محمد قادري

 اين روزها، مقامات حزب دموکرات آمريکا صراحتا رفتار ترامپ در حوزه سياست خارجي ايالات متحده را مورد انتقاد قرار مي دهند. آنها معتقدند اقدامات سلبي ترامپ در قبال مسائلي مانند برجام براي سياست خارجي کشورشان به شدت هزينه بر است. در اين ميان، برخي مقامات دولت اوباما نيز به ترامپ در خصوص خروج از برجام و تقابل با توافق هسته اي ميان ايران و اعضاي 5+1 هشدار داده اند. اين در حالي‌است که کارنامه سياه دولت اوباما در قبال برجام را نمي توان فراموش کرد! لازم به يادآوري است که برجام سه بار در دوران رياست جمهوري اوباما و حضور دموکرات‌ها در کاخ سفيد نقض شد: يکي در جريان وضع محدوديت‌هاي صدور ويزا براي کساني که به ايران سفر مي کنند، ديگري در زمان تمديد قانون ضد ايراني آيسا توسط کنگره و سوم در جريان سنگ اندازي وزارت خزانه داري آمريکا در مسير رفع تحريم‌هاي بانکي ايران. از اين رو اعضاي دولت سابق آمريکا  نمي توانند خود را به عنوان افرادي ملتزم به برجام مورد شناسايي افکار عمومي ايران و دنيا قرار دهند. با اين حال، مواضع اخير اعضاي دولت سابق آمريکا در خصوص برجام قابل تامل است!

در اين ميان، اظهارات اخير دونالد ترامپ رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا مبني بر عدم پايبندي جمهوري اسلامي ايران به توافق هسته اي، با واکنش برخي مقامات دولت قبلي اين کشور رو به رو شده است. يکي از اين افراد، معاون پيشين مشاور امنيت ملي آمريکا ست. بن رودز در توئيتي ضمن دروغ خواندن ادعاهاي رئيس جمهور فعلي آمريکا اعلام کرده است:

"دولت ترامپ خود تا کنون بارها تأکيد کرده است که ايران به توافق عمل مي‌کند."

نام بن رودز براي کساني که تحولات مربوط به برجام را در دولت اوباما دنبال مي کردند بسيار آشناست! او بارها در کسوت معاون مشاور امنيت ملي آمريکا

(سوزان رايس)، مدعي اجراي صحيح برجام توسط کاخ سفيد شده بود. آنچه مسلم است اينکه در صحت اظهارات بن رودز در دروغ بودن ادعاي ترامپ دال بر نقض برجام از سوي ايران و عدم پايبندي کشورمان نسبت به توافق هسته اي کمترين شک و شبهه اي وجود ندارد. با اين حال، آنچه مورد مناقشه است، ژست برخي از اعضاي حزب دموکرات آمريکا در قبال برجام است. 

نخستين سوال، به بدعهدي دموکرات‌ها در دوران رياست جمهوري اوباما ( در قبال برجام) باز مي گردد. همان‌گونه که اشاره شد، برجام در طول يکسال پاياني دولت اوباما حداقل سه بار به صورت عيني نقش گرديد. به راستي چرا در آن زمان، شاهد ارسال پيام‌هاي توئيتري در حمايت از توافق هسته اي از سوي بن رودز و ديگر مقامات دولت اوباما نبوديم؟!  آيا بن رودز و ديگر مقامات دولت اوباما عهد شکني‌هاي دولت خود در قبال برجام را فراموش کرده اند؟ آيا بن رودز مواضع سلبي جل لو وزير خزانه داري دولت اوباما را در قبال بانک‌ها و شرکت‌هاي تجاري که با ايران همکاري مي کردند را فراموش کرده است ؟!

بر هيچ کس پوشيده نيست که  بدعهدي هاي دولت فعلي ايالات متحده آمريکا، در امتداد بدعهدي هاي دولت اوباما قابل تعريف و تفسير است. در معادلات شکل گرفته در دوران پسابرجام، اساسا تفاوتي ميان جمهوري‌خواهان و دموکرات‌ها وجود ندارد. در جريان راي گيري اخير در مجلس نمايندگان و سناي آمريکا، همه سناتورها و نمايندگان دموکرات ( به غير از برني سندرز ) به وضع تحريم‌هاي جديد عليه کشورمان راي دادند. به راستي بن رودز و ديگر مقامات دولت سابق آمريکا در راستاي مهار دموکرات‌هاي بدعهد در کنگره آمريکا چه اقدامي صورت دادند؟ آيا بن رودز و مقامات دولت سابق آمريکا نمي دانستند که وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران، نقض عيني مفاد 26 تا 29 برجام محسوب مي شود؟! به راستي چرا مقامات دولت اوباما، اقدامي در راستاي جلوگيري از وضع تحريم‌هاي جديد غير هسته اي عليه کشورمان صورت ندادند؟ چرا هشدار افرادي مانند برني سندرز در اين خصوص مورد توجه قرار نگرفت؟ نکته جالب توجه اينکه در مجلس نمايندگان آمريکا نيز تنها 3 نماينده با وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران، روسيه و کره شمالي موافقت کردند که هر سه آنها به حزب جمهوري‌خواه تعلق داشتند. به عبارت بهتر، آتش نمايندگان حزب دموکرات در وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران ازجمهوري‌خواهان نيز تند تر بوده است. در چنين شرايطي نه تنها تفاوتي ميان دو حزب اصلي آمريکا در تقابل با برجام وجود ندارد، بلکه حزب دموکرات عملکردي بدتر از جمهوري‌خواهان در اين معادله داشته و دارد. 

اگر هم اکنون هيلاري کلينتون در کاخ سفيد حضور داشت، او نيز قطعا تحريم‌هاي تازه عليه ايران را مورد تاييد قرار مي داد. از اين رو پيروزي يا شکست دموکرات‌ها در انتخابات رياست جمهوي آمريکا و کنگره، تاثيري بر تقابل مقامات آمريکايي با توافق هسته اي و بدعهدي آنها در اين خصوص ندارد. 

ابراز نگراني برخي از اعضاي دولت اوباما در خصوص نحوه اجرايي شدن برجام و بدعهدي هاي دولت ترامپ در اين خصوص، صرفا نوعي ژست سياسي با مصرف داخلي در ايالات متحده آمريکا محسوب مي شود و کمترين ارزشي براي ملت ايران ندارد.  در چنين شرايطي ارسال توئيت‌ها و پيام‌هايي از قبيل پيامي که از سوي بن رودز مخابره شده است، منجر به تبرئه دولت اوباما در بدعهدي هاي پسابرجامي آن نخواهد شد. زمان ترسيم دوگانه کاذب "دموکرات-جمهوري‌خواه" براي مخاطبان توافق هسته‌اي  مدت‌هاست به پايان رسيده است. اتفاقاتي که در دوران پسابرجام رخ داد، از جمله همراهي اکثريت قريب به اتفاق دموکرات‌ها در وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران، نشان داد که ميان کبوترها و بازهاي آمريکايي در مسير تقابل با ملت ايران کمترين تفاوتي وجود ندارد. از سوي ديگر، بدعهدي‌هاي هر دو حزب اصلي آمريکا در قبال تعهدات بين المللي خود کاملا مسبوق به سابقه بوده است.

در نهايت اينکه هر دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه در ايالات متحده آمريکا مواجهه با برجام را در دستور کار خود قرار داده اند. بدعهدي آمريکا در قبال برجام، به مثابه تصويري است که پازل‌ها و قطعات آن به صورت مشترک توسط دونالد ترامپ و باراک اوباما چيده شده است. در اين معادله، تفاوتي ميان افرادي مانند بن رودز، رکس تيلرسون، مايک پنس ، هيلاري کلينتون، اوباما و ترامپ وجود ندارد. بي تعهدي واشنگتن در قبال توافق هسته‌اي، حقيقتي است که افکار عمومي دنيا نسبت به آن آگاه شده است.در اين معادله، نه تنها تفکيک و تمايزي ميان دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه در ايالات متحده آمريکا وجود ندارد، بلکه هر دوي آنها تکميل کننده يک پازل محسوب مي‌شوند. اوباما و ترامپ و اعضاي دولت آنها و همچنين سناتورها و نمايندگان کنگره در آمريکا همگان به يک اندازه در نقض برجام از سوي ايالات متحده مقصر هستند. بنابراين، همان گونه که اشاره شد ژست دموکرات‌ها در قبال رفتارهاي ضد برجامي دولت ترامپ عملا نوعي ژست رسانه اي و تبليغاتي محسوب مي‌شود. دموکرات‌ها نيز بايد به مانند جمهوري‌خواهان در خصوص نقض برجام پاسخگو باشند....