چکیده

عبارتِ   فِی ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ   (الزّمر/6)، ازجمله ظریف‌ترین اشارات علمی قرآن دربارة اسرار آفرینش انسان است. در روایات معصومین(ع) مصداق آن را، «ظلمت بطن، رَحِم و مشیمه»، یا «ظلمت گوشت، پوست و خون» و یا «غلاف‌های در هم ‌تنیده» دانسته‌اند. در مجموع، سه دیدگاه در باب مفهوم این «تاریکی‌های سه‌گانه» وجود دارد: «پرده‌های درون‌رَحِمی»، «لایه‌های پوششی جنین» و «فضاهای میان پرده‌ها و لایه‌ها». با توجّه به معنای واژة «ظلمت» که به مکان و فضای بدون نور اطلاق می‌شود، می‌توان گفت که در اینجا «فضاهای بین لایه‌ها و پرده‌ها» مدّ نظر است و شامل فضای بین شکم و رحم، بین کوریون (گوشت رَحِم) و آمنیون (مشیمه) و بین آمنیون و جنین می‌شود. مفاهیم مورد نظر در روایات معصومین(ع) نیز ناظر به محتویات همین فضاهاست. همچنین، در آیة فوق، بر اهمیّت این فضاهای پوششی در محافظت از جنین تأکید شده است.

کلیدواژه ها: مفهوم؛ ظلمات ثلاث؛ بطن؛ رَحِم؛ مشیمه

نویسندگان:

منصور پهلوان: استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، تهران

 معصومه شیردل: دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزّهرا(س)، تهران  

پژوهشنامه معارف قرآنی - دوره 7، شماره 24، بهار 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.