چکیده

«جهانی شدن» ضمن به وجود آوردن تحولاتی عمیق و ایجاد مرحله ای نوین از زندگی برای بشر، آثار متعددی  برجای گذاشته است. با توجه به این که یکی از مباحث مهم اندیشۀ مهدویت، بررسی زمینه های انقلاب جهانیِ امام زمان (عج) می باشد؛ در این پژوهش تلاش شده است بیان شود که جهانی شدن چگونه به لحاظ سیاسی، می تواند زمینه ساز انقلاب جهانی امام زمان (عج) باشد. این نوشتار، ضمن اشاره به برخی آثار سیاسی جهانی شدن، با روشی توصیفی ـ تحلیلی، به فرصت هایی اشاره می کند که بسترهای مثبت یا منفی شکل گیری قیام و انقلاب امام زمان(عج) را به وجود می آورند.
واژگان کلیدی: جهانی شدن، جهانی سازی، سیاست، زمینه سازی، قیام، حکومت، انقلاب، امام زمان(عج).

مقدمه
بر اساس آیندهنگری دینی، سرانجام، جهان شاهد انقلابی بزرگ می باشد که به شکل گیری حکومتی جهانی منجر می شود: Gوَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ F (انبیاء: 105). طبق آموزههای اسلامی، چنین حکومتی با انقلاب جهانی امام زمان(عج) محقق خواهد شد. شکلگیری این انقلاب جهانی، همانند همه انقلابها، بدون زمینهها و بسترهای مناسب، امکان پذیر نخواهد بود. به تعبیر شهید صدر:
انقلاب مهدی(عج)، از نظر اجرا همانند همه انقلابها به زمینههای عینی و خارجی بستگی دارد و باید فضایی مناسب موجود باشد (صدر، 1379: ص108).
هر چند این قیام با امدادهای غیبی همراه است؛ اما تمامیت آن با معجزه و امداد غیبی نخواهد بود و همانند انقلاب های تاریخی و حتی برنامه های اصلاحی رهبران دینی، با بهره گیری از وسایل و اسباب طبیعی، با یکسری مقدماتی انجام می گیرد. برای شکل گیری چنین انقلابی، باید زمینه هایی در سطح جهانی ایجاد شود تا زیرساخت های این انقلاب مقدس شکل بگیرد. آیت الله مکارم شیرازی در این زمنیه میگویند:
اگر بنا هست جهان کنونی پر از بیدادگری و ظلم و فساد، از لبۀ پرتگاه فنا و نیستی کنار رود؛ باید انقلابی وسیع در آن صورت گیرد (مکارم شیرازی، 1386: ص67).
ایشان برای شکل گیری چنین انقلابی سه نوع آمادگی را ضروری می دانند که عبارتند از: «آمادگی های فکری و فرهنگی»، «آمادگی های اجتماعی» و «آمادگی های تکنولوژی و ارتباطی».
بعد سیاسی جهانی شدن، با ایجاد تحولاتی عظیم توانسته است در شکل گیری چنین آمادگی هایی نقش بسزایی داشته باشد و زمینه های تحقق انقلابی فراگیر و خیزشی عمومی را بیش از پیش فراهم کند.
با توجه به این که انقلاب امام زمان(عج) فراگیر و جهانی است، جهانی شدن ظرفی را فراهم ساخته که زمینه های شکل گیری انقلابی به وسعت کرۀ زمین را که متون دینی وعده داده اند؛ فراهم کرده است؛ چرا که در قرون گذشته، تصور خیزش و انقلابی همگانی، هماهنگ و فراگیر وجود نداشت و به واسطه وجود قلمروگرایی و نیز وجود فاصله های مکانی و نبود امکانات پیشرفته ارتباطی، عملا زمینه های انقلابی جهانی و هماهنگ، با ابهاماتی همراه بود. اما امروزه به واسطه قلمروزدایی و از بین رفتن فاصله های مکانی و زمانی و امکان ارتباط فوری با تمام نقاط عالم، بستر تحقق خیزشی جهانی، بیش از پیش فراهم شده است. در ادامه این نوشتار به برخی از آثار جهانی شدن که بستر هایی مناسب برای قیام و انقلاب امام زمان(عج) فراهم کرده اند؛ اشاره می شود.
مفهوم شناسی
پیش از ورود به بحث، لازم است به تبیین برخی مفاهیم اساسی این نگاشته اشاره کنیم:
الف) جهانی شدن
با طرح بحث «جهانی شدن»، اندیشمندان زیادی در این عرصه ورود پیدا کرده و حجم عظیمی از استنتاجات را ارائه کرده اند؛ اما هنوز تعریف واحدی برای آن ارائه نشده و ابهامی معنادار بر این مفهوم، سایه افکنده است؛ زیرا این پدیده به حد نهایی تکامل خود نرسیده است (هانس، 1381: ص14). به همین دلیل، زاویه دید اندیشمندان، به مقوله جهانی شدن، موجب تعاریف متعددی در این عرصه شده است.
برخی از نظریه  پردازان، بعد اقتصادی جهانی شدن را در نظر گرفته ، می گویند:
جهانی شدن حاصل یکپارچگی اقتصادی، مالی و زیست محیطی است (کومسا، 1388: ص183). جیمز روزنا با تکیه بر برچیده شدن مرزهای طبیعی و جغرافیایی معتقد است : جهانی شدن، فرایندی است که در ورای مرزهای ملی گسترش یافته و افراد، گروه ها، نهادها و سازمان ها را به انسجام رفتارهای یکسان با شرکت در فرایندها، سازمان ها یا نظام های فراگیر و منسجم وا می دارد ( روزنا، 1387: ص23).
آنتونی گیدنز جهانی شدن را نتیجه طبیعی رشد و گسترش مدرنیته قلمداد می کند و می گوید:
جهانی شدن، سیمای ظاهری جهان و همچنین نحوۀ نگریستن ما به جهان را دگرگون می سازد (گیدنز، 1389: ص76).
یان آرت شولت معتقد است که به واسطه جهانی شدن، در شکل بندی فضای اجتماعی تغییری نوین ایجاد شده است که در این فضا، مرزهای ملی کم رنگ شده و فضای جامعه بشری طبق فاصله های مکانی و سرزمینی شناسایی نمی شوند. به تعبیر او، نوعی «قلمرو زدایی» ایجاد شده است. وی می گوید:
جهانی شدن حاکی از نوعی تغییر گسترده در ماهیت فضای اجتماعی است (شولت، 1382: ص50).
همان طور که بیان شد، ارائه تعریفی جامع از جهانی شدن کاری دشوار است؛ ولی باتوجه به بیانات مذکور، می توان از جهانی شدن تعریفی ارائه کرد که با محور این نوشتار متناسب است:
جهانی شدن عبارت است از فرایند فشردگی زمان و مکان که به واسطه آن، عرصه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی، در جامعه جهانی واحد ادغام می شوند.
ب) جهانی سازی
در تعریف «جهانی سازی» گفته اند:
گسترش فرهنگ یک کشور یا یک بلوک به سراسر کرۀ زمین، یا تلاش برای گستردن جهانی الگوها وایده های خاص. این تلاش به آن علت صورت می گیرد تا بر کشورهای دیگر جهان تاثیر گذارده، آن ها را در یک نظم نوین و دلخواه گرد هم آورد (شیرودی، 1386: ص9).
بسیاری از نظریه  پردازان، جهانی سازی را در واقع «پروژه ای» می دانند که کارگزارانی دارد و آن را به سمت و سوی خاصی در سطح جهان هدایت می کند. آنان اعتقاد دارند که جهانی سازی توسط نظام لیبرال دموکراسی غرب، به دلیل تسلط بر کل دنیا به راه افتاده است. طبق این دیدگاه، جهانی شدنی که دنیای غرب از آن دم می زند، همان جهانی سازی، غربی سازی، آمریکایی سازی و یا جهان گرایی آمریکایی است. به عبارتی دیگر، نظام لیبرال دموکراسی غرب تلاش می کند با استفاده از فن آوری ارتباطات رسانه ای درزمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، برای کشورهای دنیا قوانینی وضع و در این زمینه ها بر سایر ملت ها اعمال نفوذ کند و این، همان چیزی است که از آن به «نظم نوین جهانی» «نظام تک قطبی» و «امپراتوری جهانی امریکا» تعبیر می شود.
مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند:
این جهانی شدن، اسمش جهانی شدن است؛ اما باطنش امریکایی شدن است…. هدف به صورت لخت و پوست کنده جز این چیز دیگری نیست؛ اما می خواهند در زیر نام های زیبا – جهانی شدن و تحوّل و پیشرفت – این هدف را پنهان کنند (مقام معظم رهبری: 9/12/1379).
لستر تارو، یکی از دلایل مخالفت با جهانی شدن را آمریکایی بودن آن می داند و می گوید:
جهانی شدن طرح ساختمانی آمریکایی است که بدون مشارکت آنان و به رغم اعتراضاتی که می کنند، در حال بنا شدن است… برخی از احساسات ضد آمریکایی به این دلیل بروز می کند که دیگران می بینند آمریکایی ها از جهانی شدن منافع زیادی به دست می آورند؛ چون الگوی جهانی بر الگوی آمریکایی مبتنی است (لستر تارو، 1383: ص144).
بنابراین، مفهوم «جهانی شدن» با مفهوم «جهانی سازی» متفاوت است؛ زیرا «جهانی شدن» فرایندی طبیعی است که جوامع بشری را در بستر پیشرفت در عرصه های متعدد قرار داده است؛ اما «جهانی سازی» جریانی است که فرایند جهانی شدن را به واسطه استفادۀ حداکثری از زیرساخت ها و بعد سخت افزاری، به سمت و سوی خاصی سوق می دهد. به عبارت دیگر، جهانی شدن که فرایندی طبیعی است، همانند ظرفی است که جهانی سازی به نوعی محتوای آن محسوب می شود؛ یعنی زمانی که عده ای خاص، این فرایند و حرکت روبه رشد بشری را، در دست بگیرند و با اِعمال ارادۀ «هدفمندشان»، محتوایی خاص برای آن ظرف تعیین کنند؛ جهانی سازی محقق شده است.
ج) انقلاب امام زمان(عج)
«انقلاب» از نظر لغوی به معنای «برگردیدن و واژگون شدن و برگشتن از کاری و حالی است» (دهخدا، 1373: ج3، ص3579) و از نظر اصطلاحی:
به آن رویدادها، یا به طور دقیق تر رشته رویدادهایی محدود می شود که از ایجاد تغییر مقامات حکومت یا حتی رژیم فراتر است و به تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی بنیادی در جامعه منجر می شود (راش، 1390: ص223).
شهید مطهری با بیان این که «انقلاب، ماهیت مردمی دارد می گوید:
انقلاب عبارت است از: طغیان و عصیان مردمی که محکوم یک نظام هستند و از آن نظام ناراضی و خشم گین اند علیه آن نظام حاکم، برای این که وضع مطلوبی که آرمان آن هاست، به وجود بیاید (مطهری، 1372: ج24، ص196).
در بستر تاریخ، همواره انقلاب هایی ایجاد شده که هر کدام به نوبه خود دارای ویژگی ها و ایدئولوژی هایی بوده  است. در عصر کنونی، جهان شاهد انقلاب های زیادی بوده است، از جمله «انقلاب فرانسه (1789م)، انقلاب روسیه (1917م)، انقلاب چین (1949م)، انقلاب اسلامی ایران (1978م) و همچنین انقلاب های زنجیره ای در کشورهای عربی که هر کدام به نحوی بر عرصه سیاسی اجتماعی تاثیرگذار بوده است. متون دینی ادیان مختلف، مخصوصا دین اسلام، از وقوع یک انقلاب جهانی در آیندۀ تاریخ خبر داده اند که به «قیام و انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج)» معروف است و یکی از بزرگ ترین انقلاب های بشری می باشد و تحولاتی بنیادین در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در تمام دنیا ایجاد می کند.
د) زمینه سازی
«زمینه سازی» به معنای مقدمه چینی، آماده ساختن، استعداد، اعداد زمینه و تهیه مقدمات برای منظوری است (دهخدا، 1373: ج3، ص12934). اما زمینه سازی موضوع این نوشتار، به معنای وجود رابطه علی و معلولی بین جهانی شدن و انقلاب امام زمان(عج) نیست و بدان معنا نیست که چون جهانی شدن، برخی فرصت ها را ایجاد کرده است؛ پس لاجرم انقلاب امام زمان(عج) باید محقق شود؛ بلکه مراد از زمینه سازی، «هم سویی» برخی آثار جهانی شدن با انقلاب جهانی امام زمان(عج) میباشد؛ به نحوی که بسترهای مناسبی برای تحقق انقلاب جهانی امام عصر(عج) فراهم شده که این بسترها قبلا وجود نداشته اند.
تاثیر جهانی شدن بر انقلاب جهانی مهدوی
همان طور که بیان شد، تحولات بزرگ اجتماعی، همواره نیازمند مقدماتی طبیعی هستند تا در سایه این مقدمات، بتوانند در لایه های گوناگون جوامع بشری، به خوبی تاثیر گذار باشند. قیام و انقلاب امام زمان(عج) نیز نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه چون در مقیاسی جهانی صورت می گیرد، به طریق اولی نیازمند مقدمه  چینی و زمینه سازی گسترده ای است. بر این اساس بعضی از آثار جهانی شدن ـ که می تواند برای قیام و انقلاب امام زمان(عج) بستر هایی مناسب فراهم کند ـ عبارت است از :
1٫ رشد آگاهی های سیاسی
جهانی شدن، باعث افزایش و رشد آگاهی ها، در عرصه های مختلف شده  است که یکی از مصادیق این دانش ها، رویکرد سیاسی مسائل جامعه است. در واقع، به واسطه زیرساخت هایی که جهانی شدن فراهم کرده، اطلاعات سیاسی فراوانی در دسترس عموم قرار گرفته و جهان به سمت سیاسی شدن هر چه بیشتر، افزایش آگاهی های سیاسی، کاهش رژیم های اقتدارگر، کوچک شدن دنیا و جامعه مدنی جهانی به پش می رود. علاوه بر افزایش این اطلاعات، تسهیلات اطلاع رسانی بر این امر موثر است. در حقیقت از نظر فنی، گسترش تکنولوژی های ارتباطی و اطلاعاتی، همانند رسانه های صوتی و تصویری و زیرساخت هایی چون اینترنت و ماهواره، نقش بسیار مهمی در رشد آگاهی های سیاسی ایفا کرده اند. مانوئل کاستلز در این مورد می گوید:
رسانه ها، منبع اساسی اطلاعات و عقاید سیاسی مردم است (کاستلز، 1385:  ج2 : ص390). قدرت آگاهی  بخشی سیاسی رسانه ها در جوامع، آن قدر پررنگ می باشد که برخی از نظریه  پردازان ارتباطات معتقدند، امروز جهان در دست کسی است که رسانه ها را در اختیار دارد (بگدیکیان، 1382: ص5).
به واسطه بعد فنی و تکنولوژیک جهانی شدن، آگاهی های سیاسی، گسترده شده و فهم جامعه جهانی نسبت به حاکمیت ها و نظام های سیاسی موجود، بیش از پیش افزایش یافته و اهداف و برنامه های آنان روشن تر شده است. انسان امروزی به این نکته ظریف و در عین حال، تعیین کننده پی برده است که نظام  مدیریتی  جهان،  از جهات متعددی توانایی ادارۀ جهان را ندارد و نه تنها نمی تواند بشر را به کمال و سعادت برساند؛ بلکه روز به روز جامعه جهانی را به سوی گمراهی، فقر، فساد و تباهی سوق می دهد. امروزه افکار عمومی به مدد تکنولوژی های مدرن، فهمیده اند که اصلاح ساختار مدیریتی جهان و تبدیل تعدد مدیریت به وحدت مدیریت، یکی از عوامل نجات بخش بشر از خطر نابودی و انحطاط است (پسندیده، 1381: ص42).
طبق روایات، یکی از زمینه های سیاسی شکل گیری انقلاب جهانی امام عصر(عج)؛ آن است که در عرصه سیاسی، تمام کسانی که مدعی به سعادت رساندن بشرند، به قدرت برسند و جهانیان به مرور زمان دریابند که هیچ مکتب بشری، قادر نیست انسان را به ساحل نجات برساند. امام صادق(ع) می فرمایند:
مَا یکُونُ هَذَا الْأَمْرُ حَتَّی لَا یبْقَی صِنْفٌ مِنَ النَّاسِ إِلَّا وَ قَدْ وُلُّوا عَلَی النَّاسِ حَتَّی لَا یقُولَ قَائِلٌ إِنَّا لَوْ وُلِّینَا لَعَدَلْنَا ثُمَّ یقُومُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ وَ الْعَدْل؛ امر قیام مهدی ما محقق نخواهد شد، مگر این¬که تمام اصناف مردم به حکومت برسند تا نتوانند بگویند اگر حکومت به دست ما داده می شد، عدالت و حق را اجرا می کردیم. بعد از رسیدن همه طبقات به حکومت، آن گاه مهدی ما ظاهر می شود و حق و عدالت را اجرا می کند (نعمانی،1428: ص274).
از طرفی دیگر، رشد آگاهی های سیاسی این فرصت را فراهم می کند تا جامعه جهانی از حاکمیت بی نظیر امام زمان (عج) و زیبایی هایی که این حاکمیت در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، برای بشر به ارمغان می آورد؛ آشنا سازد. این آگاهی مقدس می تواند زمینه احساس نیاز و تشنگی به چنین حکومتی را در دل و جان مردم افزایش دهد. ره آورد این دانش افزایی سیاسی، آن است که افکار عمومی با مقایسه بین حاکمیت های بشری و حکومت امام زمان(عج)، می تواند حاکمیت سیاسی مطلوب را بشناسد و در جهت تحقق آن گام بردارد.
امروزه به واسطه رشد آگاهی های سیاسی که جهانی شدن ایجاد کرده است، افکار عمومی به این نکته پی برده  است که مردم دنیا باید در زیر سایه مدیریت سیاسی واحدی به سر ببرند و این امر زمینه پذیرش عمومی قیام و انقلاب امام زمان(عج) را آسان خواهد کرد.
همان طور که نقش مردم در دوران حکومت امام زمان (عج) پر رنگ می باشد، نقش آنان در زمینه سازی و تحقق قیام و انقلاب جهانی امام زمان (عج) بسیار تعیین کننده است. تفکر مردم  سالارانه زمینه  ساز ظهور، بر این اصل استوار است که ایجاد هرگونه تغییر و تحول در جوامع انسانی، به دست خود انسان ها و با اراده و خواست آنان محقق می شود. قرآن کریم می فرماید:
Gاِن اللهَ لا یغَیرُ ما بِقَوْمٍ حَتی یغَیرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْF؛ در حقیقت، خدا حال قومی را تغییر نمی دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند (رعد: 11).
روایاتی که وضعیت سیاسی اجتماعی دوران پیشا ظهور را ترسیم کرده اند، نحوۀ تغییر درونی مردم دنیا و احساس نیازشان را به مصلحی جهانی نمایان ساخته اند؛ به نحوی که مقبولیتی عمومی، بسترساز انقلاب جهانی امام عصر(عج) می شود. مردم آن دوران «به چنان عطش و شیفتگی می رسند که اضطرار حکومت جهانی موعود را با تمام وجود درک می کنند و آن را تنها نظام تحقق  بخش آرمان ها و اهداف عالی انسانی می دانند و به آن عشق می ورزند (رامین، 1388: ص98). روایات زیادی گویای این عطش و شیفتگی می باشد. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:
إِنهُ  لَا یخرج  حَتی  لَا یکُونُ غَائِبٌ اَحَب اِلی اَلناسِ مِنهُ مِما یَلقَونَ مِنَ الشَّر … ؛ مهدی موعود قیام نمی کند تا زمانی که هیچ غایبی در نزد مردم محبوب تر از وی نباشد و این به دلیل شرارت ها و ناروایی هایی است که مردم دیده اند (مقدسی شافعی، 1428 : ص94). پیامبر اکرم(ص) نیز می فرمایند:
تَأْوِی إِلَیْهِ أُمتُهُ کَمَا تَأْوِی النحْلُ  إِلَی  یَعْسُوبِهَا…؛ امت به حضرت مهدی پناه می برند، آن گونه که زنبور به ملکه خویش پناه می برد (ابن طاووس،1416: ص147).
2٫ رشد فوق قلمروگرایی
«قلمروگرایی یعنی وضعیتی که در آن، جغرافیای اجتماعی، به یک قلمرو یا سرزمین کاملا مربوط است (شولت، 1382: ص50). در فرایند جهانی شدن، «قلمروگرایی» کمرنگ شده و دنیا در حال کوچک شدن است. در این فرایند، حتی روابط بین المللی به نوعی روابط قلمروی محسوب می شود و آنچه دنیای جدید شاهد آن است، این که روابط، از قلمرو خاص و حتی بین المللی، به روابط جهانی تبدیل شده و روابط مذکور قلمرویی در فراسوی جغرافیا پیدا کرده است؛ به نحوی که برخی دم از «مرگ جغرافیا» زده اند  ( مورای، 1388: ص19).
خطوط مرزی که خطوطی اعتباری و قراردادی هستند، به واسطه جهانی شدن کارایی خود را از دست داده  و این خطوط، نسبت به زمان های گذشته نفوذپذیرتر شده اند. کنیچی اومایی می گوید:
مرزهای ملی در مقایسه با گذشته محدودیت کم تری ایجاد می کنند. بخشی از آن مرهون فن آوری است؛ در حالی که بخش دیگر نتیجه موافقت  نامه های بین المللی و دو جانبه، به ویژه در زمینه تجارت بوده است. دنیا به طور روزافزون به مکانی بدون مرز تبدیل می شود (اومایی، 1386: ص51).
مالکوم واترز نیز می گوید:
امکان وجود جهان بدون مرز به قدری زیاد شده  است که یک فرهنگ سیاسی مشترک در این زمینه در جوامع مختلف وجود دارد (واترز، 1379: ص174).
رشد فوق قلمروگرایی آن قدر افزایش یافته که دیگر سخن گفتن از «دهکدۀ جهانی» مارشال  مک  لوهان نیز به تاریخ پیوسته است، تا جایی که برخی از نظریه پردازان، ایدۀ «کلبـ﹦ جهانی» را مطرح می کنند. مانوئل کاستلز می گوید:
ما در دهکدۀ جهانی زندگی نمی کنیم، بلکه در کلبه هایی فراخور حال هر منطقه زندگی می کنیم که در سطحی جهانی تولید و در محدوده محلی توزیع شده اند (کاستلز، 1385: ج1: ص397).
آنتونی گیدنز در مورد رشد فوق قلمروگرایی و تاثیرش بر جامعه امروزی می گوید:
دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم، ما را بسیار بیش از مردمان زمان های گذشته به دیگران، حتی به کسانی که هزاران فرسنگ از ما دور هستند، وابسته می کند. این پیوند میان امور محلی و امور جهانی در تاریخ بشر کاملا تازگی دارد و طی سی یا چهل سال گذشته شتاب زیادی گرفته که نتیجه پیشرفت های نمایان و چشم گیر در فناوری ارتباطات و اطلاعات و حمل و نقل است (گیدنز، 1389: ص74).
براساس روایات اسلامی، با شروع انقلاب جهانی امام زمان (عج) و تشکیل حکومت مهدوی، مرزها هویت خود را از دست می دهند و پهنه زمین به کشوری پهناور تبدیل می شود. امام باقر (ع) می فرمایند:
… یَبْلُغُ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ وَ یُظْهِرُ اللهُ عَز وَ جَل بِهِ دَیْنَهُ  عَلَی الدینِ کُلهِ… (صدوق، 1395: ج1، ص331). دولت او به شرق و غرب جهان می رسد و خداوند به  واسطه او دین خود را بر همه ادیان غالب می گرداند. در چنین جهانی که تبدیل به یک کشور بدون مرز شده است، تمامی حاکمان ظالم، توسط امام زمان(عج) برکنار می شوند: «لَیعْزِلَنَ  عَنْکُمْ  أُمَرَاءَ الْجَوْر» (مجلسی، 1403: ج 51، ص120) و افرادی لایق و شایسته در راس امور سیاسی قرار می گیرند. «یفَرِّقُ ِالْمَهْدِی  َ أَصْحَابُه  فِی جمیعِ ْالبُلْدَان… (کامل سلیمان، 1376: ج2، ص650).
آنچه در مورد برداشته شدن مرزها در عصر ظهور وعده داده شده است، نکته ای است که در عصر جهانی شدن بر آن تاکید می شود و عملا در بسیاری از جاها مورد پذیرش قرار گرفته است؛ چرا که نظریه  پردازان جهانی شدن تلاش می کنند نظام سیاسی اجتماعی را در عرصه های مختلف به سمت و سوی وحدت و یکی شدن سوق دهند و وجود مرزها و ایجاد موانع ساختگی، تنها باعث عقیم ماندن آرمان رسیدن بشر به وحدت و افزایش رفاه همگانی است (جهانیان، 1384:ص 158).
جهانی شدن نوید حکومتی واحد می دهد؛ چنین رویکردی:
ملت ها را به این نتیجه رسانده که برای آینده ای بهتر، باید مرزها را به حداقل رساند و جهان را دهکده ای کوچک دانست. این رویداد، آمادگی مردم را برای پذیرش حاکمیتی فراگیر، بیش تر کرده است. البته استکبار جهانی تئوری دهکده جهانی را در جهت حفظ منافع خود و تک  قطبی شدن جهان پی گیری می کند؛ اما چه  بسا اراده الاهی به دست دشمنان خدا نیز انجام گیرد (کارگر، 1388: ص25).
بنابراین، به واسطه رشد جهانی شدن، کمرنگ شدن مرزها و از میان برداشتن آن ها، مورد قبول افکار عمومی قرار گرفته و این مسئله، همسو با انقلاب و خیزشی است که برای رسیدن به حکومتی واحد و یکپارچه شکل می گیرد.
3٫ پیدایش سازمان های جهانی
پیدایش «سازمان های جهانی»، یکی از بارزترین جنبه های بعد سیاسی جهانی شدن است. سازمان هایی مانند سازمان ملل متحد، صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی، از جمله مهم ترین سازمان های جهانی هستند. این سازمان ها به این دلیل جهانی و فراملی اند که نه در یک دولت، بلکه در عرصه بین المللی اختیار فعالیت دارند (هیوود، 1392: ص206).
این سازمان ها یک شبکه تار عنکبوتی جهانی تشکیل می دهند که از طریق آن، تعیین هدف و تصمیمات مربوط به نحوۀ تخصیص منابع جریان می یابد (واترز، 1379: ص 165).
تاثیر و تاثّر این سازمان ها و جهانی شدن، بسیار درهم تنیده است؛ به نحوی که این سازمان ها در جریان جهانی شدن نقش بسزایی دارند. به تعبیر جوزف استیگلیتز، کنترل جهانی شدن در دست سه سازمان بین المللی است که اکثر برنامه ریزی ها برای جهانی شدن در دست این سه موسسه و نهادهای وابسته به آن ها می باشد. وی می گوید:
سه موسسه بین المللی، کنترل جهانی شدن را در دست دارند. این سه سازمان، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی می باشند (استیگلیتز، 1388: ص30).
با گذشت زمان زیادی از شکل گیری سازمان های جهانی، این سازمان ها هنوز نتوانسته اند مرهمی بر زخم های جامعه بشری بگذارند. به عنوان نمونه جوزف استیگلیتز که مدتی رییس اقتصاد دانان بانک جهانی بوده است، در مورد صندوق بین المللی پول می گوید:
پس از نیم قرن که از فعالیت های این سازمان می گذرد، به روشنی می توان دریافت که صندوق بین المللی پول در رسیدن به اهداف خود شکست خورده و به اهداف بنیادین خود که همانا کمک به کشورهای در حال سقوط اقتصادی بوده؛ نرسیده  است (همان: ص35).
بنابر این، پیدایش سازمان های جهانی (که به واسطه فرایند جهانی شدن حاصل شده اند) گویای این نکته است که اولا انسان امروزی از نظام مدیریتی حاکم بر دنیا قطع امید کرده است؛ چرا که:
واقعیت این است که جهان تاکنون گونه های مختلفی از سیستم های مدیریت را تجربه کرده است که هیچ کدام نتوانسته  گمشدۀ بشر، یعنی عدالت و سعادت را برای بشر به ارمغان آورد (پسندیده، 1381: ص42). تأسیس سازمان ملل متحد، شورای امنیت، پلیس بین الملل، دادگاه جهانی لاهه، بانک جهانی و سایر سازمان های بین المللی؛ نمونه ای است از اقداماتی که انسان ها در انتظار اجرای بنیادی ترین خواست فطری خود، یعنی عدالت از سوی آن ها هستند (قنبری، 1385: ص140).
ثانیا افکار عمومی مدیریت واحد جهانی را می پسندد که تمامی مردم دنیا باید زیر سایۀ مدیریت سیاسی واحدی به سر ببرند:
امروز کشورها پذیرفته اند که باید قدرتی جهانی وجود داشته باشد تا مرجع رسیدگی به داد مظلومان عالم به حساب آید و ملت ها را بر گرد خویش آورد. تشکیل سازمان ملل و قطعنامه واحد… همه گواه بر این است که جهان به سوی پذیرش حکومت جهانی به پیش می رود (صداقت، 1388: ص333).
بنابراین، جهانی شدن بستری را فراهم کرده که زمینه ها و شرایط برای خیزش عمومی در جهت شکل گیری حکومتی عدالت محور و استقبال از آن، حاصل شود؛ چرا که شکل گیری یک قیام عمومی به منظور تحقق حکومتی عدالت محور و واحد، اگر در گذشته دور از ذهن بود؛ امروزه به دلیل ناکارامدی سازمان های جهانی و احساس نیاز افکار عمومی به مدیریتی واحد و فراگیر، میّسر شده و این رویکرد منطقی، گمشدۀ انسان عصر حاضر می باشد.
بی تردید سازمان ها و نهادهای مطرح بینالمللی که در تحقق جهانی شدن نقش اساسی دارند، با وجود فعالیت های مثبتی که در عرصه بین المللی انجام داده اند؛ نه تنها نتوانسته اند شعارها و وعده هایی را که به انسان های تشنه صلح و عدالت و امنیت داده اند، عملی سازند، بلکه روز به  روز، با شعارهایشان زاویه می گیرند؛ اما:
گسترش سازمان های جهانی در چند دهه گذشته، ذهن انسان ها را از عرصه ملی و محلی به عرصه فراگیر جهانی سوق داده است (بهروزی لک، 1388: ص168) و اولین فرصتی که جهانی شدن در اختیار ایدۀ مهدویت قرار داده، ایجاد آمادگی در جهانیان برای پذیرش حکومت واحد جهانی و عدالت محور است (عرفانی، 1386: ص122).
به همین دلیل است که مردم در عصر پیشا ظهور، چنان دچار اضطرار می شوند که برایشان هیچ غایبی محبوب تر از منجی واقعی وجود ندارد؛ «اِنّهُ لایخرُجُ حتّی لایکوُنُ غائب احب اِلی الناسِ مِنهُ مِمّا یلقون مِن الشّر» (مقدسی شافعی، 1428: ص94) و هنگام شروع قیام، به خوبی از آن استقبال می شود.
4٫ احساس نیاز به امنیت فراگیر
امروزه ضرورت امنیت در حوزه های مختلف بر کسی پوشیده نیست.
در مباحث روابط بین الملل، دولت در تامین امنیت دارای نقش اولیه و انحصاری است (کارولین، 1382:ص 25)؛ اما یکی از ویژگی های اصلی جهانی شدن آن است که از برون و از درون بر دولت فشار وارد می آورد تا محیط امنیتی ایجاد شده توسط دولت را تغییر دهد (آقارضایی، 1391: ص133). به تعبیر یان ارت شولت دولت ها در مواجهه با جهانی شدن، دیگر نمی توانند به معنای سنتی خود مختار باشند (شولت، 1382: ص168).
بنابراین، دولت ها در تامین امنیت خود دیگر نمی توانند تصمیم گیر نهایی باشند و در بسیاری از مواقع، در جهت تامین امنیت ملی خود، امنیت دیگران را به خطر می اندازند. رابرت جرویس در این زمینه می گوید:
تلاش های یک دولت برای دستیابی به امنیت، در دیگر دولت ها احساس ناامنی به وجود می آورد (جرویس، 1389: ص98).
از نظر اقتصادی:
بی ثباتی در بازارهای مالیِ جهانی به طور همسان، موجب افزایش عدم امنیت در میان قشرهای ثروتمند و فقیر دنیا شده  است. زنجیره های طولانی نوسانات ارزی، سقوط بازارهای سهام و اوراق قرضه، سرمایه گذاران را در اضطراب دائمی نگه داشته است (شولت، 1382: ص268). از نظر اجتماعی نیز: دگرگونی اجتماعی و روا ن شناختی و جابه جایی از ملیت گرایی تک بُعدی به کثرت گرایی گردیده و به ظهور هویت های چندرگه می انجامد (همان: ص233). از نظر فرهنگی نیز: جهانی شدن، کشورهای جهان سوم را با بحران هویت و حاکمیت روبه رو ساخته است (مالک، 1382: ص37).
علاوه بر این¬ها، به واسطه پیشرفت تکنولوژی در صنعت اسلحه سازی، روز به روز شاهد تولید نسل جدیدی از سلاح های مرگبار هستیم که قدرت تخریب و ویرانگری بسیار بالایی دارند و آشکارا، امنیت جوامع بشری را تحدید و تهدید می کنند.
جیمزکرث در مورد جهانی شدن و تهدیدهای امنیتی آن می گوید:
همه انقلا ب ها، سنت ها و رسوم مردمان را در هم می شکنند، و از این رو، در واقع احساس ایمنی، امنیت و حتی هویت آنان را در معرض تهدید قرار می دهند. انقلاب عالم گیری که جهانی شدن نام گرفته است نیز به سهم خود، امنیت هر یک از مردمان روی زمین را به درجاتی تهدید می کند (کرث، 1380: ص342).
با توجه به مطالب مذکور، روشن می شود که یکی از مشکلاتی که جامعه جهانی در عصر پیشاظهور با آن دست و پنجه نرم می کند، «عدم امنیت» است. در چنین وضعیتی، احساس نیاز به امنیت فراگیر و جهانی می شود؛ چرا که ریشه بسیاری از قیام های تاریخی عدم امنیت در عرصه های مختلف بوده است.
روایاتی که حوادث آخرالزمان را ترسیم کرده اند، نبود امنیت را به خوبی ترسیم نموده اند. پیامبر اکرم (عج) میفرمایند:
… إذَا صَارَتِ الدُّنْیَا هَرْجاً وَ مَرْجاً وَ تَظَاهَرَتِ  الْفِتَنُ  وَ تَقَطَّعَتِ السُّبُلُ وَ أَغَارَ بَعْضُهُمْ عَلَی بَعْضٍ… فَیَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِکِ مَهْدِیَّنَا؛ آن¬گاه که دنیا از هرج  و مرج پر شد و انواع فتنه ها جهان را فرا گرفت و عدم امنیت راه زندگی را بر مردم مسدود کرد، مردم اموال یکدیگر را به غارت بردند؛ … در این موقع، خداوند مهدی این امت را مأمور به قیام می فرماید (خزاز رازی، 1360: ص63).
شیوع ناامنی در عصر پیشا ظهور، نشان دهندۀ ناکارآمدی نظام های سیاسی است که با سوار شدن بر موج جهانی شدن، نه تنها قادر به تأمین امنیت و عدالت برای جامعه جهانی نیستند، بلکه روز به روز آتش ناامنی را برافروخته تر می کنند و این روند باعث می شود تا انسانی که تشنه امنیت است، به این نتیجه برسد که نظام های سیاسی موجود، توان برآورده کردن این نیاز ضروری را ندارند و از دولت ها و سردمداران سیاسی خویش قطع امید کنند و به منجی واقعی چشم امید داشته باشند و در جهت ظهور او کوشش و تلاش کنند زیرا طبع انسان چنین است که برای رسیدن به وضعیت مطلوب تلاش و کوشش می کند و اگر انسان ها امروزه به شعارهای پوشالی نظام های بین المللی دل خوش کرده اند، به دلیل احساس کاذبی است مبنی بر این که می پندارند نظام های بشری می توانند امنیت را برایشان فراهم کنند:
مردم جهان باید بفهمند آنچه در قرن 18 و 19 میلادی دربارۀ آیندۀ درخشان تمدن بشری در پرتو پیشرفت های ماشینی به آن ها نوید داده می شد، در واقع درِ باغ سبزی بیش نبود؛ و یا همچون سرابی بوده در یک بیابان سوزان در برابر دیدگان مسافران تشنه کام. نه تنها صلح و رفاه و امنیت مردم جهان تأمین نشد، بلکه دامنه مناقشات و ناامنی های مادی و معنوی گسترش یافت…. پی بردن به عمق وضع خطرناک کنونی، نخست حالت تفکّر، سپس تردید و سرانجام یأس از وضع موجود جهان و آمادگی برای یک انقلاب همه جانبه بر اساس ارزش های جدید را به وجود می آورد (مکارم شیرازی، 1386: ص81).
5٫ بسترسازی در جهت گسترش ظلم و ستم
یکی از مسائلی که جزء مسلمات عصر پیشا ظهور می باشد، این است که در آن دوران، ظلم و ستم زمین را فرا می گیرد. روایات بسیاری که از پیامبر خدا (ص) و ائمه معصومین: بیان شده چنین تصریح کرده اند:
…یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ  ظُلْماً وَ جَوْراً…؛ زمین پر از قسط و عدل می شود، همان طور که پر از ظلم و جور شده است (نعمانی، 1428: ص81) و نیز: «… فَیمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا بَعْدَ مَا مُلِئَتْ  ظُلْماً وَ جَوْراً»؛ زمین پر از قسط و عدل می شود، بعد از آن که پر از ظلم و جور شده است (ابن طاووس، 1400: ص177).
یکی از عواملی که باعث شده است، فراگیر شدن زمین از ظلم و ستم که در روایات با عبارات «بَعْدَ مَا مُلِئَتْ» و «کَمَا مُلِئَتْ » به آن تصریح شده، محقق شود؛ راهکارهای سیاسی غلطی است که برخی نظریه پردازان برای بالندگی جامعه بشری مطرح کرده اند؛ به نحوی باعث شده روابط سیاسی اجتماعی سمت و سویی غیر الاهی پیدا  کند و بشر روز به روز بیش تر در منجلاب فساد و تباهی فرو رود.
صرف نظر از آثار مثبت جهانی شدن، بنا به تصریح بسیاری از نظریه پردازان، جهانی شدن:
دارای آثار منفی بسیاری است که مخالفت های زیادی را در سراسر گیتی، در میان دولتمردان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم اجتماعی برانگیخته است (مالک، 1382: ص182).
اندیشمندان در قالب کتاب، مقاله و سخنرانی و… آثار منفی جهانی شدن را به جامعه جهانی گوشزد کرده اند؛ به طوری که:
بخش قابل توجهی از ادبیات موجود دربارۀ جهانی شدن، به نوشته هایی اختصاص دارد که به رغم مشاهدۀ شاخص ها و عوارض جهانی شدن در عرصه جوامع بشری، نگاه منتقدانه به آن¬ها داشته و سعی در نشان دادن  عوارض منفی و عواقب شوم این پدیده دارند (نادمی، 1388: ص146).
این آثار منفی، جامعه جهانی را دچار چالش هایی کرده  است که روز  به  روز بر دامنۀ آن ها افزوده می شود و زمینه های ظلم و ستم و فساد و دوری بشر را از کمال و سعادت فراهم کرده است. بی تردید این آثار، مصداقی بارز برای جمله «کَمَا مُلِئَتْ  ظُلْماً وَ جَوْراً…» می باشند.
نقش جهانی شدن در آکنده شدن جهان از ظلم و جور بسیار پررنگ می باشد و به واسطه آثار منفی بسیار زیادی که توسط جهانی شدن ایجاد می شود، ظلم  و ستم به اشکال گوناگون جهانی و بین المللی شده است.
به عنوان نمونه، امروزه به مدد پیشرفت¬ها ی فنی، علاوه بر افزایش جنگ و خونریزی، جنگ ها شکلی دیگر به خود گرفته¬اند؛ به گونه ای که استفاده از جنگ افزارهای مدرن، جنگ افزارهای هسته ای، سلاح های بیولوژیکی و شیمیایی و میکروبی، بمب افکن های پیشرفته، ناوهای جنگی، زیردریایی های هسته ای، سلاح های خودکار لیزری، پهبادهای رادارگریز، رباط های جنگنده و… روز به روز افزایش یافته است. ترویج فرهنگ خشونت طلبی و ظهور پدیدۀ شوم جنگ های مدرن، آثار بسیار مخرب و چالش های بی شماری را دربر دارد و باعث قربانی شدن مردم عادی، به ویژه زنـان و کـودکـان می شود. امروزه آمارهای بالایی از کشته شدن غیرنظامیان بی گناه وجود دارد که از نظر انسانی هیچ توجیه عقلایی ندارد.مسلما این روند، به وجود آمدن ظلمی آشکار در حق جامعه بشری را موجب شده است.
نیز امروزه به واسطه تصمیم های نابه جای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که سیاستمداران اتخاذ می کنند و با اجرای آن در عرصه بین الملل، به کمک سازمان های عریض و طویل بین الملل، عرصه های متعددی از جامعه بشری با ظلم و ستم عجین شده است.
اما این ظلم و ستم ها، نارضایتی هایی وسیع و بالتبع خیزش هایی اصلاح گرایانه در سراسر گیتی را باعث می شوند و به واسطه ناهنجاری هایی که ایجاد می شود، انقلاب جهانی امام عصر(عج) آغاز و بستری مناسب برای انقلاب امام عصر(عج) فراهم می شود؛ چرا که این انقلاب جهانی، زمانی کلید زده می شود که مردم از این نابسامانی ها و ظلم و ستم ها خسته شوند و دنبال راه چاره ای باشند. آیت الله مکارم شیرازی در این زمینه می گویند:
نخستین نشانه ای که با مشاهدۀ آن می توان نزدیک شدن هر انقلابی ـ از جمله این انقلاب بزرگ را ـ پیش بینی کرد، گسترش ظلم و جور و فساد و تجاوز به حقوق دیگران و انواع مفاسد اجتماعی و انحرافات اخلاقی است که خود عامل توسعه فساد در جامعه است. طبیعی است فشار که از حد گذشت، انفجار رخ می دهد (مکارم شیرازی، 1386: ص160).
این انفجارهای اجتماعی به نحوی زمینه ساز انقلاب جهانی امام عصر(عج) می باشند.
از منظر ایشان:
به هر حال ظهور این نشانه ها به تنهایی شرط تحقق یافتن آن انقلاب بزرگ نیست، بلکه مقدمه ای است برای بیدار ساختن اندیشه ها، شلاق هایی است برای بیداری ارواح خفته و خواب آلود و زمینه ای است برای فراهم شدن آمادگی های اجتماعی و روانی. جهانیان خواه ناخواه مجبور به تجزیه و تحلیل ریشه های این ناهنجاری ها و همچنین نتایج و عواقب آن ها خواهند شد و این خود، آگاهی عمومی را پایه گذاری می کند و در پرتو آن یقین می کنند که ادامه وضع کنونی امکان پذیر نیست، بلکه انقلابی باید کرد؛ انقلابی در تمامی زمینه ها، برای بنیان گذاری یک نظام عادلانه الاهی و مردمی (همان: ص170).
6٫ تضعیف نهادهای ملی
فرایند جهانی شدن به طور طبیعی، خودمختاری و استقلال عمل دولت ها را کاهش می دهد و اقتدار آن ها را تضعیف می کند. تضعیف نهادهای ملی و کاهش حاکمیت دولت ها، نتیجه عوامل متعددی است که یکی از این عوامل، «فن آوری های ارتباطاتی»، همانند ماهواره ها، اینترنت و فکس است که بر عملکرد نهادهای ملی تاثیرمی گذارند.
«قوانین بین المللی» یکی دیگر از این عوامل است. به تعبیر وارویک ای مورای:
یکی از عواملی که در شکل گیری تئوری اضمحلال قدرت دولت ها تاثیر داشته است، ظهور قوانین جهانی است که در سطحی بالاتر از دولت وضع می گردند  ( مورای، 1388: ص232).
این قوانین با فشار بر دولت ها به جهت یکسان سازی برنامه های معین و مشخص، حاکمیت دولت ها را به شدت تضعیف کرده  است.
بنابراین، در عصر جهانی شدن، حاکمیت ملی دولت ها بسیار کم رنگ شده  است و اصولا دولت ها نمی توانند با شهروندان خود هر طور که صلاح می دانند، رفتار کنند (هلد، 1382: ص23)؛ بلکه روند روبه رشد جهانی شدن باعث شده که قدرت های سیاسی دچار تزلزل  شوند و رهبران کشورها در برقراری ثبات سیاسی موفق نباشند و زمینه های اختلافات بالا بگیرد. مسلمانان با غیر مسلمانان اختلاف پیدا می کنند و حتی اختلاف، میان خود مسلمانان نیز بروز می یابد. امام باقر(ع) می فرمایند:
… وَ اخْتَلَفَ أَهْلُ الْمَشْرِقِ وَ أَهْلُ الْمَغْرِبِ نَعَمْ وَ أَهْلُ  الْقِبْلَهِ وَ یلْقَی النَّاسَ جُهْدٌ شَدِیدٌ مِمَّا یَمُرُّ بِهِمْ مِنَ الْخَوْفِ…؛ در میان ساکنان شرق و غرب عالم و حتی در بین اهل قبله اختلاف پدیدار می گردد. مردم به واسطۀ خوفی که دارند، به سختی شدیدی دچار می شوند (نعمانی، 1397: ص226).
اختلافات در عرصه های سیاسی نیز شدید می شود، به نحوی که مردم از حاکمان جوامع بشری به ستوه می آیند و دست به قیام هایی می زنند که این قیام ها باعث تزلزل حکومت حاکمان جور می شود و زمانی که حکومت حاکمان ظالم دچار تزلزل و بی ثباتی شد، بسترهای ظهور آخرین حجت الاهی، بیش از پیش فراهم می شود:
پیش از ظهور امام زمان(عج) ، حکومت های ستمگر به ضعف می گرایند و این زمینه ای می شود تا حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) را بپذیرند (طبسی، 1386: ص29).
امام سجاد(ع) دربارۀ این آیه شریفه Gحَتَّی إِذا رَأَوْا ما یوعَدُونَ  فَسَیعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ  ناصِراً وَ أَقَلُ  عَدَداF  ؛ تا آن¬گاه که ببینند آن¬چه وعده داده شده است و به زودی خواهند دانست چه کسی یاوران کم¬تری دارد و ناتوان تر است فرموده اند:
ما یوعدون فی هذه الایه القائم المهدی و اصحابه و انصاره واعداؤه تکون اضعف ناصرا و اقل عددا اذا ظهر القائم؛ وعده ای که در این آیه داده شده است، به حضرت قائم و اصحاب و یاران و دشمنان مربوط است؛ آن گاه که امام زمان(ع) قیام کند دشمنانش ناتوان ترین دشمنان خواهند بود و کم ترین نیروها را خواهند داشت (کلینی، 1407: ج2، ص417).
بنابراین:
در گوشه گوشه جهان، قبل از ظهور عدل کامل، قیام هایی رخ می دهد که همگی چه به حق و در جهت حق و چه باطل و در جهت باطل، به نوعی پیش نیاز آماده شدن عالم برای در آغوش کشیدن منجی موعود است. به عبارت دیگر، این قیام ها صورت می گیرند تا بستر مناسب برای حوادث ظهور فراهم گردد (موسسۀ فرهنگی موعود، 1387: ص16).
نتیجه گیری
طبق آموزه های دین اسلام، سرانجام امام زمان(عج) با قیام و انقلابی به وسعت کل جهان، زمین را پر از عدل و داد می کند. در شکل گیری این انقلاب جهانی، امدادهایی غیبی مشاهده می شود؛ ولی اساس و بن مایه آن بر معجزه نیست؛ بلکه باید زمینه های تحقق آن به صورت طبیعی شکل بگیرد. یکی از موضوعاتی که در بسترسازی انقلاب امام عصر(عج) نقش دارد، «روند جهانی شدن» می باشد که در این نوشتار، بعد سیاسی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

جهانی شدن توانسته است با «افزایش آگاهی های سیاسی»، «رشد فوق قلمروگرایی»، «پیدایش سازمان های جهانی»، «احساس نیاز به امنیت فراگیر»، «بسترسازی در جهت گسترش ظلم وستم» و «تضعیف نهادهای ملی»؛ بیش از پیش زمینه ها و بسترهای مناسبی برای شکل گیری انقلاب و خیزشی عمومی فراهم کند. امروزه افکار عمومی به این باور رسیده است که برای رسیدن به آرامش واقعی، نظام های سیاسی بشری نمی توانند برای آن ها کاری کنند و این آگاهی مقدس، بسترساز مقدس ترین انقلاب جهانی می باشد.

 البته ادعای نگارنده این نیست که به دلیل مهیا شدن این بستر، ظهور به زودی محقق می شود؛ چرا که ما نمی دانیم جهانی شدن تا چه اندازه ای باید گسترش یابد و با آثار مثبت و منفی خود، تا چه میزان عرصه های زندگی بشری را متحول نماید؛ مضافاً این که در تحقق ظهور عوامل و فاکتورهای متعددی دخیل هستند که روند و تبیین بسیاری از آن زوایا در معادلات معمول نمی گنجد.

منابع
قرآن کریم.
آقارضایی طرخورانی، نادیا (تابستان1391). جهانی شدن و رشد اسلام گرایی در جهان سوم، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شمارۀ 19٫
ابن  طاووس، علی  بن  موسی (1416ق). التشریف  بالمنن  فی  التعریف بالفتن، قم، موسسه فرهنگی صاحب الامر.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1400ق). الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، قم، مطبعه الخیام.
استیگلیتز، جوزف  ای (پاییز و زمستان 1388). جهانی شدن و توسعه، مترجم: حسین علیپور، فصلنامه برنامه و بودجه، شماره 109٫
اومایی، کنیچی ( 1386). صحنه نمایش بعدی جهانی چالش ها و فرصت ها در دنیای بدون مرز، مترجم: مسعود کرباسیان، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
بن. اچ بگدیکیان (1382). انحصار رسانه ها، ترجمه: داود حیدری، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
بهروزی  لک، غلامرضا ( 1388). سیاست  و مهدویت، قم، موسسه آینده روشن.
پسندیده ، عباس (1381). اصلاحات  مهدوی  تنها راه  نجات ، قم، سازمان تبلیغات اسلامی.
تارو، لستر (1383). برندگان و بازندگان جهانی شدن، ترجمه: مسعود کرباسیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
جهانیان، ناصر (پاییز و زمستان1384). جهانی شدن اقتصاد و نیاز به دکترین مهدویت، فصلنامه انتظار موعود، شماره17٫
حمیری، عبد الله بن جعفر (1413ق). قرب الإسناد، قم، مؤسسه آل البیت:.
خزاز رازی، علی  بن محمد (1360). کفایه الأثر فی النص علی الأئمه الإثنی عشر، قم، بیدار.
دهخدا، علی اکبر ( 1373). لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
رابرت جرویس ( 1389). مارپیچ صعودی ناامنی بین المللی دیدگاه هایی در باره سیاست جهان، ترجمه: علیرضا، طیب، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
راش، مایکل (1390). جامعه وسیاست، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران، انتشارات سمت.
رامین، فرح  ( 1388). مردم سالاری مهدوی، مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، قم، جامعه المصطفی العالمیه.
روزنا، جیمز (زمستان1387). پیچیدگی ها و تناقض های جهانی شدن، ترجمه: احمد صادقی، فصلنامه سیاست خارجی، شماره52٫
سلیمان، کامل ( 1376). یوم الخلاص، ترجمه: علی اکبر مهدی پور، تهران، آفاق.
شولت، یان  آرت (1382). نگاهی موشکافانه به پدیدۀ جهانی شدن، ترجمه: مسعود کرباسیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
شیرودی، مرتضی (1386). جهانی سازی در عرصۀ فرهنگ و سیاست، پژوهشکدۀ تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، قم.
صداقت،  محمد عارف  ( 1388). مهدویت و جهانی شدن، مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، قم، موسسه آینده روشن.
صدر، سید محمد باقر (1379). بحوث حول المهدی ( رهبری بر فراز قرون)، ترجمه مصطفی شفیعی، تهران، نشر موعود.
صدوق، محمدبن  علی (1395ق). کمال  الدین و تمام  النعمه، تهران، نشر الاسلامیه.
طبسی، نجم الدین (1386). نشانه هایی از دولت موعود، قم، بوستان کتاب.
عرفانی ، محمد قاسم  (1386). جهانی شدن و دکترین مهدویت، مجموعه آثار سومین همایش بین المللی دکترین مهدویت، قم، موسسه آینده روشن.
قنبری، آیت ( 1385). آینده  جهان در نگاه ادیان، تهران، اداره آموزش های عقیدتی  سیاسی.
کارگر، رحیم (تابستان1388). «زمینه  شناسی سیاسی انقلاب جهانی مهدوی»، فصلنامه انتظار موعود، شماره29٫
کارولین، توماس (1382). حکومت جهانی، توسعه و امنیت انسانی، مترجم: مرتضی بحرانی، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه: احمد علیقلیان، احمد و افشین خاکباز، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کرث، جیمز (زمستان1379و بهار1380). مذهب و جهانی شدن، ترجمه: حمید بشیریه، فصلنامه نقد و نظر، شماره25و 26٫
کلینی، محمد بن  یعقوب  بن  اسحاق (1407ق). الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
کومسا، ازفاو (آذر و دی1378). جهانی شدن و منطقه گرایی و تاثیر آن بر کشورهای در حال توسعه، ترجمه: اسماعیل، مردانی گیوی، مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، ش 147و148٫
کارگر، رحیم (1388). مهدویت (دوران ظهور)، قم، دفتر نشر معارف.
گروه پژوهشی موسسۀ فرهنگی موعود (1378). ظهور و قیام حضرت مهدی(عج) و زمینه سازان، تهران، انتشارات موعود عصر.
گیدنز، انتونی (1389). جامعه شناسی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
مالک، محمدرضا (پاییز و زمستان1381). جهانی شدن اقتصاد، طرحی برای کنترل اقتصاد جهانی، فصلنامه کتاب  نقد، شماره 24و 25٫
مجلسی، محمد باقر (1403ق). بحار الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
مطهری ، مرتضی (1372). مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا.
مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن یحیی (1428ق). عقد الدرر فی أخبار المنتظر(عج)، قم، انتشارات جمکران.
مکارم شیرازی، ناصر (1386). حکومت جهانی مهدی، قم، نسل جوان.
مورای، وارویک ای (1388). جغرافیای جهانی شدن، ترجمه جعفر جوان، تهران، نشر چاپار.
نادمی، داوود (آذر و دی1388). دیدگاه های موافقان و مخالفان جهانی شدن، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره267-268٫
نعمانی، محمد ابن  ابراهیم (1397ق). الغیبه، تهران، مکتبه الصدوق.
واترز، مالکوم (1379). جهانی شدن، ترجمه: اسماعیل مردانی گیوی وسیاوش مریدی، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
هانس، پیترمارتین (1381). دام جهانی شدن، مترجم: حمید رضا شه میرزادی، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
هلد، دیوید و مک گرو، آنتونی (1382). جهانی شدن و مخالفان آن، ترجمه: مسعود کرباسیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
هیوود، اندرو (1392). سیاست، ترجمه: عبدالرحمان عالم، تهران، نشر نی.
سایت مقام معظم رهبری khamenei.ir

نویسندگان:
رحیم کارگر، امید درویشی

مجله انتظار موعود شماره 52

انتهای متن/