت با يكديگر، روابط مسلمانان با ديگر ملتهاى جهان و... ضرورى و لازم مى داند.
** رابطه اقتصادی با کافران حربی جایز نیست
ابتدا باید بدانیم قاعده اولی در روابط بازرگانی مسلمان با کافر، جواز است یا ممنوعیت؟
بحث بعدی این است که آیا بین کفار تفاوتی وجود دارد یا نه؟
قطعا بین کفار تفاوت وجود دارد. کافران به حربی و غیرحربی تقسیم می شوند. روابط اقتصادی با کافران حربی (کسانی که با مسلمانان به ظاهر یا در باطن دشمنی دارند) به جهت سلب احترام از اموال آنان، ممنوع است و این قاعده هیچ استثنا ندارد.
اما درباره کافران غیر حربی، اصل اولی جایز بودن روابط بازرگانی با آنان است و البته استثنائاتی هم دارد. دلیل ممنوع بودن روابط اقتصادی با کافران حربی، روایات فراوانی است.
** نمونه هایی از سیره اهل بیت
معامله نسیه پیامبر با یهودیان
ابنقیم میگوید:
در تاریخ ثبت است که پیامبر از مردی یهودی، کالایی را به صورت نسیه خرید که هر زمان، توان مالی یافت، دَیْن خود را ادا کند. همین گونه در تاریخ ثبت شده است که رسول خدا از مردی یهودی، 30 مَنْ جو خرید و سپر خویش را گرو گذاشت. همچنین مورخان نوشتهاند: پیامبر (ص) با یهودیان مزارعه و مساقات داشت.
روایتی در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت آمده که مشارکت مسلمان با کافر را در داد و ستدها نکوهش کرده است:
نهی رسول الله عن مشارکة الیهودی والنصرانی، الا ان یکون الشراء والبیع بید المسلم.
پیامبر از مشارکت با یهودیان و نصارا منع کرد، مگر آنکه داد و ستد را مسلمان اجرا کند.
و نیز از امیر مؤمنان (ع) روایت شده است: آن بزرگوار، کراهت داشت مشارکت با یهودیان ونصارا و مجوسیان را، مگر آنکه هنگام داد و ستد، مسلمان حاضر باشد. فقهای عامه و عالمان شیعی این روایتها را بر کراهت حمل کردهاند و مشارکت را حرام نمیدانند، دلیل آن را رعایت نکردن حلال و حرام و داد و ستدهای ربوی کافر گفته اند.
نظر شما