صاحب‌خبر - زهرا داستانی
تولید زباله رابطه مستقیمی با فقر دارد. کشورهای فقیر به دلیل عدم دسترسى به فناوری مواد غذایی بیشتری را به زباله تبدیل می‌کنند، مواد غذایی که می‌تواند بسیاری از مردم را از مرگ ناشی از گرسنگی نجات دهد. مثلا اگر بتوان یک چهارم مواد غذایی را از زباله شدن نجات داد می‌توان 870 میلیون نفر گرسنه را سیر کرد. ایران یکی از کشورهای تولیدکننده زباله از مواد غذایی است که به یکی از اهداف سازمان بین المللی غذا و کشاورزی جهان (فائو) برای کاهش تلف کردن مواد غذایی است. براساس گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی، ضایعات موادغذایی در ایران معادل ٣۵میلیون تن است که به اندازه ١٠ کشور اروپایی موادغذایی دور می‌ریزند. این درحالی است که در اتحادیه اروپا با ٢٧ کشور عضو، تنها ٩٠میلیون تن موادغذایی راهی زباله‌ها می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللى غذا و کشاورزى جهان (فائو)، سالانه بیش از ١.٣ میلیارد تن مواد غذایى دور ریخته مى‌شود که معادل وزن ۹۵۵۳ نهنگ است. زباله‌های مواد غذایی در کشورهای صنعتی معادل 680 میلیارد دلار و در کشورهای در حال توسعه 310 میلیارد دلار است. تقریبا کشورهای صنعتی 670 میلیون تن و کشورهای در حال توسعه 630 میلیون تن مواد غذایی را اسراف می‌کنند. میوه ها و سبزیجات بیشترین میزان هدر رفت را دارند. براساس این گزارش، میزان ضایعات غذایی در جهان در سال 30 درصد به غلات، 40-50 درصد به محصولاتی چون میوه ها و سبزیجات، 20 درصد به دانه های روغنی، گوشت و لبنی و 35 درصد به ماهی تعلق دارد. هر ساله مصرف‌کنندگان در کشورهای ثروتمند 222 میلیون تن مواد غذایی را برابر با تولید خالص مواد غذایی در کشورهای جنوب صحرای آفریقا که 230 میلیون تن است، مصرف می‌کنند. براساس آماری که در سال 2010- 2009 ارائه شده مقدار مواد غذایی که هر ساله از دست می دهند یا از بین می روند، برابر با بیش از نیمی از محصولات غلات سالیانه جهان است. تولید غذا برای مصرف انسان‌ها در کشورهای ثروتمند حدود 900 کیلوگرم در سال بوده که تقریبا دو برابر 460 کیلوگرم در سال در فقیرترین کشورها تولید می‌شود. در کشورهای در حال توسعه 40 درصد از تلف شدن مواد غذایی پس از برداشت رخ می‌دهد در حالی که در کشورهای صنعتی بیشتر از 40 درصد از تلف شدن مواد غذایی در سطوح خرده فروشی و مصرف کننده اتفاق می‌افتد. در سطح خرده فروشی، مقدار زیادی از مواد غذایی به علت استانداردهای کیفیت که بیش از حد بر ظاهر تاثیر می گذارد، هدر می‌رود. در سطح خرده فروشی، مقدار زیادی از مواد غذایی به علت استانداردهای کیفیت که بر ظاهر تاثیر می‌گذارد، هدر می‌رود.
30 درصد مواد غذایی قبل از مصرف به زباله تبدیل می‌شود
تقریباً ٣٠ درصد از محصولات کشاورزى و غذایى قبل از خوردن، ضایع مى‌شوند که معادل ارزشى آنها ٧۵۰ میلیارد دلار است. براى تولید محصولات کشاورزى، منابع مهمى از جمله خاک و آب مصرف مى‌شود. اثرات نامطلوب تولیدات کشاورزى بر خاک مواردى از جمله خارج کردن کلیه ارزش‌هاى غذایى و ارگانیسم‌هاى مفید آن و همچنین افزودن سموم و حشره‌کش را در بر مى‌گیرد. منابع آبى قابل توجهى نیز براى تولیدات کشاورزى لازم است و حدود ۶۹ درصد از کل منابع آبى جهان در بخش کشاورزى مصرف می‌شود. از دست دادن مواد غذایی و تولید زباله همچنین باعث تخریب منابع زیادی از جمله آب، زمین، انرژی، نیروی کار و سرمایه می‌شود و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به همراه دارد که کمک بسیاری به گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی می‌کند.
کشورهای فقیر زباله‌های کمتری تولید می‌کنند
براساس آماری که سازمان بین‌المللی غذا و کشاورزی جهان از وضعیت ضایعات مواد غذایى در مناطق مختلف اقتصادى جهان ارائه کرده است: خلاف تصور، کشورهایى که از گرسنگى بیشترى رنج می‌برند، ضایعات کمتری نیز تولید می‌کنند. نکته جالب این است که علت وجود ضایعات در کشورهاى گرسنه‌تر، عدم دسترسى به فناوری است به عنوان نمونه در هند حدود۵.۸ میلیارد مواد غذایى صرفاً به‌دلیل نبود سیستم‌ها و تکنولوژى‌هاى مبرد و خنک‌کننده کافى، از بین می‌رود. در کشور کنیا بیش از نیمى از انبه تولیدى قبل از رسیدن به بازار، ضایع می‌شود در حالى که می‌توان با استفاده از تکنولوژى، انبه‌ها را خشک و تبدیل به ورقه‌هاى میوه کرد تا از اتلاف آنها جلوگیرى شود. تولیدکنندگان محصولات غذایى در برخى کشورهاى جهان روش‌هاى نوآورانه‌اى براى استفاده مجدد از ضایعات غذایى ابداع کرده‌اند. تولید اسنک از موزهاى دهیدراته شده، پرورش نوعى صدف غنى از پروتئین با استفاده از دانه‌هاى ضایعاتى قهوه، استفاده از ضایعات هویج یا آناناس در تولید مکمل‌هاى غذایى از نمونه فعالیت‌هاى جدید در این زمینه است.
یک چهارم زباله‌های مواد غذایی می‌تواند 870 میلیون گرسنه را سیر کند
حدود ٧٩۵ میلیون نفر از جمعیت جهان از گرسنگى مزمن رنج می‌برند. سهم این افراد در کشورهاى در حال توسعه ١٢.٩ درصد و در کشورهاى توسعه یافته حدود ۵ درصد است. مدیریت بهینه تولید و مصرف محصولات کشاورزى و مواد غذایى در کاهش گرسنگى در جهان نقش مهمى دارد. به طور مثال مواد غذایی که در آمریکای لاتین در حال حاضر از بین رفته یا هدر می‌رود، می تواند 300 میلیون نفر را سیر کند یا مواد غذایی که در حال حاضر در اروپا هدر می‌رود، می‌تواند غذای 200 میلیون نفر باشد. همین طور مواد غذایی که در حال حاضر در آفریقا دور ریخته می‌شود، می‌توانند غذای 300 میلیون نفر را باشد. حتی اگر فقط یک چهارم مواد غذایی که در حال حاضر از بین رفته و یا از بین می‌روند را بتوان نجات داد غذای 870 میلیون نفر گرسنه در جهان تهیه می‌شود.
ایران یکی از اهداف اجرای برنامه نجات غذا
به همین منظور سازمان فائو قصد دارد با هدف کمک به کاهش ضایعات مواد غذایى در ٣٣ کشور افریقایى و همچنین کشورهاى لبنان، هند، مالزى، ایران، مصر و اردن برنامه نجات غذایی را اجرایی کند. اولین پروژه مربوط به این برنامه در ژانویه ٢٠١٧ در کشور روسیه که به طور متوسط سالانه در این کشور ۵۶ کیلوگرم مواد غذایى توسط هر نفر دور ریخته می‌شود، اجرا شد. در کشورهای در حال توسعه، زباله‌های مواد غذایی و تلفات به طور عمده در مراحل اولیه زنجیره ارزش غذایی رخ می‌دهد که این اتفاق به محدودیت‌های مالی، مدیریتی و فنی در تکنیک‌های برداشت و همچنین امکانات ذخیره‌سازی و خنک کننده مربوط می‌شود. بنابراین تقویت زنجیره تامین از طریق حمایت مستقیم کشاورزان و سرمایه گذاری در زیرساخت، حمل و نقل، و نیز گسترش صنایع غذایی و بسته‌بندی می‌تواند به کاهش میزان از دست رفتن مواد غذایی و مواد زائد کمک کند.∎
نظر شما