به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ صبح توس؛ دانشگاه آزاد اسلامی از بدو تأسیس آن در اردیبهشت 1361 یعنی دو سال بعد از انقلاب فرهنگی و به پیشنهاد مرحوم هاشمی رفسنجانی و موافقت امام خمینی (ره) خیلی زود توانست در شاخص های کمی و تا حدودی کیفی به ارتقاء دست یابد. به عنوان یکی از منتقدان برخی عملکردهای دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته بر این باورم که این مجموعه چه در دوران مدیریت عبدالله جاسبی (تابستان 1361 تا اسفند 1392)، و چه در دوران مدریت فرهاد دانشجو (از اسفند 1390 تا شهریور 1392) و حمید میرزاده (از شهریور 1392 تا اردیبهشت 1396) نقش مهمی در افزایش تعداد تحصیل کردگان در میان به ویژه طبقات عمدتاً متوسط جامعه که به علت عدم توسعه دوره های دانشگاهی در دانشگاه های دولتی امکان تحصیل را نمی یافتند ایفا کرده است.

همچنین این مجموعه با عنایت به توسعه کمی بسیار گسترده اش در دو دهه اخیر و جذب افراد به عنوان کارمند و اعضای هیأت علمی علی‌رغم وارد کردن برخی مشکلات فرهنگی ناشی از ورود دانشجویان با فرهنگ های عمدتاً متفاوت با شهرهای کوچک، توانسته است به اشتغال زایی و کمک به افزایش توسعه علمی کشور به ویژه در مناطق کم تر برخوردار کمک قابل توجهی کند.

بر اساس برخی برآوردها، تاکنون دو میلیون و 400 هزار نفر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده و یک میلیون و 350 هزار دانشجو در آن مشغول تحصیل هستند و حدود 34 هزار عضو هیأت علمی و 31 هزار نفر پرسنل در آن مشغول کار هستند. این افراد در ۳۵۷ واحد و مرکز دانشگاهی و در فضایی حدود 14 میلیون متر مربع فضای آموزشی و رفاهی مشغول به تحصیل یا کار هستند. دانشگاه همچنین دارای ۶۰۰ مدرسه با حدود 60 هزار دانش آموز است همچنین در حال حاضر ۱۰ مجمتع بیمارستانی این دانشگاه در حال فعالیت هستند و ۱۰ مجتمع بیمارستانی دیگر نیز به زودی به این مجموعه اضافه خواهند شد.

این دانشگاه عهده‌دار ۶۰ درصد بار آموزش عالی در حوزه‌های مختلف و بیش از ۴۰ درصد بار آموزش پزشکی کشور است. گفته می شود که دانشگاه آزاد اسلامی از دید شمار دانشجویان بعد از دانشگاه ایندرا گاندی در هندوستان و دانشگاه آنادولو در ترکیه در رتبه سوم قرار قرار دارد. اگرچه تا سالهای ابتدایی دهه 1380 رویای تحصیل در دوره های کارشناسی برای بسیاری از دختران و پسران جوان ایرانی در افق های پرپیچ و خم قابل تصور بود؛ اما امروز و علی رغم تمامی انتقادهای موجود در خصوص گسترش بی حساب و کتاب برخی رشته محل های مقاطع ارشد و دکترا در دانشگاه آزاد اسلامی که باعث تشدید بیکاری نیز در میان این فارغ التحصیلان شده است، حداقل می توان ادعا کرد که دیگر آن افق پرپیچ و خم را نمی توان حتی در مقاطع ارشد و دکترا را در نیمه ی دوم دهه ی 1390 برای جوانان ایرانی متصور شد.

حرکت دانشگاه آزاد به سمت مجادلات سیاسی و تقویت جریان لیبرال– سکولار

البته در دیدگاهی نقادانه باید پذیرفت که دانشگاه آزاد اسلامی در مواردی از رسالت علمی و آموزشی خود فاصله نیز گرفته است. این امر در سالهای پایانی دوران مدیریت عبدالله جاسبی و حمید میرزاده عملاً این مجموعه را در کانون کشاکش های مخرب سیاسی و جناحی ایران قرار داد.

به علت برخی ساده اندیشی ها و سیاسی کاری ها شاهد انتصاب افراد مسئله ساز در پست های حساس بودیم. تقویت جریان سکولار- لیبرال و زاویه دار با ارزش های انقلاب اسلامی در فضای اعضای هیأت علمی که محصول حاکمیت نگاه های باندی و غیردغدغه مند بود، در بسیاری از گلوگاه های دیگر مراکز مهم تصمیم گیر و تصمیم ساز این مجموعه چه در تهران و چه در دیگر واحدها عملاً عرصه را به جریان انقلابی و مومن و متعهد در دانشگاه آزاد تنگ کرد.

رسانه ای شدن برخی حمایت های مدیران وقت دانشگاه آزاد اسلامی چه در مشهد و چه تهران در سال 1388 از میرحسین موسوی و تلاش برای رأی آوری او و بعدها در حوادث تلخ پس از آن که به نوعی مماشات و همراهی با جریان سبز به علت برخی مباحث سیاسی خوانده می شد را بسیاری از فعالان جنبش دانشجویی آن سالها هنوز به خاطر دارند.

اگرچه امیدهایی در دوران کوتاه مدت مدیریت فرهاد دانشجو برای بهبود اوضاع و بازگشت به مسیر علمی واقعی دانشگاه آزاد اسلامی و دوری از ورود به مجادلات سیاسی به چشم خورد؛ اما این امر به علت کوتاه بودن این دوره، محافظه کاری ها و انتصاب برخی روسای واحدهای ضعیف و فاقد شجاعت لازم به منظور اصلاح مشکلات موجود و در نهایت فقدان نگاه راهبردی، بلندمدت و استراتژیک که همواره دانشگاه آزاد اسلامی به مانند بیشتر نهادها در ایران از آن رنج برده است نتیجه ای ماندگار از خود باقی نگذاشت.

با کمال تأسف عزل فرهاد دانشجو درست اندک زمانی پس از روی کار آمدن دولت حجت السلام حسن روحانی بار دیگر ضرب آهنگ سیاسی کاری و جناح گرایی را در دانشگاه آزاد اسلامی افزایش داد. علاوه بر این شاهد فعال شدن فرزندان ریاست وقت دانشگاه آزاد اسلامی بر مصادیر امور وبرخی تخلف های مالی که بعدها رسانه ای شد، نیز بودیم.

در این دوره شاهد انتصاب افرادی عمدتاً مطیع و سیاست زده و در نهایت فرو غلتیدن مرکزی علمی با دامنه  مخاطبان عظیم برای کادرسازی و شبکه سازی های سیاسی، انتخاباتی، فرهنگی علیه جریان انقلابی و دغدغه مند بودیم. جالب آنکه در همین زمان، در برخی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مانند واحد مشهد حتی برخی فعالان فتنه 88 و بازداشت شدگان آن حوادث تلخ با برخی حمایت های سیاسی در تهران و مشهد به برخی جایگاه های رسانه ای دانشگاه آزاد اسلامی دست یافتند و فشارها بر بسیج دانشجویی به اوج خود رسید.

تأسیس تشکل های قارچ گونه و فاقد پشتوانه در میان دانشجویان و سوء استفاده از آنها با دعوت از محکومان فتنه 1388 چون فائزه هاشمی رفسنجانی و برگزاری برخی برنامه ها و اقدام هایی از این دست به آرامش، فضای علمی و استقلال دانشگاه و جنبش دانشجویی لطمه ای جدی وارد ساخت.

جالب آنکه در این راستا همزمان بسیاری از برنامه های سیاسی و حتی علمی بسیج دانشجویی با فشارهای وارده لغو شد. حتی در واحد جامع و مادر مشهد بودجه تشکل های دانشجویی و علمی به اسم کاهش تعداد دانشجو کاهش و در مواردی قطع شد و صرف برنامه های بلندپروازانه، غیرکارشناسی و شکست خورده ی اقتصادی شد.

در بعد فرهنگی نیز شاهد افزایش ناهنجاری ها در محیط دانشگاه بودیم. شوربختانه در مواردی به علت برخی کوتاهی ها و عدم انجام کارهای فرهنگی مناسب، دانشگاه تبدیل به آرایشگاه و محل حضور مانکن ها شد. در همین زمان شاهد تقویت جریان شبکه مند لیبرال– سکولار در فضای اعضای هیأت علمی و حاکم شدن جریان سیاسی مخالف پذیرش نیروهای جوان متعهد و متخصص در هیأت های مربوط به مصاحبه  برای جذب دانشجویان دکترا و جذب هیأت علمی بودیم.

این امر به ویژه در برخی رشته های علوم انسانی مانند علوم سیاسی آشکارتر بود. حداقل در برخی موارد مشاهده شد که در کنار رزومه علمی، شرط قبول شدن در مصاحبه دکترا و جذب در هیأت علمی قرار داشتن در باند و تفکر آقایان لیبرال– سکولار بود.

پیشنهادهایی برای سکان‌داران تازه

به هر تقدیر این روزها با حضور دکتر علی اکبر ولایتی و دکتر فرهاد رهبر که دارای سوابق علمی، مدیریتی و دارای تعهدکافی نیز هستند، زمزمه هایی از تغییر و اصلاح برخی مشکلاتی موجود در دانشگاه آزاد اسلامی به گوش می رسد. در این زمینه به نظر می رسد که شاید بهترین پیشنهاد برای آنها، انتصاب مدیران متعهد، دغدغه مند، قوی و دارای نگاهی استراتژیک بر مصادیر این دانشگاه است.

در این فضا باید با درس گرفتن از گذشته ضمن تقویت نقاط قوت دانشگاه آزاد اسلامی در گذشته نسبت به جراحی فوری و بدون محافظه کارانه مشکلات موجود اقدام های لازم صورت گیرد. در این راستا باید ضمن حمایت از دغدغه های معیشتی به حق کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی به منظور تقویت جریان انقلابی و دغدغه مند در کادر اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اقدام شود و در بُعد فرهنگی نیز نسبت به انجام فعالیت های مناسب برای تقویت بنیه اعتقادی و هنجارهای ایرانی– اسلامی در میان دانشجویان، کارکنان و اعضای هیأت علمی تلاش شود.

در بُعد سیاسی و علمی نیز باید از تشکل های ارزشی حمایت شود، کانون های علمی با نگاهی استراتژیک و آینده نگرانه مورد حمایت قرار گیرند و به مسئله کرسی های نظریه پردازی و آزاداندیشی به عنوان یکی از دغدغه های بر زمین مانده مقام معظم رهبری در سه سطح اساتید، دانشجویان و کارکنان بدون نگاهی شعاری توجه شود.

دکتر رضا عابدی گناباد- پژوهشگر و تحلیل‎گر مسائل سیاسی و فرهنگی

انتهای پیام/