راز ابرانسان‌هاي کوه اورست برملا شد

دانشمندان به راز گروهي از افراد بومي نپال در کوهپايه‌هاي جنوبي هيماليا با نام «شرپا»،که به طرز شگفت‌آوري با غلبه بر هيپوکسي يا کم‌اکسيژني به کوه اورست صعود مي‌کنند، پي بردند.

به گزارش آنا به نقل از ScienceAlert، در طي هزاران سال گذشته، فيزيولوژي شرپاهاي اهل هيماليا تکامل يافته و آنها را تبديل به کوهنوردان ابرانساني کرده است که باچابکي به ديگران کمک مي‌کنند تا به اورست صعود کنند. اما چه چيزي در زيست‌شناسي آنها وجود دارد که منجر شده به هيپوکسي، کمبود اکسيژن، و بيماري ترس از ارتفاع، که گريبانگير اکثر افرادي مي‌شود که به ديدن قله معروف مي‌روند، غلبه کنند؟

براساس نتايج يک مطالعه جديد، شرپاها در استفاده از اکسيژن (به منظور قدرت‌رساني به ارگان‌هاي بدن) کارآمدتر هستند که مزيت طبيعي براي آنها به ارمغان مي‌آورد.

اندرو موري، فيزيولوژيست از دانشگاه کمبريج، در اين باره بيشتر توضيح مي‌دهد: «شرپاها هزاران سال در ارتفاعات بالا زندگي کرده‌اند، بنابراين خيلي تعجب‌آور نيست که بدنشان با شرايط سازگار شده است و در مصرف اکسيژن و توليد انرژي کارآمدتر از افرادي هستند که در محيط‌هاي هم سطح با آب دريا زندگي مي‌کنند».

هنگامي که افراد از کشورهاي کم‌ارتفاع‌تر، مدتي را در ارتفاعات بالاتر سپري مي‌کنند، بدن‌شان تا حدي شرپا مانند مي‌شود و کمي با شرايط سازگاري پيدا مي‌کند اما هيچ راهي ندارد که به کارآمدي بدن يک شرپا شود.

به عنوان بخشي از اين مطالعه، موري و تيم تحقيقاتي وي به بررسي فيزيولوژي دو گروه پرداختند که قصد صعود به کمپ اصلي اورست، در ارتفاع 5300 متري، را داشتند. يکي از گروه‌ها متشکل از 10 دانشمند اروپايي بود، در حالي که گروه ديگر شامل 15 شرپاي بومي منطقه مي‌شد.

نمونه‌هايي از خون و عضلات شرکت‌کنندگان قبل از صعود، براي دانشمندان در لندن و براي شرپاها در نپال، گرفته شد تا يک اندازه‌گيري مبدا از متابوليسم آنها در مناطق کم‎ارتفاع ثبت شود.

نمونه‌هاي ديگري از شرکت کنندگان گرفته شد: يکي پس از صعود گروه به کمپ اصلي اورست و ديگري پس از گذشت دو ماه از صعود.

نتايج حاصل نشان مي‌دهد که حتي در اندازه‌گيري‌هاي مبدا، ميتوکندري، اندامک اغلب با نام «نيروگاه سلول» شناخته مي‌شود، شرپاها توانايي بيشتري در توليد ماده شيميايي آدنوزين تري‎فسفات، که قادر به انتقال انرژي به سلول‌هاست، دارند.

به علاوه، خون شرپاها سطح پايين‌تري از اکسيداسيون چربي را نشان داد که ثابت مي‌کند بدن آنها در توليد انرژي از شکر، در مقايسه با چربي که داراي کارايي کم‌تري است، مهارت بيشتري دارد.

موري اضافه کرد: «چربي، سوخت بسيار خوبي است اما مشکل اينجاست که بيشتر از گلوکز، اکسيژن مي‌‌سوزاند».

جيمز هورسکرافت، يکي از اعضاي تيم، در اين باره بيشتر توضيح داد: «نتايج آزمايشات بافتي، تفاوت‌هاي فاحشي را بين متابوليسم دو گروه نشان داد. در واقع، تفاوت‌ها چنان مبهوت‌کننده بود که نگران بوديم شايد آزمايشات به درستي انجام نشده است».

نتايج نمونه‌هاي گرفته‌شده پس از صعود در شرپاها تغييرات چنداني را نشان نداد اما در گروه دانشمندان اروپايي به تدريج تغييرات در همه افراد ديده شد: بدن آنها به آرامي در حال سازگاري با ارتفاع بود.

دانشمندان برخي از مزاياي ارتفاعات شرپاها را با جهش ژني در گيرنده تکثيرکننده فعال پراکسي زوم A، که در هنگام توليد انرژي گلوکز را به چربي ترجيح مي‌دهد، مرتبط مي‌دانند. البته اين پديده فقط به يک ژن ختم نمي‌شود. محققان شاهد جريان خون بهتري در شبکه مويرگي بود؛ همچنين به نظر مي‌رسد شرپاها داراي شبکه مويرگي غني‌تري هستند که منجر به انتقال سريع‌تر و بهتر اکسيژن به بافت‌ها مي‌شود.

پوست ماهي تيلاپيا، راهي تازه براي درمان سوختگي

محققان در برزيل يک کارآزمايي باليني انجام داده‌اند و براي پانسمان سوختگي شديد از روشي نامتعارف يعني پوست ماهي تيلاپيا استفاده کرده‌اند.

به گزارش ايسنا و به نقل از بي‌بي‌سي، در کشورهاي غربي از پوست منجمد خوک يا بافت‎هاي انساني يا محصولات مصنوعي براي پوشاندن سوختگي‌‎هاي شديد استفاده مي‌شود اما اينها در برزيل در دسترس نيستند بنابراين بايد براي پوشاندن سوختگي از گازهاي استريل استفاده مي‌شود.

اين گازها ممکن است به زخم بچسبند و تعويض پانسمان را تبديل به کاري بسيار دردناک کنند. علاوه بر اين تعويض پانسمان، اگر گاز به زخم چسبيده باشد، ممکن است باعت کنده شدن بافت‌هاي تازه روييده از سطح زخم شود.از اين رو پژوهشگران برزيلي به چيزي روي آورده‌اند که در برزيل زياد يافت مي‌شود و بسيار ارزان است، ماهي تيلاپيا، ماهي که اين روزها تقاضا براي آن رو به افزايش است و حتي در بازار ايران هم جاي خود را باز کرده است.محققان دانشگاه فدرال سيارا در شمال برزيل، دريافتند که پوست تيلاپيا مرطوب و حاوي کلاژن و مقاومتش در برابر عوامل بيماري‌زا مثل پوست انسان است.

آنها با استفاده از پوست تيلاپيا براي درمان سوختگي، مدت زمان ترميم زخم را چند روز کاهش دادند. به علاوه پوست تيلاپيا باعث کاهش درد بيماران و کاهش مصرف مسکن شد.پوست ماهي تيلاپيا معمولا خورده نمي‌شود و دور ريخته مي‌شود. اين پوست را تکنسين‌هاي دانشگاه سيارا با مواد مختلف ضدعفوني کرده و بعد آن را به سائوپائولو مي‌فرستند تا با تابش پرتو ويروس‌هاي آن کشته شوند.

پس از اين مراحل پوست بسته‌بندي و در يخچال نگهداري مي شود. اين پوست را که ديگر بوي ماهي هم نمي‌دهد مي‌توان تا دو سال نگهداري کرد.در حاليکه گازهاي استريل را براي پوشاندن سوختگي بايد مرتب عوض کرد تيلاپيا چنين نيست.

محققان برزيلي پوست تيلاپيا را براي 56 بيمار دچار سوختگي درجه دو و سه استفاده کرده‌اند، پوست تيلاپيا را روي سوختگي گذاشته و بعد روي آن را پانسمان مي‌کنند بدون استفاده از کرم يا داروي ديگري. بعد از 10 روز پانسمان را بر مي‌دارند و پوست ماهي که خشک شده براحتي از زخم جدا مي‌شود.

محققان برزيلي مي‌گويند استفاده از پوست تيلاپيا که در واقع جزو ضايعات حوضچه‌هاي پرورش ماهي است 75 درصد از درمان‌هاي رايج ارزان‌تر است و نيازي به کرم سولفاديازين هم نيست که معمولا در برزيل براي پوشاندن سوختگي استفاده مي‌شود.