به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، در خصوص همایش «بررسی مسائل اساسی فراروی اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی» که یکشنبه، هشتم مردادماه برگزار می‌شود، به فرمایشی از حضرت علی(ع) اشاره کرد و گفت: ایشان می‌فرمایند: «شخصی که قرآن دارد، گویا که همه چیز دارد و فردی که قرآن ندارد، گویی که هیچ چیز ندارد». اگر این قاعده را در کل نظام کشور بخواهیم مبنا بگیریم و بتوانیم آن را تعمیم دهیم آن هنگام است که به همه چیز می‌رسیم.

وی ادامه داد: اگر نظام تربیتی  قرآن را در  درون خودش داشته باشد همه چیز را دارد و اگر از قرآن جدا و دور باشد گویا که هیچ چیز ندارد. لذا در سال 88 مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنوان تشکیل شورای عالی توسعه فرهنگ قرآن شکل گرفت.

فیض با اشاره به اینکه تشکیل این شورا از افتخارات نظام است، اظهار کرد: این شورا سه کمیسیون اصلی دارد که در زیرمجموعه شورا فعالیت می‌کنند که عبارتند کمیسیون ترویج، آموزش عمومی و پژوهش. کمیسیون ترویج برای جذب مردم به حوزه قرآن، آموزش عمومی که مرحله پس از ایجاد علاقه‌مندی عمومی در فضای جامعه و ایجاد بسترهای این آموزش، آموزش عمومی علاوه بر آموزش روخوانی و روان‌خوانی مردم را به تدبر در قرآن باید برساند و مرحله سوم و قله این فعالیت‌ها، فعالیت پژوهشی در حوزه قرآن در آموزش عالی است. 

وی ادامه داد: یعنی در محیط دانشگاه‌ها و فعالیت‌های علمی که توسط اعضای هیئت علمی انجام می‌شود، پایان‌نامه‌های حوزه تحصیلات تکمیلی موضوع قرآن به عنوان موضوع محوری قرار گیرد؛ چه در حوزه علوم انسانی و چه در حوزه علوم تجربی. اگر بخواهیم نسبت میان اینها را برقرار کنیم باید کمیسیون ترویج فعالیت کلان در کل کشور انجام دهد و کمیسیون آموزش عمومی عمدتا بر روی فضای آموزش و پرورش کار می‌کند و کمیسیون پژوهش نیز در حوزه دانشگاه‌ها و آموزش عالی کار می‌کند.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه کمیسیون ترویج برعهده ارشاد، کمیسیون آموزش عمومی برعهده وزارت آموزش و پرورش و کمیسیون پژوهش عمدتا بر عهده وزارت علوم است، ادامه داد: اخیرا نیز کمیسیون فرعی شکل گرفته است که کمیسیون فرعی برعهده وزارت بهداشت است؛ به این معنا که بخشی از فعالیت‌های پژوهشی مربوط با این حوزه است.

فیض با اشاره به گذشتن هشت سال از فعالیت این کمیسیون‌ها، عنوان کرد: در پایان سال 94 و در بازه شش ساله پایشی صورت گرفت، به گونه‌ای که فعالیت‌های کمیسیون‌های سه گانه مورد ارزیابی قرار گرفت. به علاوه فعالیت کلی شورای عالی که می‌خواهد فعالیت این کمیسیون‌ها را ساماندهی کند.

وی افزود: بنابراین چهار پایش صورت گرفته است که یکی نسبت به کل فعالیت کلان شورای توسعه و دیگری پایشی است که مختص به این سه کمیسیون است. این پایش درباره دوره شش ساله نشان می‌دهد انتظاراتی که از فعالیت‌هایی کمیسیون سه گانه مد نظر بوده است، برآورده نشده است.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش  ادامه داد: هنگامی که می‌گوییم انتظارات برآورده نشده است، باید مبنای قیاس را نیز داشته باشیم. مبنای قیاس ما این فرمایش مقام معظم رهبری است که «آن زمانی که در جامعه ما فضا اینگونه باشد که هر یک از آحاد جامعه و هر یک از جوانان ما هنگامی که مطلب تازه‌ای به گوششان می‌خورد بتوانند این مطلب تازه را با قرآن تطبیق دهند و ارزیابی کنند که آیا این مطلب مورد تأیید خدا و قرآن است یا خیر؟ آن هنگام است که می‌توان گفت فرهنگ قرآن در جامعه حاکم شده است».

وی گفت: اگر می‌گوییم منشور توسعه فرهنگ قرآنی و یا شورای عالی توسعه فرهنگ قرآنی، یعنی یک نظام مدیریتی کلان قرار است در کل کشور شکل بگیرد و مجلس باید در این جریان مشارکت کند و دولت نیز باید مشارکت کنند و برخی نیز همچون قوه قضائیه و شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود پیدا کنند.

فیض با اشاره به اینکه تمام دستگاه‌ها باید برای تحقق فرهنگ قرآنی در جامعه تلاش کنند، ادامه داد: واقعیت این است که حرکت‌های انجام شده در این راستا در حد انتظار نبوده است و خیلی با انتظارات فاصله داریم لذا در آن هیئت مرکزی پایش مقرر شد نشست یک روزه‌ای با دعوت از 150 نفر از صاحب‌نظران کشور برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه این افراد ابتدا استماع می‌کنند و با مشکلات و وضعیت موجود فعالیت‌های کمیسیون‌ها و فاصله میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب آشنا شوند، گفت: پس از این نشست، در زمان مبسوطی آنها راه‌حل ارائه دهند و این نشست به طور کل با هدف رسیدن به راه‌حل انجام می‌شود.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در خصوص اینکه چه مشکلاتی موجب شد تا دوستان در هیئت پایش و یا شورای توسعه فرهنگ قرآنی از صاحب‌نظران استفاده کنند، گفت: اگر ما پایش و ارزیابی دقیق و جامع داشته باشیم باید به پنج مقوله توجه کنیم.

وی ادامه داد: یکی ورودی‌های نظامی است که طراحی کرده‌ایم؛ اینکه سه کمیسیونی را که طراحی کردیم چه ورودی‌هایی برای آن قرار دادیم و چه بودجه و چه نیروی انسانی برای این اهداف قرار دادیم. مورد بعدی فرآیندها باید بررسی شود و در گام سوم باید محصولات مورد ارزیابی قرار گیرند و در مرحله چهارم نیز خروجی‌ها و سپس پیامدها مورد ارزیابی قرار گیرند.

فیض افزود: آنچه که الان مطرح است اینکه بخشی از این ارزیابی را به ویژه در بخش خروجی‌ها و پیامدها نداریم. لذا خود این مدل ارزیابی انجام شده تنها سه بخش ورودی، فرآیند و محصولات را از پنج بخش خود دارد که نیازمند تکامل در سال‌های آینده است. اما واقعیت این است هنگامی که وارد ارزیابی می‌شویم در فعالیت کمیسیون‌ها لازم بود قبل از اینکه وارد فعالیت‌های اجرایی شویم، اسناد راهبردی و عملیاتی تدوین می‌کردیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سال هشتم فعالیت این کمیسیون‌هاست اظهار کرد: در سال 95-96 که سال هفتم و هشتم تازه داریم این اسناد را تدوین می‌کنیم که پیش‌نویس‌ها در کمیسیون‌ها در حال بررسی است. 

وی با اشاره به اینکه سند تبلیغ و ترویج حدود هفته‌های اخیر تصویب شد، گفت: سند کمیسیون پژوهش و آموزش عمومی هنوز تصویب نشده است. بودن سند یعنی بعد از اینکه قرار گذاشتیم این کار و فعالیت کلان اتفاق بیفتد با این روش این کار محقق می‌شود که این تا کنون نبوده است.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: رسیدن به یک مدل عملیاتی اصطلاحا فناوری نرم است. مثلا آنچه که به عنوان هدف کلان علم و یا نقشه جامع علمی کشور مطرح است، رسیدن به نقطه طراحی نقشه جامع علمی کشور دو سال زمان برد؛ یعنی دو سال کار شد تا فناوری تولید نقشه جامع علمی استخراج شود و مدلش درآید و بعد از دو سال، مدتی نیز زمان برد تا این محصول پیاده شود تا بشود نقشه جامع علمی کشور و نقشه‌ای که می‌تواند مبنا برای فعالیت‌های علمی باشد.

وی با اشاره به اینکه آن نقشه جزو نقشه‌‌هایی است که از لحاظ مبانی علمی نیز بسیار روی آن کار شده است و قابل اعتبار و دفاع علمی است، تصریح کرد: در توسعه فعالیت‌های قرآنی نیازمند فناوری نرم در این حوزه هستیم. برای اینکه کار فرهنگی کردن در سطح جامعه، فرهنگ‌سازی و تحول فرهنگی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.

فیض با تأکید بر اینکه تغییرات فرهنگی دادن، تغییرات کندی است به گونه‌ای که عواملی خارج از این سیستم در آن دخالت می‌کند، اظهار کرد: به ویژه در حال حاضر با وجود این رسانه‌ها و فضای مجازی این عوامل مزاحم به اندازه‌ای زیاد است که عملا بخش زیادی از وقت را باید صرف خنثی کردن آنها کنیم.

وی در خصوص چالش‌هایی که در حال حاضر با آن روبرو هستیم، عنوان کرد: این چالش‌ها بخشی مرتبط با مدل مدیریتی کمیسیون‌ها است چون اینکه مسئولان برخی از کمیسیون‌ها توجه جدی به برپایی جلسات آن نداشته است. به گونه‌ای که باید ماهی یکبار این جلسات برگزار می‌شده و به تعویق افتاده و شش ماه یکبار این جلسات تشکیل شد.

فیض اظهار کرد: در مصوبات شورای عالی اینست که در هر سه دستگاه و وزارت‌خانه که بیان شد باید در سطح اداره‌کل ساختاری شکل گیرد که آن ساختار اختصاصی بیاید به این موضوع بپردازد که در آموزش و پرورش با وجود مطرح شدن بحث آن در دوره‌های مختلف اما هنوز تحقق پیدا نکرده است. در وزارت علوم و ارشاد نیز به گونه‌ای دیگر این جریان دنبال می‌شود که این عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در استقرار دبیرخانه در سطح اداره‌کل که بتواند این کار را دنبال کند، جزو مشکلات است.

فیض با اشاره به اینکه از دیگر موارد مطالعات پیش زمینه‌ای هر سه کمیسیون است که در آن نقص وجود دارد، ادامه داد: متأسفانه اطلاعاتی از وضع موجود نداریم تا بر اساس آن بتوانیم وضع مطلوب را طراحی کنیم. در سند راهبردی که تدوین شده است بسیاری از کمیت‌هایش جا خالی است چون اطلاعات پژوهشی در این حوزه را دارای کمیت‌های لازم نیستیم.

وی بیان کرد: در میان سه کمیسیون مرزبندی میانشان انجام شده که پیش‌فرض تشکیل بر این است که کار ساده و تسهیل شود اما عملا این مرزبندی موجب شده که تعاملات بین کمیسیون‌ها کاهش پیدا کند. لذا عملا گسستی میان فعالیت‌های ترویجی، آموزش عمومی و پژوهشی ایجاد شده است که باید برای رفع این مشکل چاره‌اندیشی شود.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: آن توجهی که برخی از وزرای این دستگاه‌ها نسبت به فعالیت کمیسیون‌های زیر مجموعه‌شان داشته باشند، متأسفانه مشاهده نمی‌شود. بودجه‌ای که باید دولت برای این موضوع قرار دهد، در اولویت قرار ندارد. در دو سال گذشته این بودجه تمامش تأمین نشده است و ثانیا این بودجه در 27 اسفندماه تخصیص داده شده است یعنی سه روز فرصت باقی بود که این بودجه جذب شود و بازگشت نخورد و عملا با وجود اینکه بودجه اختصاص داده شده اما کارایی لازم را نداشته است.

وی عنوان کرد: از دیگر موارد مشکلات گردش مالی و افتتاح حساب‌ها و بحث‌های مربوط با ذی‌حسابی و اقتصاد و دارایی است و ... که اخیرا این موارد مطرح شده بود اما همه اینها گره‌هایی را ایجاد کرده بود که پروژه‌هایی که مصوب می‌شد در فرآیند و عملیات مالی ما را با مشکل روبرو کرد.

یادآور می‌شود، مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش میهمان برنامه رصد شبکه قرآن و معارف سیما در شامگاه گذشته، چهارم مردادماه بود.