چکیده

سهروردی چرا شکل چهارم را از دستگاه قیاسی‌اش حذف می‌کند؟ آیا دستگاه قیاسی او، همانند دستگاه قیاسی ارسطو، به رغم فقدان شکل چهارم پذیرای آن است؟ یا تنگناهایی دارد که نمی‌تواند شکل چهارم را صورت‌بندی کند؟ فرضیۀ این مقاله گزینۀ دوم است. دستگاه سهروردی در تنگنای سه اصل قرار داد که در این جستار «اصل بستگی»، «اصل ناوابستگی»، و «اصل یگانگی» نامیده شده‌اند. شکل چهارم نمی‌تواند هم به روش سهروردی صورت‌بندی شود و هم این اصول سه‌گانه را حفظ کند. این نشانگر یک محدودیت مهمِ دستگاه قیاسی سهروردی در سنجش با دستگاه قیاسی ارسطو است.

کلیدواژه ها: منطق سهروردی؛ منطق اشراقی؛ منطق حکمة الإشراق؛ شکل چهارم؛ نظریۀ قیاس

نویسنده:

مهدی عظیمی: استادیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران

فصلنامه حکمت معاصر - دوره 7، شماره 1، بهار 1395.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.