صاحب‌خبر - دانش پور- شاید بتوان گفت ماجرای "توزیع تریاک کوپنی" که این روزها در حوزه مواد مخدر و اعتیاد درباره آن زیاد صحبت و درفضای مجازی سوژه طنز شده است، به سال ها قبل بر می گردد. پیش از انقلاب ، مصوبه‌ای مبنی بر واگذاری تریاک به صورت کارتی یا در اصطلاح کوپنی به معتادان بالای ۶۰ سال شکل گرفت؛ قانونی که پس از انقلاب حذف شد. از زمان حذف این موضوع ، افرادی که به مواد مخدر به ویژه تریاک اعتیاد داشتند، برای تامین نیاز خود به قاچاقچیان و خرده فروشان مواد مخدر مراجعه می کردند. روندی که پس از گذشت 38 سال همچنان ادامه دارد .به نظر می رسد افزایش آمار معتادان و افزایش افراد خرده فروش و قاچاقچی مواد مخدر صنعتی و شیمیایی، مجلس را به تحرک واداشت تا برای سامان بخشیدن به این وضعیت، قانون توزیع مواد مخدر دولتی را که در سال های پیش از انقلاب در کشور اجرا می‌شد ، بار دیگر عملی کند. البته در این میان ، ذکر این نکته لازم است که در سال های پیش از انقلاب، مصرف مواد مخدر صرفا معطوف به تولیدات اصطلاحا سنتی مانند تریاک بود و مصرف مواد مخدر صنعتی به شکل کنونی که آثار به مراتب زیانبارتری دارد، صورت نمی گرفت. خبر توزیع تریاک کوپنی را 30تیرماه سخنگوی کمیسیون قضایی وحقوقی مجلس اعلام کرد. حسن نوروزی گفت: «با موافقت تمامی مراجع تصمیم‌گیرنده، پیشنهاد توزیع موادمخدر دولتی با هدف انقطاع رابطه معتادان و قاچاقچیان در کمیسیون قضایی و مجلس تصویب شده است.» به گفته نوروزی بر مبنای این طرح، دولت موادمخدر رقیق در اختیار معتادان قرار می دهد تا آن ها بتوانند به ‌تدریج ترک کنند و به جای آن‌که جلب قاچاقچیان موادمخدر شوند، به ‌سمت دستگاه مربوطه بیایند و از طریق مجاری رسمی نیاز خود را برطرف کنند. آن‌طور که نوروزی گفته است: «درواقع این موادمخدر شامل‌‌ همان متادون و موادی رقیق‌تر از موادمخدر پیشین می‌شود و تصمیم‌گیری درباره آن هم برعهده آیین‌نامه‌ای است که قرار است، توسط وزارت دادگستری و سازمان مبارزه با موادمخدر به‌صورت مشترک تهیه شود و پس از تصویب هیئت وزیران امکان اجرایی‌شدن خواهد یافت.» وی درباره تفاوت این مصوبه با آن چه پیش از انقلاب به‌صورت توزیع کوپنی موادمخدر انجام می‌شد، هم گفته است: طرح جدید تقریبا‌‌ همان چیزی است که پیش از انقلاب انجام می‌شد. درباره این موضوع سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر هم معتقد است با مدیریت مصرف موادمخدر، رابطه مصرف کننده و قاچاقچی کم می‌شود؛ یعنی تعداد بیشتر این معتادان تحت پوشش برنامه درمانی و کاهش آسیب قرار می‌گیرند: «البته هم اکنون نیز خیلی از معتادان با متادون درمانی و شربت تریاک تحت پوشش دولت قرار دارند.» به اعتقاد پرویزافشار این که رابطه قاچاقچی و معتاد را کم کنیم، حرف خیلی خوبی است ولی نوع کاری که انجام می شود باید کاملا علمی و مستند به شواهد علمی و پروتکل های منطقی باشد و در این صورت از آن استقبال می‌کنیم. وی خاطرنشان کرد: به هرحال این نکته را باید در نظر گرفت که نمی‌توان برای معتادان نسخه واحدی پیچید. درمان های جایگزین برای تریاک و مشتقات آن مانند هروئین، ترامادول، استامینوفن کدئین و ترکیبات مورفین مختلف است و باید در این باره دقیق کار کرد. وی در ادامه گفت: کلیات این طرح این است که معتادان رابطه شان با قاچاقچی به حداقل برسد و مواد جایگزین با خلوص بالاتر را دریافت کنند و قاچاقچی سود کمتری ببرد. در این صورت عوارض بهداشتی مصرف مواد هم کم می‌شود و چون سود قاچاقچی کم می‌شود، میزان آن هم ممکن است در جامعه کمتر شود. باید متوجه عواقب آزادسازی هم بود اما توزیع دولتی موادمخدر رقیق شده در ایران هم موافق دارد و هم مخالف که البته به نظر می رسد هم اکنون تعداد مخالفان کمتر است. «هومان نارنجیها»، پژوهشگر و درمانگر اعتیاد یکی از مخالفان این موضوع است. وی اگر چه معتقد است که قانونی کردن توزیع موادمخدر، مصرف آن را بیشتر می‌کند اما تاکید دارد که جزئیات طرح باید کاملا روشن شود. وی خاطرنشان کرد: «به هر صورت آزادسازی عواقبی دارد که اگر قرار باشد روزی به قانونی سازی برسیم، باید اجزای اجرایی آن کاملا مشخص باشد. ممکن است با عواقبی روبه رو شویم که جمع کردن آن سخت باشد. کمیسیون حقوقی وقضایی مجلس می‌تواند تجربه قانونی سازی ماری جوانا را در هلند بررسی کند. نمی توان گفت مثلا هروئین بد است، ولی تریاک در کشور ما خوب است. چرا تریاک باید باشد؟ قانون گذار باید قانون را بر اساس پژوهش ها بنویسد. قانون گذار باید نحوه برخورد با افراد معتاد را از دانشگاهی ها بخواهد. این همه خلاء قانونی در حوزه موادمخدر داریم و الان مشکلمان این نیست که دولت وارد این موضوع شود.» هزینه قاچاقچیان بالا می رود یک کارشناس دیگر در حوزه اعتیاد نیز با وجود مثبت ارزیابی کردن توزیع تریاک دولتی خاطرنشان کرد: «این اقدام در صورتی که نظارت دستگاه های متولی و همکاری تمام دستگاه های مرتبط را با خود داشته باشد، می تواند امری تاثیر گذار در این حوزه باشد.» مرتضی زارع در گفت وگو با خراسان گفت: «توزیع تریاک دولتی می تواند مانع از سوءاستفاده قاچاقچیان در توزیع مواد مخدر ناخالص شود. همان گونه که هر از گاهی خبر می رسد قاچاقچیان برای دست یافتن به سود بالاتر و سنگین تر شدن تریاک به آن سرب ، پودر استخوان ، داروهای تاریخ گذشته، فضولات حیوانی و... اضافه می کنند که این امر برای مصرف کننده مسمومیت ایجاد می کند. بنابراین توزیع تریاک دولتی شرایطی را فراهم می کند که ورود قاچاقچی به این حوزه دیگر به صرفه نباشد.» وی افزود: «علاوه بر این عرضه صحیح تریاک دولتی می تواند حتی باعث شود که مصرف کنندگان مواد پرخطر به سمت داروی کم خطر تر روی بیاورند یا حتی جلوی مصرف موادی چون شیشه ، آمفتامین و ...گرفته شود.» زارع البته تاکید کرد: «عرضه تریاک دولتی تنها در صورتی می تواند در حوزه اعتیاد موثر واقع شود که از طرف دستگاه های متولی بر آن نظارت دقیق و صحیح شود و علاوه بر آن تمام دستگاه ها و حتی خانواده ها برای اجرای مناسب آن ها با یکدیگر همکاری کنند؛ چرا که این اقدام برای گروهی اجرا می شود که بیماری خاصی دارند و اصولا براساس چارچوب حرکت نمی کنند.» آمار رسمی ستاد مبارزه با موادمخدر حاکی از دو میلیون و 808 هزار مصرف کننده موادمخدر در کشور است که بیش از 66 درصد آن ها مصرف کنندگان تریاک هستند ؛ حال باید دید طرح توزیع تریاک دولتی تا چه اندازه آن ها را راضی نگاه می دارد یا حتی تعدادشان را کاهش می دهد. مطلب مرتبط شوخی با طرح مواد مخدر دولتی طی دو روز گذشته و پس از خبر مصوبه توزیع دولتی مواد مخدر، فضای مجازی پر شد از شوخی های کاربران با این خبر. گزیده ای از این شوخی ها را با هم مرور می کنیم. -این بار بایدبه بعضیا بگیم صنعتی و سنتی و دولتی رو قاطی نکنید -همگام با آزاد شدن تریاک و رقابتی شدن صحنه صنف ساقی فروشان : قیمت تریاک زیر نرخ دولتی! -خدا کنه به اونایی که ژن خوبی ندارند، دست‌کم خارج از نوبت تریاک دولتی بدن. -خوشبختانه بعد از آزاد شدن تریاک، نگران تحریم ها نیستیم؛ نهایتش افغانستان تحریممون بکنه که اونم خودمون تولید می کنیم. -پولدارها برای بچه هاشون تریاک غیرانتفاعی می گیرن. -نظر به این که کلی زمین تو دهات داریم ، الان وقتشه برم کشاورزی بخونم و برم سمت آباد کردن زمین‌ها! -میشه سرویسی هم راه انداخت تا تریاک رو از توی گوشی با اپلیکیشن سفارش داد بعد بیاره به آدرس مورد نظر. -بهترین راه ریشه کن شدن اعتیاد تو کشور همینه که مواد مخدر رو بدن دولت توزیع کنه،تا معتادمحترم بخواد مدارکشو کامل کنه، دو سری ترک کرده.∎​