اکبر نصراللهی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار داشت: در کشوری زندگی می کنیم که بیش از 30 بحران از 40 نوع بحران طبیعی دنیا در آن اتفاق افتاده است و تقریبا در تمام ایام سال شاهد حوادث و بحران های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و طبیعی مثل سیل، طوفان، آتش سوزی، آلودگی هوا، کمبود آب، ریزگردها، تخریب محیط زیست، افزایش سن ازدواج، بالا رفتن میزان طلاق و کاهش آستانه تحمل مردم و مسئولان هستیم.
وی افزود: با وجود تمامی این مسائل، این سئوال مطرح است که چرا مسئولان رسانه ها به این گونه مخاطرات و بحران ها به ویژه بحران های اجتماعی کم توجه یا بی توجه هستند؟
این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: توجه مسئولان و رسانه ها به بحران های مختلف از جمله بحران های اجتماعی صرفا محدود به مرحله وقوع آن و سطوح ارتباط رسانه ها با مسئولان در بحران های مختلف محدود به برخی از مسئولان و سازمان ها و نه کارشناسان و همه مسئولان است.
نصرالهی با بیان اینکه مراحل بحران را می توان به دوران قبل، زمان وقوع و بعد از بحران تقسیم کرد، اظهار داشت: مسئولان و رسانه ها به بحث مخاطرات و بحران های اجتماعی صرفا در زمان بحران توجه دارند و توجهی به مخاطرات قبل از بحران ندارند و منتظر می مانند تا اتفاقی روی دهد و در آن هنگام عملیات پرحجم رسانه ای را آغاز می کنند و به محض فروکش کردن نشانه های بحران، مساله به فراموشی سپرده می شود به عبارت دیگر رویکردشان به مخاطرات و بحران ها، سنتی و راهبردشان انفعالی و واکنشی است و بحران گریزی، غفلت، بی برنامگی و فرصت سوزی وجه غالب است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در حادثه پلاسکو، شبکه خبر به مدت 10 روز صحنه های آواربرداری را به طور مستقیم پخش کرد و سایر رسانه ها هم به انتشار گسترده آن پرداختند اما با پایان یافتن آواربرداری کار رسانه ها نیز به اتمام رسید در صورتی که این ماجرا می توانست چه قبل از وقوع و چه بعد از آن مورد توجه و بهره برداری رسانه ها قرار گیرد و فرصتی برای آگاهی بخشی، آموزش، مطالبه گری و بالا بردن حساسیت مردم و مسئولان برای توجه به معضل ساختمان های فرسوده باشد.
این استاد علوم ارتباطات اظهار داشت: همچنین در بحران بارش برف در مازندران و خسارت بی سابقه به مرکبات مردم در آذر 1395دقیقا همان مشکلی اتفاق افتاد که در سال های قبل از جمله بهمن 92 روی داد و مسئولان و رسانه ها می توانستند با توجه به قابل پیس بینی بودن حوادث جوی و دادن آموزش ها و هشدارها و اقدامات لاز، جلوی این حجم خسارت را بگیرند.
نصراللهی ادامه داد: در مورد ریزگردها، بحران آب و آلودگی هوا در کلانشهرها هم غفلت، بی برنامگی و فرصت سوزی و اقدامات غیر حرفه ای و غیر مسئولانه را شاهد هستیم؛ بحران آب جدی است و جنگ آینده جنگ آب است اما رسانه ها از جمله رسانه ملی کمتر از یک درصد اخبارش را به این موضوع مهم اختصاص می دهد و مساله ریزگردها از سال 82 خودنمایی می کند اما تا سال 95 رسانه ها و مسئولان به این امر مهم تقریبا بی توجه بودند.
وی با بیان اینکه اگر رسانه ها و مسئولان به مراحل قبل و پس از بحران توجه کافی داشته باشند خسارت ها، تلفات و آسیب های روحی و روانی را در این حد و اندازه شاهد نخواهیم بود، گفت: بحران های مختلف از جمله بحران های اجتماعی امری طبیعی است اما آنچه غیر طبیعی است یک مرحله ای دانستن بحران، مسئول بودن و مسئولیت را به خوبی انجام ندادن، بهره برداری سیاسی از بحران ها، بی خیالی، غفلت، فرصت سوزی و کم توجهی و اتخاذ رویکرد واکنشی رسانه ها و مسئولان در این موضوعات است.
این استاد علوم ارتباطات تصریح کرد: رسانه ها در همه جای دنیا صرفنظر از اینکه در چه کشوری هستند در مقابل وقایع مختلف معمولا یکی از راهبردهای انکار، سکوت، کوچک نمایی، واقع نمایی و یا بزرگ نمایی را اتخاذ می کنند و در موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی یکی از این راهبردها را در پیش می گیرند.
نصراللهی ادامه داد: اگر چه اتخاذ هر یک از راهبرهای که گفته شد با توجه به عوامل درون و برون رسانه ای طبیعی است اما رسانه ها باید تلاش کنند تا جایی که مقدور است راهبرد واقع نمایی را در بحران ها به ویژه بحران های انسانی و ملی در پیش بگیرند به این معنا که همان اندازه که یک موضوع اهمیت دارد و مردم به آگاهی نیاز دارند، پرداخته و در این میان نه بزرگ نمایی کرده و نه اینکه راهبرد انکار، سکوت و یا کوچک نمایی را برگزینند.
استاد علوم ارتباطات با اشاره به اینکه رسانه ها وابستگی ها و تعلقات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند، گفت: ممکن است رسانه ای تعلقات سیاسی و گرایش به چپ یا راست یا منافع اقتصادی، اجتماعی و یا تعلقات مذهبی داشته باشد که به طور قطع این تعلقات بر فعالیت آن رسانه اثر گذار خواهد بود.
به گفته نصراللهی در این شرایط ، رسانه ممکن است یک ماجرا یا بحران اجتماعی را بزرگ نمایی کند به عنوان مثال اگر دولت مستقر گرایش چپ داشته باشد بدیهی است که رقیب سیاسی دولت مستقر، این انگیزه را دارد که به نوعی با بزرگ کردن ضعف ها و مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، غیر مستقیم و مستقیم القا کند که این دولت توانایی اداره بهتر آن کشور را ندارد.
وی ادامه داد: در حالت دیگر اگر گرایش راست در راس دولت قرار گیرد در آن هنگام رسانه هایی که چپ هستند این انگیزه را دارند که ضعف های طرف مقابل در اداره کشور را بزرگ نمایی کنند.
این استاد علوم ارتباطات خاطرنشان کرد: این مساله در مسائل اقتصادی نیز زمینه بروز دارد به این نحو که یک کالای تولید شده اگر اشکالاتی داشته باشد رقیب اقتصادی برای کساد کردن بازار طرف مقابل، ضعف آن کالا را برجسته می کند.
نصراللهی اضافه کرد: بنابراین اگر یک ماجرا و بحران اجتماعی و سیاسی توسط رسانه ای بزرگ نمایی، کوچک نمایی و یا انکار شده و یا در برابر آن سکوت می کند کاملا طبیعی و قابل درک است اما آنچه قابل درک و توجیه نیست اینکه برخی وقایع مثل ماجرای آتنا به قدری به لحاظ روحی، احساسی، انسانی و عاطفی مهم و بزرگ است و برای مردم جذابیت دارد که اگر رسانه ای آن را مطرح نکند یا کمتر به آن بپردازد باعث می شود آن رسانه زیر سوال برود.
وی بیان داشت: مردم در این شرایط با استفاده از ارتباطات میان فردی و اپلیکیشن های تلفن همراه و مراجعه به رسانه ها از اخبار و اطلاعات مطلع می شوند اما در این میان رسانه ها و سایر کنشگران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که به وظایف شان در اطلاع رسانی و آگاهی بخش عمل نکردند با دیر اقدام کردند، متضرر خواهند شد.
این استاد علوم ارتباطات ادامه داد: در بحران ها چسبندگی و مراجعه مردم به رسانه ها به اوج می رسد چون در مقابل آن بحران منافع، علاقه و تعلقاتی دارند که ممکن است این تعلقات سیاسی، اقتصادی یا امنیتی باشد.
نصرالهی یادآور شد: به عنوان مثال مردم در مواجهه با بحران هایی چون زلزله و دیگر موارد از آنجا که مساله امنیت مورد توجه است، به سمت رسانه ها روی می آورند و اگر در چنین شرایط بحرانی که گرایش مردم به رسانه ها زیاد می شود، رسانه ها نیاز آنها را تامین نکنند بدیهی است که مردم از مجاری دیگر اخبار خود را پیگیری خواهند کرد.
وی با بیان اینکه در این صورت شاید مردم به سمت مجاری خبر رسان که منافع ملی، امنیت روحی و روانی مردم را در نظر نمی گیرند، گرایش پیدا کنند، تصریح کرد: رسانه ها به هنگام مواجهه با بحران های مختلف باید آگاهی های لازم را در اختیار مردم قرار داده و از بزرگ نمایی، کوچک نمایی و یا سکوت بپرهیزند.
این استاد علوم ارتباطات با بیان اینکه در رابطه با ماجرای آتنا به گونه ای رسانه ها به آن پرداختند که گویی چنین موضوعی در دنیا هرگز اتفاق نیافتاده است، گفت: خروجی و عملکرد رسانه ها این بود که مردم احساس کنند فقط در ایران چنین اتفاقی افتاده در صورتی که انسان های نابهنجار در همه جای دنیا وجود دارند و شبیه این حادثه در نقاط مختلف به وقوع پیوسته است حال آنکه اطلاع رسانی به مردم از سوی رسانه ها باید به گونه ای انجام می شد که آگاهی خانواده در مواجهه با چنین وقایعی افزایش یابد.
نصراللهی با برشمردن اشکالات رسانه ها در بحران ها اظهارداشت: رسانه ها باید در موضوعات راهبردی از جمله بحران های اجتماعی پرداخت فرایندی، تحلیلی و آگاهی بخشی داشته باشند این در حالی است که رسانه ها تحلیل محور نیستند و رویکرد برشی، عرضی و صرفا خبری به این موضوعات دارند.
به گفته نویسنده کتاب «مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه ای حرفه ای»، رسانه ها در ماجرای آتنا، تحلیل محور نبوده و ابعاد مختلف این موضوع را از منظر روانشناسی و جامعه شناسی بررسی نکرده و نتوانسته اند از این ماجرای تلخ و فراموش ناشدنی، استفاده لازم را در جهت آموزش و آگاهی بخشی، پیشگیری و مهارت افزایی داشته باشند.
به گزارش ایرنا، آتنا اصلانی دختر هفت ساله پارس آبادی از 29 خرداد ماه امسال مفقود و پیکر بی‌جانش در 19 تیر در پارکینگ قاتل پیدا شد.
قاتل که پنج روز پس از ناپدید شدن آتنا مورد ظن ماموران قرار گرفته و دستگیر شده بود در این مدت از اعتراف به قتل آتنا خوداری می کرد و نهایتا به جرم خود اقرار کرد.
قاتل 42 ساله، دارای زن و 2 فرزند بوده و در محله ای که خانواده آتنا زندگی می کردند دارای مغازه رنگرزی بوده است.
قاتل سابقه کیفری داشته و بر اساس برخی اظهارات احتمال انجام قتل یا جرائم دیگر در سال های گذشته توسط وی گمانه زنی می شود.
معاون اول رئیس جمهوری در پیامی ضمن تسلیت حادثه قتل دردناک و غم انگیز آتنا اصلانی، خواستار رسیدگی فوری قوه قضاییه به این جنایت شد.
رئیس مجلس شورای اسلامی، برخی وزیران، ائمه جمعه و مسئولان کشور نیز ضمن تسلیت و ابراز همدردی با خانواده این کودک هفت ساله، بر لزوم پیگیری جدی پرونده قضایی وی تاکید کردند.
فراهنگ**1883**1055
خبرنگار: مریم جلوداران**انتشار: زینب کارگر
نظر شما