رضا فرج‌پور| ...  و باز هم ماه رمضانی دیگر از راه رسید تا تلویزیون ایران خود را یک بار دیگر به محک انتخاب تماشاگرانش بگذارد. اتفاقی تکراری که البته هر بار به نتیجه‌ای غیرتکراری می‌رسد، اما شگفت که همه ساله این آزمون تکرار می‌شود، بدون این‌که درسی از این همه آزمون تکراری و نتایج غیرتکراری حاصل ‌آید...
سریال‌های مناسبتی بهترین معیار برای درک و فهم میزان محبوبیت تلویزیون به‌عنوان رسانه ملی بین ملت ایران به حساب می‌آیند. ‌سال گذشته در همین روزها درباره تلویزیون و برنامه‌های ماه رمضانش نوشته بودیم که هرسالی که یکی از این سریال‌ها گوی سبقت از کارهای دیگر و به‌خصوص برنامه‌های دیگر شبکه‌ها و رسانه‌های دیگر می‌برد، فریاد شادی مدیران این رسانه و نیز طرفداران تلویزیون بلند می‌شود که می‌بینید چه رسانه مردمی و محبوبی هستیم ما که در رقابت با شبکه‌های آن سوی مرزها که هزاران ترفند برای جلب‌توجه بینندگان‌شان دارند، با دستان خالی معجزه می‌کنیم و پشت‌شان را به خاک می‌مالیم و زمانی که سریال‌های یک‌سال ناموفق در جلب نظر و توجه تماشاگران و منتقدان و کارشناسان می‌شوند، این فریاد‌های شادی از جبهه‌ای دیگر به هوا می‌روند که دیدید عاقبت رسانه‌ای که بی‌توجه به خواست عامه مردم عمل کند و سلایق و علایق یک اقلیت فکری و سیاسی را به علایق اکثریت مردم این دیار ترجیح دهد، جز شکست نمی‌تواند باشد؟
...  و شگفت که هر دوی این فریاد‌ها و شادی‌ها با یک نگاه عمیق‌تر که رد و رنگی از تحلیل داشته باشد، باد هوا می‌شود.  خانه‌ای بر آب می‌شود. سطحی و هوچی‌گر می‌شود. احساسی و بی‌تعقل می‌شود. آن هم به یک دلیل ساده که هر کودک تازه بالغی هم در ناخودآگاهش به آن آشنایی دارد، اما ما مثلا بزرگان توجهی به آن نداریم (اگر نخواهم بدبینانه بگویم که ناتوان از درک و فهم نکته‌ای چنین ساده و بدیهی هستیم): موفقیت یک محصول، یک تولید، یک کار و در این‌جا یک فیلم یا یک سریال را نمی‌توان و نباید به موفقیت یا ناموفق‌بودن یک شرکت، تولیدکننده، کمپانی و در این‌جا یک رسانه (آن هم رسانه‌ای به عظمت رسانه ملی ایرانیان) گره زد! موفقیت یا ناموفق‌بودن نهادهایی چون اینها را گذر زمان مشخص می‌کند، نه یک کار به‌خصوص...
امسال به‌نظر می‌رسد نوبت فریاد شادی منتقدان و مخالفان تلویزیون است. درحالی‌که در این مناسبت مهم دست تلویزیون خالی‌تر از هر زمان به‌نظر می‌رسد، دور نیست غریو هیجانی مخالفان را بشنویم که‌ ای ایها الناس کشتی تلویزیون به گل نشست و باید فکری دیگر کرد و برنامه جدیدی برای نجات این غریق ‌ساز کرد...
همه اینها اما درحالی است که شکست یک یا دو یا حتی تمام سریال‌های مناسبتی یک‌سال نمی‌تواند به معنای شکست یک رسانه یا حتی مدیرانش قلمداد شود. در بدترین شرایط و با بدبینانه‌ترین نگاه نیز چنین اتفاقی معنایی جز شکست سازندگان یک سریال و حتی همه سریال‌ها ندارد. نقش تلویزیون و مدیرانش نیز در این میان در حد انتخاب نامناسب سریال یا سازندگان آن است و نه بیشتر.  این نکته را نباید فراموش کرد و گرنه در دام تناقضی مدام تکرارشونده و بی‌پایان اسیر می‌شویم و با همان سلاحی که به‌سوی مدیران شلیک می‌کنیم، به سوی خودمان شلیک می‌شود. سیبل می‌شویم به این بهانه که سریال‌های یک‌سال موفق شده‌اند. طبیعی هم هست. وقتی ما در قبال شکست‌های سریال‌ها مدیران و رسانه را سیبل می‌کنیم، طبیعی است انتظار داشته باشیم با موفقیت سریال‌ها نیز سیبل شویم...

ماه عسل احسان علیخانی

 نمی‌شود ماه رمضان باشد و آن وقت خبری از احسان علیخانی و برنامه محبوبش در تلویزیون نباشد. او با ماه عسل در سال‌های اخیر ازجمله معدود ستارگان این ماه بوده و بعد از تجارب شکست‌خورده تغییر مجری و نیز تراشیدن برنامه رقیب برای این برنامه، دیگر بعید است مدیران تن به ریسک نبودن احسان علیخانی یا تولیدنشدن ماه عسل او بدهند. طبق اخبار به دست‌آمده یکی از برنامه‌هایی که شبکه سه سیما حساب زیادی روی موفقیت آن باز کرده، برنامه پرطرفدار و پربیننده ماه‌عسل با اجرای احسان علیخانی است که طبق سنت چند‌سال گذشته تلویزیون در ایام ماه مبارک رمضان 96 نیز از شبکه سه سیما پخش می‌شود.
برنامه ماه عسل در ایام ماه مبارک رمضان هرشب حدود ساعت۱۹عصر از شبکه سه سیما پخش می‌شود و تا دقایقی پیش از اذان مغرب ادامه دارد. تکرار این برنامه نیز روز بعد ساعت ۸صبح از شبکه سه سیماست.  
ماه عسل یک برنامه زنده تلویریونی با موضوع اجتماعی- معنوی و با حضور مهمان‌هایی از متن جامعه هستند که از‌ سال ۱۳۸۶ تاکنون هر‌سال ماه رمضان قبل از افطار از شبکه سه سیما پخش می‌شود. ایده اولیه این برنامه متعلق به احسان علیخانی بود که پس از اجرای برنامه‌های مناسبتی «جزر و مد» در سال‌های ۸۴ و ۸۵ تصمیم گرفت خودش برنامه‌ای مستقل برای ماه رمضان بسازد و این گونه بود که ماه عسل از‌ سال 86 متولد شد. مهمان‌های این برنامه غالبا مردم عادی جامعه هستند که توانسته‌اند در زندگی‌شان کار مهمی انجام بدهند یا در زندگی افراد دیگر تاثیرگذار بودند یا حادثه مهمی در زندگی‌شان رخ داده است. اکثر مهمان‌های ماه عسل در زندگی خود با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، اما همگی با امید، پشتکار و تلاش و مبارزه بر مشکلات غلبه کرده و به انسان‌های موفقی در زندگی خود تبدیل شده‌اند. این برنامه سعی دارد با تلنگرهایی که از طریق مهمانان مختلف به مخاطب می‌زند، وجدان بیننده را بیدار کند. از آن‌جا که این برنامه در ماه رمضان پخش می‌شود، این موضوع بیشتر بر مردم تاثیر می‌گذارد، چراکه این ماه را به روزه‌داری می‌پردازند و بیش از پیش به خدا و نماز و دیگر عبادات می‌پردازند. ناصر کريمان درباره ماه عسل که امسال همچون سال‌هاي پيش با اجراي احسان عليخاني از شبکه سه سيما روي آنتن مي‌رود، گفت: ماه‌عسل امسال هم به مسأله آسيب‌هاي اجتماعي مي‌پردازد. البته تغييراتي در فرم برنامه ایجاد شده که جذابيت‌هاي بيشتري داشته باشد، اما نمي‌توان آنها را بيان کرد و بايد رونمايي شود. اما اين تغييرات در آيتم‌ها، مصاحبه و دعوت از مهمانان صورت گرفته است و شايد امسال مجري بيشتر شنونده و مهمانان بيشتر گوينده باشند.  
ماه عسل 96 که احسان علیخانی به همراه تیمش پیش‌تولید این پروژه را از پاییز 95 آغاز کردند و از فروردین کار دکوپاژ روی سوژه‌های نهایی‌شده آغاز شده است، تفاوت‌هایی با ماه‌عسل‌های پیشین دارد، البته بدنه اصلی گروه سوژه‌یابی ماه عسل همان تیم ‌سال گذشته هستند که سوژه‌های قابل بررسی را از صافی‌های متعدد رد کردند و درنهایت با تایید احسان علیخانی به جمع‌بندی رسیدند. سبک زندگی و توجه به اتفاقات تازه در اجتماع از محورهایی است که گفته می‌شود علیخانی در جلسات هسته اصلی اتاق فکر برنامه روی آن تاکید ویژه‌ای داشته است.  برگزاری جلسات متعدد با کارشناسان مذهبی، حقوقی، اجتماعی و روانشناسی و گپ‌وگفت با صاحب‌نظران فعال اجتماعی و بکارگیری از چند نیروی متخصص رسانه در جلسات اتاق فکر اتفاقاتی است که در دستور کار تیم ماه عسل 96 در پیش‌تولید قرار گرفته بود.
ماه عسل در شرایطی وارد دوازدهمین‌ سال پخش خود می‌شود که تنها برنامه تلویزیون در ماه مبارک رمضان است که توانسته در سنوات مختلف روی آنتن برود و تبدیل به یک برند تلویزیونی بشود. این برنامه به تهیه‌کنندگی و اجرای احسان علیخانی مطابق هرسال ویژه برنامه افطار شبکه سه محسوب شده و ساعت 19پخش می‌شود.

 شبکه نسیم، باز هم خندوانه و دورهمی

عمر شبکه نسیم به اندازه‌ای نیست که بتوان کارنامه آن را با دیگر شبکه‌های اصلی سیما قیاس کرد، اما تجربه این شبکه در رمضان‌های قبل به‌گونه‌ای بود که نمی‌توان آن را در فهرست مدعیان اصلی جذب مخاطب در رمضان امسال نادیده گذاشت.  رامبد جوان با خندوانه در دو رمضان ‌سال گذشته توانست به رقیبی جدی برای ماه عسل تبدیل شود،  به‌خصوص که منتقدان فضای غم‌آلود ماه عسل گزینه‌ای شاد و سرخوش برای قراردادن در مقابلش پیدا کرده بودند.
امسال هم شبکه نسیم احتمالا خندوانه را به صورت هر شبی تولید و در تایمی متناسب با زمان افطار روانه آنتن خواهدکرد.  با این‌که تاکنون خبری مبنی‌بر تولید روتین دورهمی دیگر برنامه پرمخاطب این روزهای شبکه نسیم مخابره نشده، اما بعید نیست تیم تولید این برنامه هم اگر روی آنتن بروند، به جمع مدعیان رمضان امسال بپیوندند. البته در صورت پخش معمولی و دو قسمت در هفته نیز نمی‌شود قابلیت‌های این برنامه را در رقابت با دیگر برنامه‌ها نادیده گرفت. به این ترتیب می‌توان گفت شبکه نسیم تنها با اکتفا به همین دو برنامه دورهمی و خندوانه می‌تواند جایگاه خود در میان مدعیان اصلی رمضان امسال حفظ کند که البته قطعا این منوط به روکردن برگ برنده‌هایی تازه از سوی رامبد جوان و مهران مدیری است...

برنامه‌های افطاری

ویژه برنامه افطار شبکه‌های مختلف سیما ازجمله برنامه‌های محبوب خانواده‌ها هستند که بنابر ساعت پخش و شرایط بحث‌های مطرح‌شده در آنها از قابلیت فراوانی برای جلب نظر مخاطبان برخوردارند و البته اغلب نیز به این خواسته می‌رسند.  امسال شبکه یک در این حوزه دست پری دارد و گفته می‌شود امسال هر شب و بعد از بخش خبری ساعت 19 تا هنگام اذان مغرب، برنامه افطاری شهر یکتایی به مدت تقریبی 70دقیقه به‌طور زنده از شبکه یک پخش می‌شود.  اگرچه همزمان بودن هر برنامه با برنامه‌ای چون ماه‌عسل به معنای شکست قطعی آن برنامه می‌تواند باشد، اما گروه شهر یکتایی با اعتمادبه‌نفسی مثال‌زدنی ادعا کرده‌اند امسال در کنار ماه‌عسل می‌توانند رقابتی منصفانه برای جلب نظر مخاطبان داشته باشند. گفته می‌شود در این برنامه برخی از مباحث مهم حوزه‌های معارفی و اعتقادی برای بینندگان با زبانی جذاب عرضه می‌شود.  
ویژه برنامه افطار شبکه پنج سیما نیز با عنوان شهر عزیز از سفره‌هاى افطار حرم رضوى با اجراى سیدکاظم احمدزاده و تهیه‌کنندگی محمدحسین رضوی هر شب ساعتی قبل از لحظات ملکوتی افطار از شهر مشهد مقدس به‌طور زنده پخش می‌شود و گوشه‌هایی از سفره پرشکوه افطار در حرم رضوی را برای مناسک‌سازی سفره‌های ساده افطاری به تصویر می‌کشد.  
 ویژه‌برنامه افطار شبکه قرآن و معارف سیما هم ضیافت الهی نام داشته و تهیه‌کنندگی آن را سیدافضل میرلوحی برعهده دارد.  ویژه‌برنامه ضیافت الهی به صورت زنده از حرم حضرت معصومه(ع) روی آنتن می‌رود و محوریت این برنامه نیز معرفی علمای برجسته است. همچنین مقرر شده از تمامی علمایی که در این چند‌سال از آنها برنامه ارایه‌ شده، آلبومی تحت عنوان ضیافت تهیه شود و در نمایشگاه بین‌المللی قرآن از آن رونمایی به عمل آید.  «ماه ماه» نیز ویژه برنامه افطار شبکه نهال است که مهمان بچه‌های روزه‌دار می‌شود...

سریال زیر پای مادر

شاید یک‌ماه پیش کسی فکرش را هم نمی‌کرد که در ماه رمضان سریال بهرنگ توفیقی به جای پایتخت 5 سیروس مقدم روی آنتن برود. اما این اتفاق افتاد و به این ترتیب زیر پای مادر به‌عنوان سریالی که به جای مجموعه پایتخت 5 در برنامه‌های شبکه یک قرار گرفته است، شناخته شد.  این سریال البته از همان ابتدا «زیر پای مادر» نام نداشت. خوانندگان مطبوعات فراموش نکرده‌اند که در دوره‌هایی این سریال جدید بهرنگ توفیقی را با عناوینی چون لبخند رخساره و دیباجی نیز معرفی کرده‌اند، تا این‌که تغییر قطعی شد و این سریال از آن پس با نام زیر پای مادر شناخته شد.
 مجموعه تلویزیونی زیر پای مادر به کارگردانی بهرنگ توفیقی، نویسندگی سعید نعمت‌الله و تهیه‌کنندگی زینب تقوایی در شب‌های ماه مبارک رمضان از شبکه یک سیما به روی آنتن خواهد رفت.  این مجموعه تلویزیونی در ۳۰قسمت ۴۵دقیقه‌ای همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان هر شب ساعت 22:15 پخش خواهد شد. زیر پای مادر ملودرامی اجتماعی است که در خلاصه قصه آن آمده: هیچ‌گاه دوری، دوستی نمی‌آورد و خانواده قصه «لبخند رخساره» قبل از آن‌که دیر شود، به همدلی می‌رسند.  همچنان که گفته شد، این سریال که پیشتر لبخند رخساره نام داشت و سپس به دیباجی تغییر نام داد در تهران، مشهد، نیشابور، قدمگاه، هشتگرد و بندرانزلی فیلمبرداری شده است. گفته می‌شود بیش از نیمی از اتفاقات و داستان سریال در مشهد مقدس و حرم امام رضا(ع) رخ می‌دهد که همین مسأله فضای معنوی سریال زیرپای مادر را بالا برده است.
کامبیز دیرباز، پریوش نظریه، بهناز جعفری، مهدی سلطانی، مجید واشقانی، آتیلا پسیانی، بهزاد فراهانی، حمیدرضا هدایتی، درسا بختیاری و علیرضا آرا از بازیگران اصلی مجموعه تلویزیونی زیر پای مادر هستند.  

افسانه سامبونگ

 در پی محبوبیت و موفقیت سریال‌های کره‌ای در تلویزیون ایران، در ماه رمضان تلویزیون ایران میزبان سریالی دیگر از تلویزیون کره خواهد بود.  این سریال که افسانه سامبونگ نام دارد، ساعت 19هر روز روی آنتن شبکه 5 می‌رود. گفته شده که سریال کره‌ای افسانه سامبونگ محصول‌ سال 2014کره‌جنوبی به کارگردانی کانگ بیونگ تایک است که زهره شکوفنده مدیر دوبلاژ آن را برعهده داشته است.
مجموعه تلویزیونی افسانه سامبونگ در ژانر تاریخی -سیاسی است و هنرمندانی همچون منوچهر والی‌زاده (جونگ سامبونگ)، ابوالفضل شاه‌ بهرامی (فرمانده لیس‌لی‌سانگ‌ای)، علی همت مومیوند (این ایم)، محمود اسماعیلیان (چویونگ)، بابک پاییزان (امپراتور)، حسین سرآبادانی (مونگ جو) و... از صداپیشگان اصلی این سریال هستند.
 در خلاصه داستان مجموعه افسانه سامبونگ آمده است:   امپراتور قصد دارد برای یاد بود مرگ ملکه‌اش معبدی بزرگ بنا کند.  ساخت معبد بسیار دشوار است و باعث کشته‌شدن و ازبین‌رفتن تعداد زیادی از مردم فقیر و بیچاره کارگر می‌شود.  سامبونگ جونگ دوجون، محقق جوانی است که نسبت به اطرافیانش اندیشمند و باتدبیر است. سامبونگ که وضع معیشتی مردم را می‌بیند، تصمیم می‌گیرد به فریاد آنها برسد. او با امپراتور صحبت می‌کند تا بتواند وی را از ساخت معبد منصرف کند.  امپراتور که این جسارت و گستاخی او را می‌بیند، سامبونگ را زندانی می‌کند و...
مجموعه تلویزیونی افسانه سامبونگ در 50قسمت 55دقیقه‌ای هرشب ساعت 19پخش می‌شود و تکرار آن ساعت 23:15 و 10صبح است. این مجموعه از پرطرفدار‌ترین سریال‌های تاریخی شبکه KBS  کره‌جنوبی است.

سریال رستاخیز تفنگ‌ها

رستاخیز تفنگ‌ها محصول سال1392 تلویزیون المنار لبنان و با موضوع مقاومت مردم سوریه و لبنان علیه استعمار فرانسه در خلال دهه 1920 است که قرار شده در روزهای ماه مبارک رمضان هر شب از شبکه 2 روی آنتن برود. داستان این سریال تلویزیونی روایت مقاومت مسلحانه جوانان روستایی به نام (المالکیه) در جبل عامل لبنان به رهبری روحانی معروف شیعه سیدعبدالحسین شرف‌الدین را شامل است که علیه اشغالگری ارتش فرانسه قیام می‌کنند و این حرکت جوانان به کل منطقه تسری پیدا می‌کند... مجموعه تلویزیونی رستاخیز تفنگ‌ها را محمد النابلسی، فیلمساز معروف لبنانی کارگردانی کرده و هنرپیشه‌های مشهوری مانند احمدالزین و باسم مغنیه در آن حضور دارند. سریال رستاخیز تفنگ‌ها هر شب ساعت 21:30 از شبکه 2 سیما پخش خواهد شد.  

سریال نفس

جدیدترین سری از سه‌گانه تلویزیونی جلیل سامان درباره تاریخ انقلاب اسلامی، با تهیه‌‌کنندگی احمد کاشانچی قرار است در ایام ماه رمضان ساعت 20:45 از شبکه سوم سیما پخش شود.  
نخستین بار خبر پخش این سریال در ماه رمضان امسال را معاون سیما در اسفندماه 95 داده بود و در بازدید از پشت صحنه این سریال گفته بود با توجه به قرار گرفتن مناسبت‌های 15خرداد و 7تیر در ماه‌رمضان دست‌اندرکاران سریال «نفس» می‌کوشند آن را برای پخش در ماه رمضان‌ سال 96 آماده کنند.
جلیل سامان که در آثار قبلی خود یعنی «ارمغان تاریکی» و «پروانه» به وقایع انقلاب اسلامی پرداخته بود، در «نفس» نیز سعی کرده به وقایع منجر به انقلاب اسلامی در‌سال ۵۷ از زاویه‌ای دیگر بپردازد.  این سریال سومین مجموعه از سه‌گانه جلیل سامان است که نگاهی متفاوت و دراماتیک به موضوعات سال‌های آغازین انقلاب اسلامی دارد و با توجه به تقارن مناسبت‌هایی همچون ۱۵خرداد و ۷تیر در ماه رمضان ‌سال ۹۶تصمیم مدیران در رسانه ملی بر آن شده که این مجموعه تلویزیونی فاخر در این ایام از شبکه ۳سیما پخش شود.
جلیل سامان که پیشتر سریال‌های موفق «ارمغان تاریکی» و «پروانه» با موضوع انقلاب اسلامی و جنایات منافقان را جلوی دوربین برده بود، چند ماه پیش تصویربرداری مجموعه «نفس» را آغاز کرد و تمام تلاشش را کرد تا این سریال در ماه رمضان به روی آنتن برود.
داستان سریال «نفس» درباره جوانی پرشروشور است که در بحبوحه وقایع انقلاب رازی در زندگی‌اش فاش می‌شود. او برای رسیدن به حقیقت حوادث پیچیده‌ای را پشت‌سر می‌گذارد.  مسعود رایگان، ژاله صامتی، علیرضا کمالی، بهناز جعفری، احسان امانی، شهاب شادابی،‌ هادی عامل‌هاشمی، پژمان جمشیدی با معرفی ساناز سعیدی و با حضور فاطمه گودرزی، هدایت ‌هاشمی، داریوش فرهنگ، معصومه قاسمی‌پور، رامین راستاد و قربان نجفی بازیگران اصلی این سریال هستند. گفته می‌شود شخصیت سیدحسن روحانی‌ای که ایفای نقش او را هدایت‌ هاشمی در «پروانه» برعهده داشت، در سریال «نفس» نیز حضور دارد.