چکیده

یکی از مسائل بسیار مهم در فلسفه فقه، خطا در اجتهاد است. از یک سو نمی‌توان به طور کامل از خطای اجتهادی پیشگیری کرد و ناگریز پیش خواهد آمد. از سوی دیگر، نمی‌توان از هر خطای مجتهد نیز چشم پوشید. مسئله اول در باب این موضوع، تعیین معیار صواب از خطا است که خود در دو مرتبه ثبوت و اثبات قابل بررسی است. از آنجا که هر خطای اجتهادی قابل پذیرش نیست، مسئله دوم حدّ پذیرفتنی‌بودن خطا است. این مسائل، به صورت صریح مورد توجه اصولیان نبوده است. نگارنده در مسئله اول پاسخ‌های ممکن را ذکر کرده و خود در این میان رأیی برگزیده است؛ اما در مسئله دوم معیار نظری نیافته و به پیشنهاد یک راهکار عملی برای جلوگیری از سرریزی اختلافات نظری به حوزه‌های اجتماعی سیاسی بسنده کرده است.

کلیدواژه ها: اجتهاد؛ خطای اجتهادی؛ تخطئه و تصویب

نویسنده:

ابوالحسن حسنی: مربی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

فصلنامه حقوق اسلامی - دوره 12، شماره 45، تابستان 1394.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.