به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، سمینار «جامعه‌شناسی حجاب و بدحجابی در ایران» که به همت پژوهشکده باقرالعلوم(ع) و با مشارکت مرکز تحقیقات زنان و خانواده حوزه علمیه قم و جبهه مردمی حجاب و عفاف برگزار شد، مقوله عفاف و حجاب را با حضور استادان و متخصصان این حوزه مورد کنکاش از منظر جامعه‌شناسی و فرهنگ قرار داد. در دو روز نخست این سمینار مقوله حجاب از منظر اقتصاد و جامعه‌شناسی مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه به بخشی از مهم‌ترین مباحث آن اشاره می‌شود.
در روز اول این سمینار عادل پیغامی، معاون پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع) و متخصص اقتصاد فرهنگ، به مقوله حجاب از منظر اقتصادی آن پرداخت و با بیان اینکه در حوزه حجاب کار علمی نمی‌کنیم، بیان کرد: «مساله اقتصاد حجاب در حوزه اقتصاد فرهنگی قرار دارد که در مورد هر دو حوزه در کشور ما درست کار نشده است. اقتصاد یکی از حوزه‌هایی است که ابزار مهمی برای اعمال تهاجم فرهنگی است. اقتصاد به مثابه سیاستگذاری فرهنگی امروزه مورد مطالعه قرار می‌گیرد. البته تحلیل اقتصادی مسائل به این معنا نیست که همه چیز را تقلیل به مادیات بدهیم. این اصلا تعریف علم اقتصاد نیست.»
معاون پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع) در ادامه با توجه به اینکه نگاه ما به اقتصاد حجاب تک‌بعدی است، افزود: «اصطلاحی در زبان انگلیسی وجود دارد مبنی‌بر اینکه تا چیزی را مزه‌اش را نچشی متوجه آن نخواهی شد. درباره بی‌حجابی کالاهای فرهنگی زیادی تولید می‌شود اما ما در حوزه حجاب کاری نکرده‌ایم. ما در ایران بیشتر از منظر تولید و توزیع به مسائل می‌نگریم، اما حوزه حجاب بیشتر مربوط به حوزه مصرف است. صنایع فرهنگی معمولا دو پایه هستند. مثلا وقتی نشریات معروف می‌شوند بیشتر درآمدشان از تبلیغات است تا از فروش مجله. اگر این نکته دو پایه بودن را در نظر نگیریم و صرفا تک‌بعدی نگاه کنیم به نتیجه نخواهیم رسید. یادمان نرود قرآن می‌گوید آنچه برای مردم نفع داشته باشد روی زمین می‌ماند. اگرچه ممکن است مردم نفع‌شان را اشتباه تشخیص دهند که باید کمک‌شان کنیم.»
حسین کچویان، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، سخنران دومین روز این سمینار بود. وی سخنان خود را در سه بخش اهمیت حجاب، مساله حجاب و راهکار برای آن ارائه داد. کچویان با توجه به انقلاب جنسی در غرب و رابطه آن با لذت گفت: «در دوران پست‌مدرن نوعی انقلاب جنسی به وجود می‌آید. به عبارتی این انقلاب از شاخصه‌های بارز این دوران است. امروز شکسته شدن مرزهای مقولات جنسی و جنسیتی شتاب گرفته است. ما در غرب با نوعی فقدان لذت مواجه هستیم تا جایی که شاهد روابط همجنس‌گرایانه یا رابطه با حیوان هستیم که بخش عمده‌ای از این روابط ارادی بوده و نه ناشی از مشکلات جنسی است.»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با نظر به اینکه ما فرآیند اجتماعی شدن حجاب را طی نکرده‌ایم و همین امر باعث اثرناپذیری امر به معروف شده است، بیان کرد: «امر به معروف و نهی از منکر اگر قرار باشد در جامعه‌ای اثر‌گذار باشد دو پیش‌شرط اجتماعی لازم دارد؛ جا‌افتادگی رفتاری و ساختارهای اجتماعی شبه مدرن. امر به معرف و نهی از منکر در ساختارهایی جواب می‌دهد که رابطه رو‌در‌رو محور و اساس است. این در حالی است که در جامعه ما چنین شرایطی وجود ندارد و در نهایت همان‌طور که می‌بینید امر به معروف و نهی از منکر منجر به دعوا می‌شود.»
مسعود کوثری، پژوهشگر و استادیار دانشگاه تهران نیز از دیگر سخنرانان این سمینار بود. وی با بیان اینکه ما در رابطه با حجاب با یک دو راهی مواجه هستیم، گفت: «جمهوری اسلامی ایران مجموعه‌ای از دو راهی‌ها را برای خودش دارد که گاهی هم حل نمی‌شود. بنابراین اینکه انتظار داشته باشیم مساله حجاب برای همیشه در کشور ما حل شود، امری غیرممکن است. ضمن اینکه این مساله برای جمهوری اسلامی ایران هویتی هم است. بنابراین حجاب مساله دائمی جامعه ایران است.»
این استاد دانشگاه تهران در ادامه با انتقاد از سیاست‌هایی که به دوقطبی شدن فرهنگی در جامعه دامن می‌زند، افزود: «در مقابل این مسائل در ایران ما این‌گونه رفتار می‌کنیم که با تصمیمات خود جامعه را دوقطبی می‌کنیم. در این وضعیت دوقطبی عده‌ای را بی‌دین و عده‌ای را دین‌دار و عده‌ای را بی‌حجاب و عده دیگری را بدحجاب معرفی می‌کنیم. نکته مهم در این رابطه آن است که انتها و نتیجه دو قطبی کردن‌های جامعه رها کردن، بریده شدن و خسته شدن افراد جامعه است؛ بنابراین لازم است ما در رابطه با تصمیم‌هایی که گرفته‌ایم تجدید‌نظر کنیم.»
نظر شما