یک اندیشکده آمریکایی در گزارشی با پرداختن به سیاستهای دونالد ترامپ در قبال ایران و توافق هستهای نوشت: اگر واشنگتن بهطور یکجانبه و با ادعای غلط خود مبنی بر عدم پایبندی ایران از برجام کنار رود بهعنوان بازیگر سرکش شناخته خواهد شد و دیگر طرفهای توافق نیز آن را همراهی نخواهند کرد.
به گزارش ایسنا، اندیشکده کاتو در گزارش خود نوشت: دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا هفته گذشته بار دیگر تأکید کرد که ایران به برجام پایبند است، توافقی که در ژوئیه 2015 میان ایران و قدرتهای جهانی حاصل و به لغو تحریمهای ایران در ازای محدودیت برنامه هستهای این کشور و نظارت و راستیآزمایی سخت بر فعالیتهای هستهای تهران منجر شد. اما آنگونه که گزارشهای متعدد نشان میدهد ترامپ در آستانه عدم اذعان به این پایبندی قرار داشته است.
ظاهرا در دولت یک شکاف وجود داد. برخی مشاوران امنیت ملی ترامپ به علاوه جنگطلبان در کنگره بسیار مایلند که توافق هستهای با ایران را نابود کنند و ترامپ قرار بوده بهطور رسمی برخلاف واقعیات ادعا کند که ایران به توافق عمل نمیکند. یک گروه دیگر در تیم امنیت ملی دولت در آخرین لحظات شامل رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه؛ جیمز متیس، وزیر دفاع و ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی بر رئیسجمهوری فائق آمدند و وی را متقاعد کردند تا حقیقت را اعلام و تأیید کند که ایران حقیقتا به تعهداتش در برجام پایبند است.
تمامی اینها نشانههایی شوم و ترسناک درباره تمایلات ترامپ است. به یاد بیاورید که رئیسجمهوری بارها توافق هستهای را یک کاپیتولاسیون خوانده بود که باید پایان یابد. دیگر طرفهای توافق، شامل انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه به علاوه آژانس بینالمللی انرژی اتمی همگی میدانند که ایران امتیازات زیادی داده و همچنین تصدیق میکنند که ایران به تعهدات هستهایاش بهطور کامل عمل میکند.
اگر آمریکا بخواهد تنها کسی باشد که با ادعای غلط خود مبنی بر نقض توافق هستهای از سوی ایران از توافق خارج شود بهطور قطع دیگر قدرتهای بزرگ آمریکا را همراهی نخواهند کرد. تحریمهای بینالمللی بازگردانده نخواهد شد و آمریکا بهعنوان بازیگر سرکش شناخته خواهد شد. تندروها در دولت آمریکا تا به امروز بسیار تلاش داشتهاند تا ایران را به خروج یکجانبه از توافق هستهای تحریک کنند و در نتیجه آمریکا در موضعی قویتر قرار گیرد. به نظر میآید که آنها به طرز نگرانکنندهای صبر خود را در این رویکرد از دست دادهاند و میخواهند به شکل موثر طی 90 روز آینده که مهلت دولت برای تأیید دوباره پایبندی ایران به برجام است، توافق را کنار بگذارند.
به نوشته این اندیشکده آمریکایی، دیگر تاکتیکهای فشار کماکان ادامه دارد؛ بهعنوان مثال وزارت امور خارجه ترامپ هفته گذشته وضع تحریم علیه چند فرد و نهاد ایرانی را به دلیل فعالیتهای غیرهستهای ایران اعلام کرد. این نخستینبار نیست. این اقدامات بهطور غیرضروری تنشها را افزایش داد؛ صدای تندروهای تهران را که معتقدند برجام امتیازات زیادی را واگذار کرده است درآورد. درواقع این آمریکاست که به نظر میآید خلاف برجام عمل میکند. ترامپ در نشست اخیر گروه 20 در هامبورگ بارها از رهبران جهان خواست تا تجارت با ایران را متوقف کنند و این به روشنی نقض نهتنها روح توافق بلکه متن این توافق است که تأکید میکند تمام طرفها بهویژه آمریکا از هر سیاستی که بر عادیسازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران تأثیرگذار است متناقض با تعهدات آنها مبنی بر عدم تضعیف اجرای موفقیتآمیز برجام پرهیز کنند.
تمامی اینها را به وضع آرام و پیچیده و شرایط بیثبات منطقهای در خاورمیانه بیفزایید. تهران، آمریکا، عربستانسعودی، مصر ، بحرین و امارات متحده عربی در تقابل با قطر یک متحد منطقهای دیگر آمریکا قرار دارند. از طرفی دیگر ایران و آمریکا در سوریه با داعش مبارزه میکنند و چندینبار رویارویی نظامی با یکدیگر داشتهاند. در چنین فضایی یک رئیسجمهوری متخاصم و تاثیرپذیر مثل ترامپ به همراه مشاوران ارشد امنیت ملی که برای خنثی کردن برجام فشار میآورند یک ترکیب خطرناک است که میتواند حاکی از پایان یک توافق دیپلماتیک موفقیتآمیز و حتی جنگ احتمالی باشد.با وجود بیثباتی خطرناک کنونی در خاورمیانه، زمانی که پای برجام و روابط ایران و آمریکا به میان میآید واشنگتن قربانی این شرایط تلقی نمیشود. هیچ چیزی آمریکا را به فشار بر ایران ملزم نمیکند. هیچ چیزی دولت ترامپ را به تخریب این توافق ترغیب نمیکند. این یک انتخاب است. اگر توافق هستهای از هم فروبپاشد و سپس ایران از محدودیتهای برنامه هستهایاش رها شود آمریکا به مسیر جنگ با ایران دقیقا همان نقطهای که پیش از حصول توافقی هستهای قرار داشت، بازخواهد گشت. اگر توافق، رفع تحریمها و فرصت برقراری صلح از بین برود شرایط گزینشی خواهد شد.آمریکاییها اکنون باید آگاه باشند که پیامدهای خطرناک اجازه دادن به جنگطلبان برای سراسیمه دویدن به سمت جنگ و تغییر نظام در خاورمیانه چه خواهد بود.
∎
نظر شما