خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- ونوس بهنود: در دهستان خورش رستم از توابع خلخال و به فاصله ۱۷ کیلومتر از هشتجین روستایی واقع شده که جاذبه‌های گردشگری قابل‌توجهی دارد.

گفته می‌شود نام این روستا از واژه «کزه» یعنی چوب دستی گرفته شده است. اما نه در نام، بلکه کزج در طبیعت و معماری خود موجب شگفتی است.

بسیاری از کارشناسان معتقدند کزج در واقع ماسوله پنهان مانده استان اردبیل است که متأسفانه به دلیل ضعف تبلیغ و اطلاع‌رسانی نتوانسته به اندازه روستای ماسوله در استان گیلان رونق گیرد.

معماری پله‌ای که بر اساس آن ماسوله بنا شد

کزج از مهم‌ترین روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل است که معماری پله‌ای بافت ظاهری آن شبیه روستای ماسوله در استان گیلان است. معماری که متعلق به جنوب استان بوده و بر اساس اسناد موجود روستای ماسوله نیز توسط برخی مهاجران خلخالی به شکل فعلی ساخته شده است.

بافت روستای کزج و شکل معابر موجب شده شباهت کم‌نظیر این روستا با روستای ماسوله هر گردشگری را متحیر سازدبه علت نزدیکی این روستا به ماسوله و بر اساس نظر کارشناسان و متخصصان آثار معماری تاریخی و بر اساس شواهد مستدل و مشابهت ساخت‌وساز و نیز معماری خانه‌ها، طریقه آرایش و سلیقه به کار رفته در ساخت‌وساز ابنیه، اهالی روستای گردشگری ماسوله از سکنه این روستا هستند که در گذشته‌های دور به علت کوچ رو بودن مردم این روستا و استفاده از منطقه ماسوله به عنوان ییلاق، بخشی از جمعیت روستای کزج در آن منطقه ساکن شده و روستای ماسوله را به وجود آورده‌اند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل در این خصوص تصریح کرد: روستای کزج یکی از روستاهای شاخص جنوب استان اردبیل به لحاظ معماری پلکانی است.

کریم حاجی‌زاده افزود: بافت روستا و شکل معابر موجب شده شباهت کم‌نظیر کزج با روستای ماسوله هر گردشگری را متحیر سازد.

وی متذکر شد: کزج یکی از مناطق توسعه گردشگری روستایی محسوب شده و میراث فرهنگی معرفی گستره آن را در دستور کار دارد.

بافت پلکانی این روستا به ضمیمه طبیعت منحصر به فرد آن موجب شگفتی گردشگران خارجی و داخلی نیز شده است. بطوریکه یکی از گردشگران آلمانی روستا در این خصوص تأکید کرد: چنین معماری می‌بایست حفظ و معرفی شود چرا که در دنیا کم‌نظیر است.

وی با بیان اینکه روستای کزج آرامشی خاصی به گردشگر القا می‌کند، ادامه داد: مدیران در اردبیل باید چنین مکان‌هایی را در سطح گسترده معرفی کنند.

روستایی که بافت سنتی آن انتخاب شد

بافت سنتی، معماری خاص اماکن مسکونی، قرار گرفتن در کوهپایه، بهره‌مندی از طبیعت بکر و زیبا، جاری شدن رودخانه قزل اوزن درست از بین باغات روستا، قدمت و پیشینه تاریخی و صنایع‌دستی موجب شهرت کزج شده است.

انگور، گردو، سیب و گلابی، گیلاس، آلبالو و توت (مخصوصاً توت خشک) از محصولات درختی کزج است. جاجیم‌بافی، پلاس بافی، جوراب، کلاه و دستکش، طناب و سبدبافی از صنایع‌دستی این روستا بوده و از قدیم‌الایام رواج دارد.

در سال‌های گذشته معماری کم‌نظیر کزج موجب شد این روستا جزو روستاهای با بافت ارزشمند قلمداد شود.

مدیرکل بنیاد مسکن استان اردبیل نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: برخی روستاها ساختار قدیمی خود را حفظ کرده‌اند و برخوردار از معماری منحصربه‌فرد تاریخی هستند.

وی افزود: نزدیک به ۱۵ روستا در اردبیل برخوردار از چنین ویژگی هستند که به منظور حفاظت از بافت تاریخی آن ها بنیاد مسکن عملیات بازسازی را انجام می‌دهد.

مدیرکل بنیاد مسکن استان متذکر شد: در واقع هدف از رسیدگی به معماری این روستاها حفاظت از بافت‌های تاریخی روستایی است و تلاش می‌شود حتی در مصالح استفاده شده جهت بازسازی نیز مصالح مشابه بافت تاریخی به کار گرفته شود.

سبحانی افزود: به عنوان مثال به جای دیوارهای کاهگلی، نیمی از دیوار با سنگ و نیمی با نوعی از ملات بازسازی می‌شود که از دور شبیه کاهگل است.

وی با بیان اینکه روستای کزج یکی از روستاهای با بافت ارزشمند است، ادامه داد: ویژگی‌های خاص معماری تاریخی - فرهنگی و طبیعی این روستا که به صورت پلکانی و همانند شهر ماسوله در استان گیلان است از جمله دلایل انتخاب این روستا به عنوان یکی از  روستای بافت با ارزش در کشور است.

مدیرکل بنیاد مسکن استان تأکید کرد: در سال‌های گذشته عملیاتی برای حفظ و احیای بافت با ارزش این روستا انجام شده است.

راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی

طبیعت و معماری روستای کزج دست‌به‌دست هم داده تا برنامه ریزان سهم بیشتری برای رونق گردشگران در این روستا فراهم سازند.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان باتوجه به اینکه روستای کزج جزء ۱۰روستای دارای بافت ارزشمند سنتی از سوی بنیاد مسکن معرفی شده و بیش از ۷۰ درصد خانه‌ها کالبد سنتی خود را حفظ کرده‌اند بهترین گزینه برای تبدیل به اقامتگاه بوم گردی جهت خدمات‌رسانی سنتی و ارگانیک است.

حاجی‌زاده در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: اداره کل حمایت‌هایی از بخش خصوصی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در حوزه بومگردی کرده و این روستا به عنوان اولین روستای دارای اقامتگاه متمرکز درون روستایی در کشور است که توسط بخش خصوصی ایجاد شده است.

وی روستای کزج را پایلوت  اقامتگاه  روستایی در جنوب استان دانست و تأکید کرد: با توجه به اینکه توسعه گردشگری در شمال و جنوب استان به ویژه خلخال بعنوان مقصد گردشگری روستایی در چشم‌انداز توسعه گردشگری استان تعریف شده بنابراین رونق گردشگری روستایی این منطقه مورد تأکید است.

روستای کزج قدم‌های اولیه را برای استقبال از مسافران خود برداشته است. روزی در معابر این روستا رونق تردد گردشگران به مراتب بیشتر از روستای ماسوله خواهد بود. زیبایی بکر این روستا لبخند و راحتی در نگاه هر مهمانی می‌نشاند.