اوایل تیرماه سال جاری بود که خبر گم شدن دختر بچه‌ای پارس آبادی به نام آتنا در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

خبری که در آن احتمال ربوده شدن و یا قتل این دختر خردسال پیش بینی می‌شد، تا جایی که فرماندار پارس آباد مغان در روز ۱۷ تیرماه با اشاره به اینکه ۱۰۰ درصد پرونده‌های جنایی و قتل در استان منجر به کشف شده، اظهار داشت: امیدواریم این پرونده نیز در سریع ترین زمان ممکن به نتیجه رسیده و این دختر بچه عزیز صحیح و سالم به آغوش خانواده‌اش باز گردد.

دو روز پس از این اظهارنظر یعنی در تاریخ ۱۹ تیرماه دادستان پارس آباد از کشف جسد آتنا اصلانی توسط پلیس تخصصی آگاهی خبر داد و گفت: جسد این کودک ۷ ساله ساعاتی پیش از پارکینگ منزل مظنونی که دستگیر و بازداشت شده بود، کشف شد.

با پیدا شدن جسد آتنا کوچولو و انتقال آن به پزشکی قانونی، مظنون اصلی پرونده که مردی ۴۰ ساله و دارای ۵ سابقه کیفری ازجمله کودک‌ربایی، تجاوز به‌عنف و اعمال منافی عفت بوده، به قتل آتنا اعتراف کرد.

هنوز داغ آتنای پارس آبادی سرد نشده که خبر آزار و اذیت جنسی دخترکی هفت ساله در استان البرز سرزبان ها افتاد. دختری به نام کیمیا که از طرف ناپدری مورد تجاوز قرار گرفت تا این روزها روی تخت بیمارستان روزگار بگذراند.

این در حالی است که پیش از این هم قتل ستایش قریشی دختربچه خردسال افغانستانی در خیر آباد ورامین همه را در بهت و حیرت فرو برد.

ستایش ۶ ساله، فرزند چهارم یک کارگر مغنی در اطراف ورامین بود که سال گذشته توسط یک پسر ۱۷ ساله در خیرآباد ورامین به قتل رسید.

رسیدگی سریع قوه قضائیه به قتل فجیع و دلخراش آتنا

پس از این اتفاق، حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای در صد و چهاردهمین نشست خبری خود با اصحاب رسانه اظهار داشت: در بحث خانم کوچولویی که توسط یک فرد مجرم به قتل رسیده در ابتدای همان لحظه‌ای که اعلام شد وی مفقود شده همه مسئولان استانی با جدیت تمام نیروی انتظامی، دستگاه‌های امدادی، هلال احمر، دادستان، ‌آتش‌نشانی و سایر دستگاه‌ها وارد کار شدند و همه مکان‌ها را بررسی و جستجو کردند تا اگر احیاناً این فرد در چاهی افتاده یا جایی هست مشخص شود.

سخنگوی قوه قضائیه تصریح کرد: در بررسی‌های اولیه نتیجه حاصل نشد و به افرادی مظنون شدند که همه فرد متهم در دسته آنها بود که با قرائن و شواهد همین فرد را دادستانی تحت تعقیب قرار داد.

اژه‌ای اعلام کرد: این فرد در مدت اول بازداشتی خود به خانم خود پیغام می‌دهد یک مقدار مواد مخدر در فلان نقطه منزل مسکونی خود دارم که آن را جابجا کن، خانم این فرد نگران می‌شود و این اطلاعات را به ما می‌دهد که بعد از بررسی به جنازه می‌رسند.

سخنگوی قوه قضائیه با بیان این مطلب که دستگاه قضایی استان با تمام جدیت از لحظه اول دنبال این قضیه بوده، از تاکید ریاست قوه قضائیه در رسیدگی هر چه سریع‌تر به این پرونده خبر داد.

وی گفت: متهم در اثناء رسیدن به این قتل فجیع و دلخراش به مورد دیگری اعتراف می‌کند و می‌گوید مدت‌ها قبل خانم دیگری را به قتل رسانده و در چاه یا چاله‌ای انداخته است.

وی ادامه داد: با همه تحقیقاتی که انجام شد تاکنون آثاری از آن جسد کشف نشده است البته پیگیری‌ها ادامه دارد.

سخنگوی قوه قضائیه تصریح کرد: به غیر از اعتراف این فرد اسناد، مدارک یا آثاری از جسد در آن نقطه‌ای که متهم اعتراف کرده، پیدا نشده است.

ضعف آموزش و قانون یا افسارگسیختگی هوس‌رانان؟

اما سوال اینجاست که چرا هیچ قانونی آن گونه که باید از آتناها، کیمیاها و ستایش‌ها حمایت نمی‌کند؟ آیا واقعاً خلاء قانونی زمینه بروز چنین حوادثی را فراهم کرده یا اینکه دلایل دیگری مطرح است که چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

اصلا چه عواملی باعث روی آوردن یک مرد برای انجام اعمال منافی عفت با یک کودک می‌شود؟ آیا آسیب‌شناسی و بررسی ریشه‌ای این گونه حوادث می‌تواند مانع از تکرار چنین اتفاقاتی شود؟

غفلت در موضوع آموزش خانواده‌ها و کودکان/ لزوم بررسی همه جانبه پدیده کودک آزاری

مظفر الوندی دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در پاسخ به این سوال که آیا ضعف‌های قانونی موجب بروز اتفاقات مشابه برای آتنا، کیمیا و ستایش طی یک سال اخیر شده است؟ گفت: ظرفیت‌های قانونی وجود دارد و ما قانون حمایت از کودکان مصوب سال ۸۱ را داریم که گرچه مختصر است اما به موضوعات مهمی اشاره داشته است.

دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک موضوع آموزش خانواده‌ها و کودکان را یکی از مباحث اساسی برای پیشگیری از چنین اتفاقاتی دانست و عنوان کرد: نیاز آموزش یک امر بدیهی است اما متأسفانه وقتی این موضوع مطرح می‌شود تفسیرهای نادرستی از آن صورت می‌گیرد.

الوندی با بیان اینکه ما از آموزش غفلت کرده‌ایم، ‌ گفت: در شهری مثل پارس‌آباد که مذهبی است و حتی افراد آن متعصب و غیرتی هستند و برخورد مردم این را نشان داده، نمی‌توانیم بگوییم ضعف مذهبی دلیل اتفاق ناگوار برای آتنا بوده است.

وی در خصوص تأثیر مجازات برای افراد مجرم همچون قاتل آتنا، ‌ گفت: شاید مجازات‌ها هم بازدارنده نباشد اما ای کاش به جای برخورد احساسی با این موضوع به فکر تشکیل یک گروه علمی بیفتیم همانطور که در مورد خفاش شب این اتفاق افتاد و در بازدارندگی‌های بعدی تأثیرگذار بود، در این زمینه هم معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه می‌تواند با بهره‌گیری از نظرات جرم‌شناسان، آسیب‌شناسان، حقوق‌دانان، روحانیون و حتی مصاحبه با فرد مجرم علل این اتفاق را ریشه‌یابی کند.

متأسفانه در کشور ما آموزش حقوق نسبت به آشپزی در حد صفر است/ وجود نقص‌های اساسی در قانون

محمدعلی اسفنانی، سخنگوی سابق کمیسیون قضایی مجلس، در پاسخ به این سوال که چه عواملی موجب بروز اتفاقات مشابه برای آتنا، کیمیا و ستایش طی یک سال اخیر شده است؟ اظهار داشت: در بحث کودک و نوجوان تنها قانونی که داریم، ‌ قانون ۹ ماده‌ای حمایت از کودکان و نوجوانان است و طبیعتاً عرصه حقوق کودک آنقدر وسیع است که ۹ ماده پاسخگوی آن نیست.

وی نقض دیگر در قانون را شیوه مجازات مجرمان عنوان کرد و گفت:‌ در برخی جرایم باید نحوه مجازات مورد بازنگری قرار گیرد.

این حقوقدان ادامه داد: مثلاً در بحث تجاوز به عنف مجازات حدی آن اعدام است و اگر کسی تجاوز کرده باشد اعدام می‌شود، اما اگر تجاوز در حد مجازات حدی واقع نشده بود فقط یک مجازات شلاق برای آن در نظر گرفته می‌شود، یعنی قانون برای موضوع «اجبار» هیچ مجازاتی در نظر نگرفته و این یک نقص جدی است که اگر جرم صورت گرفته حدی نباشد، فقط به شلاق بسنده می‌کنند.

سخنگوی سابق کمیسیون قضایی مجلس یکی دیگر از دلایل وقوع چنین حوادثی را ضعف آموزش حقوق در کشور دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه در کشور ما آموزش حقوق در حد صفر است و واقعاً جای تأسف دارد که شبکه‌های تلویزیونی بیش از ۴۰ درصد از وقت خود را صرف آموزش آشپزی و شیرینی‌پزی می‌کنند اما به موضوعات حقوقی توجهی ندارند و فقط برخی مواقع برنامه‌هایی که قوه قضائیه آن را تدارک دیده در حد محدود پخش می‌کنند که آن هم بیشتر در بحث اسناد تجاری است.

بیشترین آمار آزار و اذیت جنسی کودکان از سوی اقوام نزدیک/ کودکی قاتل آتنا باید به صورت دقیق بررسی شود

عاطفه کیانی‌نژاد، روانشناس، در پاسخ به این سوال که چه عاملی سبب روی آوردن یک مرد برای انجام اعمال خلاف منافی عفت با یک کودک می‌شود، گفت:‌ اینکه ما بخواهیم بدون بررسی مشکلات و مسائل گذشته متهم اقدام به ارائه نظریه کنیم، قطعاً تحلیلی ناقص خواهیم داشت چرا که ابتدا باید با قاتل صحبت کرد و به شرح حالی از دوران کودکی او رسید.

کیانی‌نژاد در ادامه با بیان اینکه معمولاً اینگونه متهمان در کودکی یک رفتار غیراخلاقی مثل دزدی یا تجاوز به مال دیگران داشتند، گفت: شاید بتوان ریشه اصلی این اتفاق را عدم رشد وجدان و اخلاقیات در این دسته از مجرمان عنوان کرد.

این روانشناس با اشاره به اینکه باید در محیط خانواده شرایطی فراهم شود که کودک بدون ترس از قضاوت نزدیکی دیگران به خودش و یا لمس شدن از طرف یک مرد غریبه را به خانواده‌اش اطلاع دهد، ‌ گفت: ما باید توانایی نه گفتن در کودکان را پرورش دهیم، ما در فرهنگی رشد کرده‌ایم که به بچه گفته‌اند باید حرف گوش کنی و جواب بزرگ‌تر را ندهی، کودکی که در خانواده‌ نمی‌تواند نه بگوید قطعا نسبت به این رفتارها هم نمی‌تواند واکنشی از خود نشان دهد.

وی با بیان اینکه بیشترین آمار آزار و اذیت جنسی کودکان از سوی اقوام نزدیک انجام می‌شود، ‌گفت: افراد غریبه ۱۰ درصد کل این آمار را تشکیل می‌دهند.

بی نظمی رفتاری ما را از استاندارهای جهانی دور کرده است/ آمار پنهان و بالا در زمینه تجاوز به کودکان

محمدعلی نجفی‌توانا، جرم‌شناس، در خصوص علت وقوع سه اتفاق مشابه برای آتنا، کیمیا و ستایش طی یکسال اخیر گفت: نجام مطالعات به ویژه از دیدگاه آسیب‌شناسی مربوط به این پدیده‌ها ثابت کرده که ما از لحاظ فرهنگی و تربیتی، اقتصادی و اجتماعی، مدیریتی و قضایی و انتظامی مشکلات عدیده‌ای داریم به عبارت دیگر این مؤلفه‌ها با تطبیق استانداردهای قابل قبول همگی پایین‌تر از نرم جهانی هستند.

وی با اشاره به اینکه جامعه ایران بیمار و نامتعادل است، ‌گفت: موضوع تجاوز دختران نابالغ و کوچک به عوامل جمعی که در ابتدا توضیح دادم باز می‌گردد. معمولاً اینگونه اتفاقات به صورت تصادفی کشف می‌شود و آمار پنهان در این زمینه بسیار بالا است چرا که بسیاری از خانواده‌ها برای حفظ آبرو به مراجع قضایی مراجعه نکرده و موضوع را رسانه‌ای نمی‌کنند.

وی در ادامه اظهار داشت:‌ در میان این تجاوزات فقط افراد غریبه نیستند بلکه بسیار از والدین و اقوام نزدیک کودک هم مرتکب چنین جرمی می‌شوند، از لحاظ آسیب‌شناسی روانی متعرضین به این اطفال قطعاً دچار عدم تعادل روانی، روحی و شخصیتی هستند و مسلماً در کودکی یا مورد تعرض جنسی قرار گرفته‌اند و یا به دلیل حسادت ناشی از دوران کودکی، مثلا تمایل خانواده به فرزند دختر دست به چنین اقداماتی زدند.

نجفی‌توانا با تأکید بر اینکه این رفتار یک هنجار متعارف نیست و قطعا در ضمیر ناخودآگاه بیمار ریشه دارد، ‌گفت: توصیه ما این است که این دسته از مجرمان مورد مطالعه دقیق روانشناسی قرار گیرند تا از نتایج آن برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه به ویژه آموزش به والدین، معلمان و اطفال استفاده شود تا با پیشگیری‌های وضعی و آموزش مانع از تکرار چنین حوادثی شد.

خلاء آموزشی دلیل وقوع جرائم علیه اطفال است/شدت مجازات خاصیت بازدارندگی ندارد

بهمن کشاورز رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران در خصوص علت وقوع یک حادثه مشخص برای سه کودک طی یک سال اخیر، اظهار داشت: مسلم این است که در این مورد نیز شدت مجازات خاصیت بازدارندگی ندارد.

این حقوقدان ادامه داد: در سایر موارد بحث بسیار است و باید به صورت جداگانه صحبت کرد اما در خصوص جرایم علیه اطفال به ویژه جرایم جنسی به نظر می‌رسد خلأیی که وجود دارد خلأ آموزش و فرهنگ است نه خلأ قانونی از لحاظ شدت یا قلت مجازات.

کشاورز تأکید کرد: به نظر می‌رسد خانواده‌ها در بیان کردن مسائل جنسی احتیاط‌های زیادی دارند و بسیار منفک هستند و به لحاظ شرم و حیا آنچه را که باید به فرزندان خود بیاموزند و بگویند را نمی‌گویند، در نتیجه اطفال و کودکان به صورت چشم بسته و ناآگاه در معرض هجوم و تعرض افراد قرار می‌گیرند که گاه در این مورد سابقه‌دار هستند.