دیپلماسی عمومی فرایند ارتباط مردم یک کشور با مردم کشورهای دیگر برای شناساندن دیدگاه ها، فرهنگ، هنجارها و آرمان‌های ملی است و در این میان هنر و فرهنگ که زبان مشترک گفت‌وگو با ملت‌ها است، ابزار دیپلماسی عمومی برای تاثیرگذاری و تحول در ذهن و قلب مردم به شمار می رود.
در همین زمینه، اکبر قولی در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار حوزه موسیقی ایرنا معتقد است که ایران با سابقه تاریخی و تمدنی کهن و داشتن جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی، از صنعت گردشگری که می تواند نقش مهمی در اقتصاد مقاومتی داشته باشد، کمترین بهره را می‌برد.

گفت و گوی ایرنا با رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا را در ادامه می خوانید:

- ایرنا : در مورد اهمیت تعاملات و همکاری های فرهنگی و هنری با دیگر کشورها و در مورد تاثیر آن بر دیگر ابعاد ارتباطات همچون سیاسی و اقتصادی توضیح دهید؟
- قولی : تعاملات و همکاری های فرهنگی با دیگر کشورها که ما از آن به عنوان دیپلماسی عمومی یا فرهنگی نام می‌بریم، قطعاً باید در جهت تامین منافع ملی؛ در عرصه های مختلف اقتصادی و سیاسی و یا به عبارتی جاده صاف‌کن روابط سیاسی و اقتصادی کشورها باشد.
یکی از مشکلات اساسی ما در خارج از کشور؛ به ویژه اروپا، موضوع اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی است که رسانه ها در غرب ایجاد کرده اند و تاثیر خود را هم بر تعاملات سیاسی، اقتصادی و دینی می‌گذارد.
بنابراین، یکی از اهداف اساسی دیپلماسی عمومی می‎تواند معرفی اسلام واقعی و ناب شیعی و اصلاح تصویر ایران در ذهن جامعه میزبان با استفاده از فرصت‌ها و بهره‌گیری از ابزارهای کارآمد، مبتنی بر برنامه ریزی استراتژیک باشد.

**دیپلماسی عمومی کمک به اعتمادسازی متقابل
در تعاملات اقتصادی بین کشورها بی شک اعتماد و احساس امنیت یکی از مولفه های اساسی برای سرمایه گذاری در کشور هدف است که بخشی از این اعتمادسازی و احساس امنیت با شناخت خوب از جامعه هدف به وجود می‌آید.
بنابراین دیپلماسی عمومی موفق با به کارگیری ابزارهای مختلف مبتنی بر ذائقه فرهنگی کشور میزبان، می‌تواند به این شناخت و اعتماد سازی کمک کند.
ایران با سابقه تاریخی و تمدنی کهن و داشتن جاذبه‌های بسیار زیاد تاریخی و طبیعی، متأسفانه از صنعت گردشگری که نقش مهمی در اقتصاد مقاومتی می‌تواند داشته باشد، کمترین بهره را می‌برد؛ صنعتی که ایتالیای فاقد منابع و ذخایر طبیعی چون نفت، بیشترین درآمد ملی را از آن کسب می کند.
از همین رو، رایزنی فرهنگی به عنوان دستگاه مسئول دیپلماسی عمومی وقتی می‌تواند بگوید موفق بوده که با فعالیت‌های هدفمند خود؛ به عنوان مثال بتواند، با شناساندن و معرفی ایران امروز به عنوان کشوری سرشار از زیبایی و جاذبه های تاریخی، تمدنی و دارای امنیت به جامعه ایتالیا، به توسعه صنعت گردشگری کمک کند.

**بیشترین تحولات سیاسی با حضور فرهنگی رخ می دهد
در حوزه سیاست هم به همین شکل است، در بسیاری از موارد دیپلماسی عمومی به کمک تلطیف فضای سیاسی می‌آید. از طرفی امروزه شاهدیم که بیشترین تحولات سیاسی نیز با نفوذ و حضور فرهنگی شروع و به ثمر می نشیند.
در عین حال باید بدانیم اثربخشی دیپلماسی عمومی در خارج از کشور، نیازمند پشتیبانی اقتصادی و کمک فضای سیاسی نیز است.

- ایرنا : برنامه های رایزنی فرهنگی ایران در ایتالیا جهت تقویت تعاملات فرهنگی چیست؟
- قولی : تبیین گفتمان انقلاب اسلامی و ارائه مزیت‌های جمهوری اسلامی ایران؛ معرفی فرهنگ و تمدن اسلامی و ایران امروز و ارائه تصویر الهام‌بخش از ایران از وظایف اصلی ما در عرصه فرهنگی است.
با وثوق بر ذائقه فرهنگی ایتالیا‌ و اشتراکات فرهنگی دو کشور از تمامی ابزارهای فرهنگی مانند سینما، موسیقی، زبان و ادبیات فارسی، ترجمه و نشر آثار معارف اسلامی و ادبیات فارسی در این راستا استفاده می کنیم و اجرای برنامه مشترک ارکستر سمفونیک تهران و راونا با حضور حدود 160 هنرمند تراز اول ایتالیا و دنیا در ایران که هفته اخیر شاهد آن بودیم، خود نمونه‌ای از این تلاش‌هاست.
ما طی یک سال گذشته با به کارگیری ظرفیت های بالقوه و بالفعل نهادهای فرهنگی دو کشور، گام های اساسی در گسترش سطح حضور و روابط فرهنگی با کشور ایتالیا برداشته‌ایم که از آن جمله می توان به برگزاری دو دور گفت‌وگوهای فرهنگی ایران و ایتالیا و برگزاری دهمین دور گفت‌وگوهای دینی اسلام و مسیحیت کاتولیک در واتیکان اشاره کرد.
در حوزه کتاب، ترجمه و انتشار آثاری چون کتاب «جویبار لحظه‌ها» با هدف معرفی ادبیات معاصر، منظومه «همای و همایون» در معرفی ادبیات کلاسیک ایران، «انسان و سرنوشت» استاد مطهری در معرفی و نشر معارف اسلامی و «سفر به گرای 270 درجه» در معرفی ادبیات دفاع مقدس انجام شده است.
همچنین در حوزه زبان فارسی و فعالیت‌های دانشگاهی می توان به راه اندازی درس‌های زبان فارسی و کرسی شیعه شناسی در دانشگاه‌های تورین و پالرمو و تاسیس اولین اتاق ایران در دانشگاه تورین که از جمله فعالیت های بنیادین این رایزنی فرهنگی بوده، اشاره کرد.

**هنر و فرهنگ، زبان مشترک گفت وگوی ملتها
- ایرنا : چرا امروزه روابط هنری و فرهنگی در اولویت کشورها قرار دارد؟
- قولی : هنر و فرهنگ، زبان مشترک گفت‌وگو با ملت‌ها محسوب می شود و موضوعات مختلف هنری و فرهنگی، ابزار دیپلماسی عمومی برای تاثیرگذاری و تحول در ذهن و قلب مردم است.
بنابراین دولت‌ها و کشورها به جهت ایجاد رابطه با کشورهای دیگر با هر هدفی، روابط هنری و فرهنگی را در اولویت قرار می‌دهند و جمهوری اسلامی ایران نیز از این قائده مستثنی نیست زیرا اگر بخواهیم در دیپلماسی عمومی با اهدافی که قبلاً برشمردیم موفق باشیم، باید بتوانیم از این ابزارها به خوبی استفاده کنیم و به لطف عظمت تاریخ، فرهنگ و سرآمدی در بسیاری از رشته‌های هنری، قطعاً در این عرصه موفق خواهیم بود.

**سیاست ما در دیپلماسی عمومی باید تعامل و تبادل باشد
- ایرنا : کاربرد و دستاوردهای این روابط به عنوان مثال برنامه ارکستر مشترک ایران و راونا برای ایران چیست؟
- قولی : سیاست ما در دیپلماسی عمومی باید تعامل و تبادل باشد، یعنی باید علاوه بر حضور فرهنگی در کشور میزبان، حضور فرهنگی کشور میزبان در ایران را هم بپذیریم و از آن استقبال کنیم.
در یکی از اخبار و گزارش‌های پرشمار منتشره این روزهای رسانه های ایتالیایی درباره ارکسترهای مشترک ایران و ایتالیا، می‌بینیم عنوانی وجود دارد با این مضمون: «پیام ایران با زبان بین‌المللی موسیقی به اروپا رسید»؛ این خود دستاورد کمی نیست.
کاربرد این روابط و یا بهتر بگویم حضور یک عده هنرمند ایتالیایی در ایران، انتقال پیام بی‌واسطه انقلاب اسلامی از طریق خود آنها بود، به مردمی که رسانه‌های مسلط بر افکار عمومی، چهره‌ای مخدوش و ناخوشایند از ایران برایشان به تصویر کشیده است.
سال گذشته نمایشگاه عکس مشترکی با موضوع «آداب و رسوم زندگی عشایری در ایران در مقایسه با ایتالیا» برگزار کردیم که در حاشیه این برنامه فرهنگی هنری، همایشی با حضور استادان دانشگاه و شخصیت‌های فرهنگی ایتالیا برگزار شد و در سخنرانی همایش به ارائه آمار در خصوص وضعیت تحصیل عشایر ایران و دیگر جنبه های زندگی آنها پرداختم.
در ادامه، سخنرانان ایتالیایی ضمن تحسین جمهوری اسلامی ایران به‌ عنوان کشوری که در عین توسعه یافتگی، آداب و سنت‌های خود را حفظ کرده، به انتقاد از مسئولان فرهنگی ایتالیا پرداختند که به دلیل بی‌توجهی، موجب از بین رفتن این سنت‌های قدیمی در ایتالیا شده اند.
به نظرم داشته‌های ما آن قدر فراوان است که از هر کدام در فرصت مناسب می‌توان برای معرفی مزیت‌های ایران استفاده کرد.

** سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، متولی اصلی مدیریت روابط فرهنگی در خارج کشور
- ایرنا : نقش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این زمینه چیست؟
- قولی : سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که در حال حاضر ریاست آن بر عهده‌ دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان است در سال 1374، با ادغام بخش‌های فرهنگی و تبلیغی نهادها و موسسات دولتی و عمومی که دارای فعالیت‌های فرهنگی برون مرزی بودند با هدف ایجاد و تقویت مناسبات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورها از طریق رایزنی های فرهنگی و خانه های فرهنگ شکل گرفت.
بنابر این، متولی اصلی مدیریت روابط فرهنگی کشور در خارج از مرزها سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است که با استفاده از ظرفیت‌های نهادهای فرهنگی دولتی و غیر دولتی دو کشور، برنامه‌ها و فعالیت های خود را با اهدافی که برشمردم محقق می کند.
فراهنگ**9012**1055
خبرنگار: زهرا امیری**انتشار:‌ زینب کارگر