چندی است سازمان هنری و امورسینمایی دفاع مقدس با همکاری خبرگزاری تسنیم نشست تحلیلی «گفتمان موسیقی دفاع مقدس» را برگزار میکند. به تازگی نیز دومین نشست تحلیلی با بررسی آسیبهایی که موسیقی دفاع مقدس را تهدید میکند، برگزار شده که بخشهایی از آن در پی میآید.
لزوم باورپذیرکردن ارزشهای دفاع مقدس
یک شاعر، ترانهسرا و منتقد ادبی در این نشست با بیان اینکه دفاعمقدس به ملت ما هویتی بخشید که بعدها آن را فراتر از خودِ انقلاب اسلامی ارزیابی کردند، اظهارکرد: این هویت به ما جسارت، انگیزه و عزم برای رسیدن به اهدافمان میدهد. هر چه ما این هویت را بیشتر حفظ کنیم، تحرک و پویایی در انقلاب را زنده نگه داشتهایم.
مصطفی محدثیخراسانی ادامه داد: بخشی از زندهنگه داشتن این هویت به حوزه معرفت باز میگردد؛ مانند باورپذیرکردن ارزشهای دفاع مقدس برای مخاطبان امروز یا تبیین مبانی عقلانی و اعتقادی ارزشهای دفاع مقدس. بخش عمدهای از این مسئله به فعالیتهای هنری بستگی دارد.
وی با بیان اینکه موسیقی در دوران دفاع مقدس کارکرد بزرگی داشته است هم تصریح کرد: هدف ما از برگزاری این نشستها پاسخ دادن به پرسشهای بسیاری در زمینه موسیقی دفاعمقدس است .
محدثی خراسانیبا ذکر مثالهایی ادامه داد: ما قصد داریم بفهمیم، وضعیت کنونی ما نسبت به موسیقی دوران دفاع مقدس چگونه است؟ آیا پیوند موسیقی ما با آن دوران برقرار بوده و هست؟ اگر گسستی بوده دلایلش چیست؟ چه میشود کرد که موسیقی دفاعمقدس در دوران امروز نیز شنیده و زمزمه شود؟
بیشترین آسیب به موسیقی دفاعمقدس ناشی از دخالتهای ارگانهاست
ابراهیم اسماعیلیاراضی هم در این نشست با بیان اینکه باید نگاهی به پیشینه کرد و دید که در چه جاهایی موفق بودهایم و در چه جاهایی نه و علت هرکدامشان چیست، اظهارکرد: در عین حال باید دید که امروز چه میتوان کرد. درباره امروز باید بگویم که قبل از هر چیز باید مخاطبشناسی کنیم.
این شاعر، ترانهسرا و منتقد ادبی افزود: ما با مخاطبانی مواجه هستیم که بخشی از آنان، هیچ تصوری از دفاع مقدس ندارند و بخشی دیگر دادههای غلطی از دوران دفاع مقدس در ذهنشان شکل گرفته است. این دادههای غلط را باید علت شناسی کرد.
وی تصریح کرد: دولتی شدن برخی حوزهها نیز خیلی آسیبزاست. چندسال پیش به سفارش کنگره رضوی مقالهای پژوهشی داشتم که در آن به این نتیجه رسیدم که در موضوعهای مذهبی هم این مشکل را داریم؛ یعنی دخالتهای بیشاز حد ارگانهای دولتی آسیبزا بوده است. مهمترین آسیب این بوده که مخاطب در تمام این آثار با فضا و دادههای مشابه مواجه است.
این منتقد ادبی خاطرنشان کرد: درباره مخاطب امروز هم باید بیش از هر مورد دیگر ، سراغ مواردی رفت که برای این مخاطب ملموس و باورپذیر باشد. برای من که زمانی پدرم و سه برادرم در جبهه بودند و 300 تن از بچه محلهایم در جنگ شهید شدند، مسائل جنگ و دفاع مقدس قطعا ملموستر است. اما برای مخاطب امروز که مواجهای با آن دوران نداشته و با موجی از آثار هنری در ژانرهای مختلف مواجه شده، مسائل مربوط به دفاع مقدس چقدر ملموس است؟
وی با تاکید بر این مهم که مردم دیگر هیچ تردیدی درباره ارزشهای ایثاری که شهیدان و جانبازان در دوران دفاع مقدس کردند، ندارند هم اظهارکرد: اما ما باید این اسطورهها را ملموستر کنیم. ما برخی کلیشهها را تجربه کردهایم و همان را تکرار میکنیم. نهادهای مسئول بیشتر باید در حوزه مدیریت کار کنند نه این که خودشان تولید کننده باشند. هر کدام از هنرمندان میتوانستند برای سالهای سال آثاری در زمینه دفاع مقدس بسازند و بخوانند اما ما به گونهای عمل کردیم که در نهایت ساختن و خواندنِ آثار دفاعمقدسی به راهی برای گرفتن مجوز برای هنرمندان تازهکار تبدیل شد.
کارهای استاد رحیمیان و قره باغی
اما امیر حسین سمیعی به عنوان آهنگساز هم معتقد است: ابتذالی در موسیقی هست که متاسفانه فراگیر هم شده است. هر اثر هنری هم که در این زمینه تولید میشود از این ابتذال فرار نکرده است. فضای موسیقی ما خیلی ملتهب است و بخش زیادی از موسیقی پاپ ما به ابتذال کشیده شده است.
این آهنگساز، تنظیم کننده و خواننده تصریح کرد: زمانی خواندن قطعهای برای دفاع مقدس، مجوز خواندن یک خواننده یا مجوز یک آلبوم میشد. به طور حتم جریانی پشت این مسئله بوده که هنرمند را به این سمت کشانده و به طور حتم در این گونه تولیدها جوششی درونی وجود نداشته است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر عدهای هستند که آمدنشان به فضای موسیقی دفاع مقدس برای جذب بودجه و پول است. اثری که در این شرایط خلق میشود قطعا تاثیرگذار نیست.
سمیعی با تاکید بر این موضوع که عصر طلایی موسیقی دفاع مقدس همان دههی 60 است و در آنجا موزیسینها به طور خودجوش به موسیقی دفاع مقدس پرداختند یادآورشد: «کجایید ای شهیدان خدایی» یکی از آثاری است که در همین دوران خلق شد. کارهای استاد رحیمیان، قرهباغی، سراج و.. آثاری بودند که در این زمینه خلق شدند و هر کدام برای خود یک شاهکار محسوب میشوند. اما این جریان در جایی متوقف شد. آن هنرمندان خودجوش آثاری را خلق کردند اما این ماجرا در دهه 70 رو به افول نهاد.
این آهنگساز با یادآوری این موضوع که در واقع نمود دفاع مقدس در موسیقی در دهه 70 رو به زوال داشت ولی در سینما طلوع کرد هم گفت: دهه هفتاد دوره بلوغ سینما در عرصه دفاعمقدس است. این طلوع با موسیقی فیلمهایی مانند «از کرخه تا راین»، «بوی پیراهن یوسف» و «آژانس شیشهای» شکل میگیرد. دوران بلوغ سینمای ما با ظهور آهنگسازی بزرگ همراه میشود.
سمیعی اضافه کرد: بعد از دفاع مقدس موسیقی باید وارد مرحله دیگری میشد اما این اتفاق نیافتاد. دوران دفاعمقدس به آثار مصرفی نیاز بود اما بعد از جنگ که باید موسیقی وارد فاز جدیدی میشد، این مهم رخ نداد.البته تا دهه 80 هم ارتباط خوبی میان موسیقی و سینما در زمینه دفاع مقدس وجود داشت اما بعد از آن این ماجرا هم کمرنگ شد.وی تاکید کرد: از دهه هفتاد به بعد مخاطب به شنیدن موسیقی عاشقانه عادت کرده است. در حوزه دفاع مقدس و کارهای ارزشی قرار است آثار فقط ما را به گریه بیاندازند. ما برای فرار از اوضاع کنونی باید تغییر فرم انجام دهیم؛ مثلا یک اپرا تولید کنیم.
نظر شما