دکتر سید رسول موسوی، کارشناس ارشد مطالعات امنیت منطقه‌ای،سفیر پیشین ایران در فنلاند وتاجیکستان بااشاره به این‌که عزت حکمت و مصلحت و از نکاتی است که در سیاست خارجی کشور بر آن تاکید شده وچیزی نیست که نادیده گرفته شود تاکید دارد که با در نظر گرفتن این شعار می‌توانیم مشکلات کشور را حل نماییم.وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

اولویت‌های سیاست خارجی کشور در دولت آینده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر من مهم‌ترین اولویت سیاست خارجی در دولت آتی توجه به منطقه با تکیه بر همسایگان، دارای اهمیت ویژه‌ای است.ما بحثی تحت عنوان سیاست همسایگی داریم که قدرت‌ها یا کشورهای بزرگ و همینطور مجموعه‌های بزرگ مثل اتحادیه اروپا، اهداف ویژه‌ای برای آن تعیین می‌کنند. سیاست همسایگی، سیاستی متعارف است که صرف رابطه با همسایگان یا دیپلماسی همسایگان تعریف می‌شود و مجموعه‌ اهداف و سیاست‌های یک کشور در ارتباط با همسایگان خود را مشخص می‌کند و برای جمهوری اسلامی ایران همسایگان ویژه منحصر به فردی وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران در دنیا بعد از چین، بالاترین تعداد همسایگان را دارد. ایران درمجموع در دریا و خشکی با پانزده کشور همسایه است و ویژگی مهم‌تر همسایگان ایران این است که دارای استراتژی‌های مختلف هستند. ما در همسایگانمان عضو ناتو، عضو پیمان شانگهای،کشور بی‌طرف،کشور متحد با آمریکا، اتحادیه عرب و... داریم که این نشان می‌دهد مجموعه‌ای از سیاست‌های بسیار متنوع و استراتژی‌های مختلف در اطراف کشور وجود دارد که همین موضوع باعث می‌شود که تلاش کنیم سیاست همسایگی ویژه‌ای که با همسایگان خود داریم تعریف کنیم تا وضعیت بمراتب قدرتمندتری در منطقه داشته باشیم. بنابراین دردرجه اول معتقدم توجه به همسایگان و داشتن سیاست ویژه‌ در ارتباط با همسایگان مهم‌ترین اولویت در سیاست خارجی دولت در آینده خواهد بود.

در میان تحولات منطقه، استراتژی دیپلماسی انقلابی برای کشور دارای چه جایگاهی است؟

معتقدم که جمهوری اسلامی ایران با توجه به ارزش‌ها و باورها، نگاه ویژه‌ای که به جهان دارد و روش‌هایی که جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت از محتوای انقلابی برخوردار است. نگاه جمهوری اسلامی ایران،ظلم‌ستیزی، استکبارستیزی و مبارزه با صهیونیسم است که در درون سیاست خارجی ایران نهادینه است و حتما دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در آینده نیز با محتوای انقلابی همراه خواهد بود.

در راستای عزتمندی کشور در جهان دستگاه دیپلماسی آینده کشور چه سیاستی را باید اتخاذ کند ؟

رهبر معظم انقلاب سال‌ها قبل چارچوبی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تعریف کردند و سه جهت‌گیری و سه محتوای ویژه را همزمان مطرح فرمودند؛ عزت حکمت و مصلحت و از نکاتی است که بر آن تاکید شده وچیزی نیست که یکی باعث اولویت دیگری باشد و بر دیگری تامل ویژه داشته باشد. همزمان هر حرکتی کرده و هر قدمی برمی‌داریم باید سیاست عزتمدارانه، سیاست با حکمت و همراه با مصلحت‌های کلی کشور درنظر گرفته شود. اگر یکی از این سه مورد در یک جایی ناقص باشد ما دچار مشکل خواهیم بودچون عزت بدون توجه به حکمت و مصلحت دچار مشکل خواهد بود. بنابراین تاکید دارم که حتما باید این سه جهت‌گیری و سه محتوای سیاست خارجی در هر سیاست و هر دیپلماسی‌، همزمان مد نظر گرفته شود.

دیپلماسی منطقه‌ای چه تاثیری در روابط آتی کشور دارد؟

ما یک بحث منطقه‌ای و یک بحث همسایگان داریم. اولویت ویژه‌ای که مطرح کردم اول بحث همسایگان و دوم بحث منطقه است چون منطقه بحثی فراتر از همسایگان دارد. ایران تنها در یک منطقه حضور ندارد بلکه در آسیای غربی، در خلیج‌فارس،آسیای مرکزی، شبه‌قاره، قفقاز و در آسیای صغیر هست،‌لذا ایران همزمان در مجموعه مناطق مختلفی حضور دارد،پس ایران ضمن این‌که با اولویت ویژه‌ای به همسایگان توجه دارد، در حلقه بعدی باید توجه به منطقه ومناطق پیرامونی خود داشته باشد.البته ایران در درون خاورمیانه جایگاه و تعریف ویژه‌ای دارد و نمی‌شود فقط به همسایگان تاکید کرد.

توجه به اقتصاد مقاومتی چقدر باید در سیاست خارجی کشور مدنظر قرار بگیرد و سفرا به عنوان نمایندگان کشور تا چه اندازه باید به این امر توجه نمایند؟

بحث اقتصاد مقاومتی صرفا یک بحث ساده که بگوییم بخشی از سیاست و رویکرد ما را تشکیل می‌دهد نیست، بلکه اقتصاد مقاومتی بنیان سیاست خارجی ما در مقطع کنونی، و شرایطی که الان با آن مواجه هستیم می‌باشد . توجه به اقتصاد مقاومتی یک الزام در سیاست‌های کشور،چه در بخش سیاست خارجی و چه در سیاست داخلی و مجموعه‌ رویکردهایی است که در عرصه‌های مختلف داریم، لذا بحث اقتصاد مقاومتی به عنوان یک بنیان اساسی پذیرفته شده و نمی‌شود بگوییم که انتخابی است بلکه یک بحث اجباری است که باید به آن توجه کنیم. اگر به اقتصاد مقاومتی در سیاست خارجی توجه نشود سیاست خارجی‌ کشور نیز نمی‌تواند در جایگاه خود به جمهوری اسلامی ایران خدمت کند. لذا این بخش اجباری است نه انتخابی.

بحث استفاده از نیروهای انقلابی و متخصص چقدر می‌تواند به دیپلماسی کشور در بحث جذب سرمایه‌گذاری،توریسم و ارز‌آوری برای کشور کمک کند؟

عرصه سیاست خارجی حوزه‌ای بسیار ظریف و تخصصی است که باید از شعارزدگی دور باشد. سیاست خارجی کشور بحث تخصصی ویژه‌ای است که باید مفهوم انقلابیگری حتما در محتوای سیاست خارجی کشور مورد عنایت ویژه‌ای قرار بگیرد همانطور که در اول صحبتم عرض کردم اساسا جمهوری اسلامی ایران با توجه به ماهیتی که دارد سیاست خارجی انقلابی را مدنظر دارد و در بخش استفاده از نیروها مسلما بدون توجه به ارزش‌ها نمی‌شود کار کرد ولی بعضا باید از شعارزدگی و بخصوص در سیاست خارجی پرهیز کرد تا در استفاده از واژه انقلابی بیشتر از آن‌که محتوای موردآن مدنظر باشد خدای نکرده با شعارزدگی مواجه نشویم. در حوزه سیاست خارجی توجه به محتوا و اهداف و درنظر گرفتن همزمان عزت حکمت و مصلحت به علاوه اهدافی که جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کند می‌تواند مشکلات ما را حل کند ضمن این‌که یک دیپلمات جمهوری اسلامی ایران وقتی به آرمان شهدا و ویژگی‌های انقلاب و خطوط کلی انقلاب که برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ترسیم شده،باور داشته باشد می‌تواند به عنوان یک نیروهای انقلابی مفید وموثر باشد.

گفت‌وگو: فاطمه امیری