شناسهٔ خبر: 20958216 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: راه دانا | لینک خبر

کارکردهای اجتماعی و فرهنگی مساجد؛

مسجد نماد تلفیق دین و سیاست و جلوه گری رفع آلام مظلومان/ملجا نیازمندان برای حل معضلات

به بهانه روز جهانی مسجد، صرف نظر از کارکرد مسجد در برگزاری اعمال عبادی امثال نماز های جماعت، به بیان اهمیت و کارکردهای آن از صدر اسلام تاکنون در حل مسایل و موضوعات مختلف پرداخت شده است.

صاحب‌خبر -

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از ائل، ۲۱ آگوست، سالروز به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست ها به روز جهانی مسجد نامگذاری شده است.به همین بهانه صرف نظر از کارکرد مسجد در برگزاری اعمال عبادی امثال نماز های جماعت، به بیان اهمیت و کارکردهای آن از صدر اسلام تاکنون در حل مسایل و موضوعات مختلف پرداخت شده است که متاسفانه این کارکردها مغفول مانده است.

مسجد، نمادی استوار از تمدن اسلامی در طول تاریخ بوده و ارزش و اعتبار خود را میان مسلمانان حفظ کرده است. در این میان، دوران صدر اسلام، درخشان ترین دوره در طول حیات مساجد است؛ چرا که در آن زمان، مسجد نه صرفاً محل عبادت، که محل فعالیت های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، قضایی و نظامی به شمار می آمد.مسجد، محل گردهمایی مسلمانان بوده و نمایش وحدت و همدلی نمازگزاران، بقای اسلام را تضمین و امید دشمنان اسلام را به ناامیدی بدل می سازد.

 محل برافراشته شدن پرچم سپاه اسلام 

مسجد در دوران صدر اسلام همچنین محل برافراشته شدن پرچم سپاه اسلام بود و نقش سازنده ای در حفظ روحیه آمادگی و همکاری مردم با جبهه های نبرد داشته داشت.

این سنگر اجتماعی، مقر حاکمیت و پایگاه فرماندهی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم در مدینه بود و پایه های اساسی حکومت اسلامی در زمان رسول خدا(ص)در مسجد، بنیان نهاده شد واز این رو، مسجد، نماد تلفیق دین و سیاست بود. امام خمینی(ره)در مورد نقش سیاسی مسجد و جداناپذیری دین و سیاست می فرماید: اسلام از زمان پیغمبر حکومت تشکیل داده است. قوای نظامی و انتظامی داشته است در سیاست ها دخالت می کرده و مسجدالنبی، مرکز سیاست اسلامی بوده و ثقل قدرت اسلامی.

پایگاهی برای خیزش حرکت های انقلابی

در دوران نهضت انقلاب اسلامی نیز مسجد، پایگاه خیزش انقلابیون و مبارزان دین داری بود که با کژروی ها و کژرفتاری های جامعه به مقابله برمی خیزند و حرکت های انقلابی را سازمان دهی می کنند.

مؤمنان هشیار و آگاه، مبارزه با حکومت ستمگر پهلوی را از مسجد آغاز کردند و آن را مرکز فعالیت های مبارزاتی خود قرار دادند لذا رژیم پهلوی می کوشید مساجد را به انزوا بکشاند و جوانان را از آنجا دور نگه دارد و فعالیت های مذهبی و سیاسی مساجد را کنترل کند

در عصر کنونی نیز مسجد بعنوان ظرفیت اساسی برای فرصت های تبلیغی است که در این مجال به برخی از این ظرفیت ها می پردازیم.

سنگری برای حل منازعات و رشد آگاهی های سیاسی

مساجد از دیرباز علاوه بر اینکه جایگاه پرستش، نیایش و فعالیتهای فرهنگی دینی بود، به امور اجتماعی نیز توجّه داشته و با استفاده از پایگاه مردمی خویش، عمیق ترین تلاشها را در جهت حل مشکلات اجتماعی از قبیل اختلافات قومی و طایفه ای و خانوادگی را داشته و بعنوان پایگاهی پاک و معنوی تاکنون در کاهش این کشمکش ها مؤثر بوده است.

از مهم ترین نقشهای مسجد، رشد آگاهی های سیاسی نیروهای حزب اللّه است که از اهمیّت بسیاری برخوردار می باشد.

در زمان پیامبر(ص) جهت گیریهای سیاسی اسلام در قالب آیات قرآن مطرح می شد. این آیات، گاهی در برابر کفار، یهود و منافقین موضع گیری می کرد و زمانی توطئه های دشمنان را افشاء می نمود، از نشست های سرّی و نقشه های شوم آنان پرده بر می داشت، به شایعات دشمن پاسخ می داد، شبهات آنان را مطرح و به نقد می کشید.

دژی مستحکم برای تقویت روحیه جهاد و شهادت

روحیه ایثار، گذشت، جهاد و شهادت، مستحکم ترین دژی است که از نفوذ دشمنان جلوگیری می کند و این مساجد هستند که با پرورش نیروهای جهادگر، سخت ترین مقاومتها در برابر دشمن را تضمین می کنند.

تجربه هشت سال دفاع مقدس نشان داد که اساسی ترین پایگاه تربیت نیروی مقاوم برای جنگ، مساجد هستند که توانستند نیروهای خویش را در مکتب امام حسین(ع) پرورش دهند.

برطرف کردن مشکلات مسلمانان

تجربه نشان داده است که مساجد فعال می توانند در جبران آسیبهای اجتماعی مؤثر بوده و در زمان بروز حوادث غیرمترقبه در کشور، مهم ترین نقش را داشته باشند؛ همانگونه که مساجد بیش از کلیه مراکز دیگر در رویدادهای مصیبت بار به گردآوری کمکهای مردمی پرداخته و بر آلام عمومی اجتماعی درمان بوده اند. تجربه دفاع مقدس، فاجعه سیل شمال و زلزله بم و ارسباران، مؤیّد این واقعیت است که مساجد نقشی بی بدیل در این حوادث دارند.

این نقش گاهی در قالب کمک به مسلمانان و شیعیان دیگر کشورها مانند فلسطین، عراق، سوریه، یمن، افغانستان و بوسنی و هرزگوین نیز جلوه گر می شود؛ از این رو روحانیون باید در حفظ و حراست از این نقش بکوشند

ملجا نیازمندان برای حل معضلاتی چون تامین جهیزیه یا اعطای وام

مساجد بسیاری در کشور دیده می شوند که با گردآوری کمک های مردمی، به رفع نیاز تهیدستان روی می آورند و گاهی کمک های آنان تا زمانی ادامه می یابد که خود یا فرزندانشان به توانایی حل مشکلات موفق می شوند؛ مثلاً برای دختران بی بضاعت جهیزیه تدارک می بینند، به مدد مصیبت زدگان می شتابند. این حرکت اجتماعی مساجد باید بیش از پیش تقویت شود.

امروزه بسیارند مساجدی که در نقاط مختلف کشور قرض الحسنه ایجاد کرده، و با اعطای قرض، گوشه ای از کاستیهای تهیدستان را پوشش داده، موجب جذب برخی از افراد به مساجد می شوند.

نقش بی بدیل مساجد در ترغیب و تسهیل امر ازدواج

یکی از نقش های مهم مساجد که می تواند مؤثر باشد، ترغیب به امر ازدواج و بستر سازی برای تسهیل این امر مهم اجتماعی است. ازدواج جوانان یا زنان و مردان بی همسر، از بنیادی ترین راههای جلوگیری از فحشاء و فساد است.

فراوان اند زنان و مردانی که همسران خود را از دست داده و در چهار چوب های آداب و رسوم غلط اجتماعی، ناچار تا آخر عمر بدون همسر می مانند و مهم ترین نیاز خویش را به ناچار نادیده می انگارند. روحانیون می توانند با تبیین قوانین شرع، این امر خداپسندانه را ترویج کنند.

انتهای پیام/

نظر شما