گروه فرهنگی-فرزانه دیانتی: 18 تیرماه همزمان  با سالگرد درگذشت مهدی آذریزدی، به‌عنوان روز ادبیات کودکان و نوجوانان در تقویم رسمی کشور به ثبت‌ رسیده است؛ نویسنده‎ای که چندین نسل با کتاب‎های او خاطرات ماندگاری دارند. اما اینکه در حال حاضر حوزه ادبیات و نشر کودک و نوجوان در چه وضعیتی قرار دارد، پرسشی است که روزنامه «حمایت» از نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی و ناشر برتر حوزه ادبیات کودک و نوجوان در سال 95 و یحیی علوی فرد نویسنده و شاعر  و مبتکر قالب «شعرک» در ادبیات کودک، مطرح کرده است.
 

توجه بیشتر به کتب تألیفی و کیفیت آثار
قدیانی در خصوص وضعیت نشر در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به «حمایت» گفت: در واقع کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان منتشر می‌شود ویژگی خاص خود را دارد اما برخی، فکر می‌کنند چون این کتاب مختص کودک و نوجوان است به‌راحتی از کنارش می‌گذرند درحالی‌که به‌عنوان یک ناشر این حوزه معتقدم توجه به حوزه کتاب کودک و نوجوان خیلی جدی‌تر و کارشناسی‌تر از بقیه رشته‌ها و گروه‌های سنی باید دنبال شود.
وی افزود: اغلب ناشران و نویسندگان تازه‌کار در خلق آثاری برگرفته از کتاب‎های بزرگ مثل شاهنامه صرفاً به خلاصه‌ آن بسنده و آن را چاپ می‌کنند. همین آثار سطح پایین و بی‌کیفیت یکی از مشکلاتی است که آینده ادبیات کودک و نوجوان را با خطر جدی مواجه کرده و بسیار نگران‌کننده است. ناشران قدیمی و استخوان‌دار در حوزه ادبیات کودک و نوجوان توجه بسیاری به روانشناسی، تصویرگری، ویراستاری و مسائل حوزه هنری و گرافیکی دارند و امیدواریم که نسل جوان ما هم - چه در حوزه نویسندگی، چه در حوزه تصویرگری و چه در حوزه نشر - به این موضوع توجه کنند و به‌راحتی از کنار آن نگذرند.
قدیانی در ادامه با گلایه از کاهش آثار تألیفی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان هم گفت: در حوزه ادبیات کودک و نوجوان نقش آثار تألیفی خیلی کمرنگ شده و متأسفانه اغلب ناشران ما به حوزه ترجمه روی آورده‌اند که امیدواریم به حوزه تألیف توجه بیشتری شود. همچنین در این آثار نیز ویراستاری و تصویرگری باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: نگاه سطحی به کتاب‎های کودک و نوجوان آینده این حوزه را با مخاطره مواجه کرده و در اینجاست که خانواده‌ها برای خرید کتاب به نام نویسنده، آرم ناشر، نام تصویرگر و حتی نام ویراستار باید توجه و از خرید آثار سطحی خودداری کنند چراکه کودکان ما قرار است با این کتاب‌ها بزرگ شوند.
قدیانی در مورد قاچاق کتاب در این حوزه نیز یادآور شد: یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های نشر، قاچاق کتاب است. با توجه اینکه ناشران کودک و نوجوان باید هزینه بسیار سنگینی را در حوزه تصویرگری و گرافیکی انجام دهند بنابراین اسکن و چاپ کردن از روی این کتاب‎ها امکان ندارد و قاچاق و کپی آثار معمولاً در کتاب‌های سیاه‌وسفید اتفاق می‌افتد و ما تا این لحظه بسیار کمرنگ و کمتر شاهد این اتفاق در حوزه کودک بوده‎ایم اما در بعضی مواقع کتاب‌ها کپی و منتشر هم شده‌اند و این نگرانی کم‌وبیش وجود دارد.

   ادبیات کودک نداریم
اما یحیی علوی فرد در خصوص وضعیت نشر در حوزه ادبیات کودک و نوجوان گفت: بایدقبل از بیان این مسئله به بررسی دقیق واژه «ادبیات» بپردازیم. برای روز ادبیات کودک و نوجوان ما با دو کلمه ادبیات و کودک روبرو هستیم که برای واژه کودک و گروه‌های سنی آن، تعریف‌های زیادی تاکنون شده است. بیشتر صحبت ما در حال حاضر واژه ادبیات و معنای آن است و اینکه در روز ادبیات کودک چه‌کاری می‌خواهیم بکنیم.
وی در بیان معنای واژه ادبیات هم تصریح کرد: ادبیات کلمه‌ای است که در فرهنگ لغت چند معنی دارد که یکی از آن طرز صحبت کردن یک گروه است و معنی دیگر آن این است که هر محصول فرهنگی که برای مخاطب تولید شود تحت عنوان ادبیات شناخته خواهد شد که شامل شعر و داستان، نمایشنامه، چیستان، کتاب‌های آموزشی  و آنچه که محصول فکری مخاطب را فراهم کند اطلاق می‌شود.
علوی‌فرد ادامه داد: وقتی ادبیات کودک در ایران را با برخی کشورهای شرقی و غربی مقایسه می‌کنیم واقعاً ما چیزی به نام ادبیات کودک در ایران نداریم. امروز در کشورمان یک سری جزیره‌های دورافتاده از هم کار می‌کنند و به‌عنوان ادبیات کودک مطرح می‌شوند که این خیلی کم است و به نظر من نمی‌تواند ادبیات را شکل دهد.
وی ادامه داد: در حوزه ادبیات کودک یک سری کتاب در حوزه شعر و داستان چاپ می‌شود که در مقایسه با سایر کشورهایی که در حوزه ادبیات کودک صاحب‌نام هستند بسیار ناچیز است زیرا در این کشورها 40 نوع کتاب در این حوزه چاپ می‌شود اما در ایران تمام کتاب‌هایی که برای کودکان به چاپ می‌رسد همه در یک‌گونه به نام کتاب‌های متنی است؛ یعنی ما از بیش از 30 نوع کتاب کودک غافلیم و صرفاً با چاپ چند کتاب شعر و داستان نمی‌توانیم چیزی به نام ادبیات کودک را برای بچه‌ها قائل باشیم.
این نویسنده کودک و نوجوان در ادامه سخنانش در بیان راه‌حل‌های موثر برای ارتقای این حوزه نیز تصریح کرد: برای رشد ادبیات کودک و نوجوان به یک حرکت فرهنگی و فراگیر نیازمندیم که نه‌تنها شاعران و نویسندگان بلکه مؤسسات، ناشران و نهادهای دولتی و خصوصی همه باید، بسته‌ای را ایجاد کنند تا بتواند فکر کودکان را افزایش دهد. آن‌وقت ما می‌توانیم بگوییم این بسته‌ای که ایجادشده همان چیزی است که نام ادبیات کودک بر آن نهاده خواهد شد . درو اقع باید تصریح کنم که ما ازاین‌جهت خیلی عقب هستیم و طرح جامع و کاملی در این زمینه نداریم.
وی افزود: به نظر من در این زمینه  به «منشور ادبیات کودک» نیازمندیم تا تدوین شود ؛ آن‌وقت می‌توانیم روز ادبیات کودک را با خیال راحت جشن بگیریم و آثار و فعالیت‌های انجام‌شده را به جامعه معرفی کنیم.
علوی فرد در بیان حفظ موجودی ادبیات کودک در حال حاضر هم خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم ادعا کنیم  ژانری به نام ادبیات کودک در ایران شکل واقعی خودش را پیدا نکرده اما یک نکته دیگری که وجود دارد آن که همین موجودی کنونی در ادبیات کودک و نوجوان را مهجور نگذاریم. قدیمی‌ترین موجودی ادبیات کودک ما «مهدی آذر یزدی» است که تمام عمرش را در این زمینه گذاشت، وی راهی را شروع کرد و بعد در شعر محمود کیانوش، عباس یمینی شریف و در داستان افراد دیگری آمدند و این جریان را شکل دادند. این جریانی که شکل‌گرفته و پیش رفته، همین هم مظلوم واقع‌شده است؛ یعنی ما در روز ادبیات کودک صرفاً به چند مصاحبه و یادداشت بسنده می‌کنیم. در واقع ما از همین کمینه و حداقلی که در ادبیات کودک و نوجوان داریم و زنده است و نفس می‌کشد نیز غفلت کردیم.
نویسنده کتاب «تو هم خودت درختی» افزود: بهتر است در روز ادبیات کودک مؤسسات و نهادها جلسات و نشست‌هایی برای رایزنی برگزار کنند. همچنین مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته در این روز ارتباط بین نویسندگان و پدیدآورندگان آثار و مخاطبان برقرار شود تا بتوانند با یکدیگر سؤال و جواب داشته باشند و به شعرخوانی و قصه‌گویی بپردازند.
وی در خصوص همکاری برخی نهادها برای بزرگداشت روز ادبیات کودک و نوجوان گفت: ارتباط نهادی مثل آموزش‌وپرورش با جریانی به نام ادبیات کودک کاملاً قطع است. البته در این زمان مدارس بازنیست اما همین روز می‌تواند بهانه‌ای باشد تا آموزش‌وپرورش و نهادهایی مثل کانون پرورش‌فکری، ارتباط بیشتری را پدیدآورندگان آثار برقرار و از نزدیک بچه‌ها را با آن آشنا کنند. نکته دیگر اینکه ادبیات کودک ما در دو سه نفر خلاصه‌شده است و ما چهره‌های جدیدتری داریم که این افراد تازه‎وارد در این عرصه، حتی یک پدیده هستند. در این زمینه نیز رسانه‌هایی مثل رادیو، تلویزیون و مطبوعات می‌توانند در معرفی این افراد مؤثر باشند و در چند روز باقی‌مانده تا روز ادبیات کودک و نوجوان از این پدیده‌ها و هم‌چنین فعالیت‌هایشان گزارشی تهیه کنند. ما نباید محدود به دو سه نفر مرکز نشین-تهران نشین- شویم. در شهرستان‌ها افرادی داریم که در بحث ادبیات کودک خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی انجام داده‌اند که خیلی به چشم نیامده‌اند؛ حداقل این داشته‌هایمان را حفظ و کاری کنیم روز ادبیات کودک به چشم تمام اقشار جامعه بیاید و این روز را حس کنند ؛ نه اینکه این روز در جنجال‌های بزرگسالانه محو ‌شود.