به گزارش
خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) شبستان نوشت: در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: «انما امر بتعظيم المساجد لانها بيوت الله فى الارض»[1]. «همانا دستور بزرگداشت مساجد به اين دليل است كه آنها خانه‌هاى خدا در روى زمين هستند». با توجه به نقش و جایگاه مسجد در دین مبین اسلام و تاثیر بی بدیل آن در فرهنگ و جامعه اسلامی از صدر اسلام تا کنون، بر آن شدیم «نقش مساجد در زمینه سازی برای ظهور» در این عصر غیبت و دوری و بی خبری از امام و حجت الهی را بررسی کنیم.
در همین راستا با حجت الاسلام اصغر کریم زاده، کارشناس و محقق مهدوی و دانش آموخته مرکز تخصصی مهدویت حوزه؛ که شرح این گفت و گو را در ذیل می خوانید؛
به منظور ورود به بحث بفرمایید اصولا مساجد چه نقش و جایگاهی در زمینه سازی برای ظهور دارند؟
با نگاهی تطبیقی بین شرایط ظهور امام عصر علیه السلام و جایگاه محوری مساجد در آیات و روایات که محبوبترین مکان ها نزد خداوند شمرده شده (وسائل الشيعه، ج 12، ص 345) می توان گفت پتانسیل ایجاد همه مولفه هایی که برای زمینه سازی ظهور امام عصر علیه السلام در روایات اشاره شده است، به بهترین شکل ممکن در مساجد وجود دارد. اولا مسجد که نخستين خانهي توحيد و يكتا پرستي است ، بزرگترين نقش را در توجه دادن انسان به خداوند دارد. این همان ضرورتی است که برای زمینه سازان ظهور حضرت، برشمرده شده!
جدای از هدف تشکیل حکومت صالحان در زمین، که بالابردن پرچم توحید و احیای نگاه توحیدی در جهان است، یاران وجود نازنین امام زمان علیه السلام هم بر حسب روایات، غرق در توحید و یکتاپرستی هستند (رجال کان قلوبهم زبرالحدید لا یشوبها شک فی ذات الله اشد من الحجر ... ;بحارالانوار،ج 52، ص 307) .
مسجد پایگاه تحول انسانهاست. هم تحولات فردی و هم تحول تمامی نهضت های اسلامی، به شکلی از مساجد آغاز شده است. ابتدای تحول آفرینی اسلام هم از مسجدالحرام به عنوان یک سنگر تبلیغی و ارتباطی در راستای پیشبرد رسالت پیامبر اسلام (ص) بود. ظهور امام عصر علیه السلام که یک تحول شگرف در همه ابعاد زندگی انسان است، نیازمند بستری جامع برای رسیدن به مقصود است ، و این زمینه در مجموعه ای زیبا و بی بدیل به نام مسجد مهیاست.
با توجه به تاثیرگذاری مساجد در طول تاریخ اسلام، چرا امروز از این پتانسیل برای مباحث مهدوی استفاده نمی شود؟ مشکل از کجاست؟ آیا مساجد کم کاری می کنند یا متولیان مباحث مهدویت در کشور توجهی به این پتانسیل ندارند؟
اگر بخواهیم یک آسیب شناسی ریشه ای برای استفاده نشدن از پتانسیل مساجد در مسیر توسعه فرهنگ مهدوی داشته باشیم، باید بازنگری ویژه ای در دستور قرآن شريف و روايات برای «عمارت مسجد» داشته باشیم! قطعا معناى عمارت مسجد (ومن یعمر ...)، گسترده‌تر از ساختن، تعمير و نگهدارى بناى مسجد است. به نظر می رسد که یکی از عوامل استفاده نشدن از پتانسیل بزرگ مساجد، توجه به کمیت مساجد (عمارت به معنی لغوی ) بیش از توجه کیفی به آنها باشد!
جوانان در برخی مساجد با ظاهری زیبا و امروزی که با نیت های متفاوت ساخته شده روبرو می شوند ولی متاسفانه روح معنوی و منتظر پروری که شایسته است در آن یافت نمی شود! نکته بعد معیوب بودن سیستم سکانداری عوامل اجرایی مساجد است! نوگرا نبودن در انتقال آموزه‌های دینی و فقدان روح موعود باوری و انحصار برنامه های مهدوی در برنامه های خاصی همانند دعای ندبه ،انگيزشي نبودن و ايستايي برنامه های معرفتی، از آسیب هایی ست که روند رو به رشد منتظرپروری در مساجد را کند می کند!
نکته بعد که این روند بهره وری از مساجد را کند کرده، توطئه دشمنان برای فرعی کردن این پایگاه فردی و اجتماعی سترگ است. دشمنان با چنگه انداختن در نگاه مردم به نقطه عطف و کلیدی اتفاقات مبارک، همواره سعی در کمرنگ کردن نقش مساجد داشته اند!
البته این اتفاق تازه ای نیست! ریشه این ستیز با مسجد از زمانی ست که گروهي از منافقان با توطئه هاي «ابوعامر» مسيحي و براي تحقق بخشيدن به اهداف شوم و نقشه هاي شيطاني خود، به ساختن مسجدي به نام ضرار در مدينه اقدام كردند تا مسیر تحول آفرینی مسجد را به نفع خودشان مصادره کنند!
به نظر شما یک مسجد چه مولفه ها و خصوصیاتی باید داشته باشد که بتوان آن را یک مسجد فرهنگ ساز درعرصه مهدویت نامید؟
به نظر میرسد ما برای احیای نقش بی بدیل مساجد ، به دور از فضای ایده آل گرایانه ،نیازمند ایجاد یک سند تحول ساز مسجد محور واقع گرا و به روز در حوزه فرهنگ مهدویت هستیم.سندی که بتواند در زاویه های فردی و اجتماعی ،نقش آفرینی مساجد را پررنگ تر کند.
این سند باید بتواند با ملاحظه عوامل تنبه‌بخش و بيدارساز حوزه معارف مهدویت ، انگيزه سازی مناسبی برای مخاطبان داشته باشد و با ایجاد گفتمان انتظار محور در مساجد ،ایجاد کننده مسجد زمینه ساز ظهور باشد.
فضا سازی ، الگو سازی و تشویق افراد، با محوریت امام عصر علیه السلام ،از دیگر خصوصیات این سند باید باشد. این سند باید بتواند مسجد را که از جمله معدود پدیده های اجتماعی است که با تمام قشرهای مردم به نوعی در ارتباط است، در مسیر گسترش فرهنگ مهدی باوری و مهدی یاوری سوق دهد!
∎
در همین راستا با حجت الاسلام اصغر کریم زاده، کارشناس و محقق مهدوی و دانش آموخته مرکز تخصصی مهدویت حوزه؛ که شرح این گفت و گو را در ذیل می خوانید؛
به منظور ورود به بحث بفرمایید اصولا مساجد چه نقش و جایگاهی در زمینه سازی برای ظهور دارند؟
با نگاهی تطبیقی بین شرایط ظهور امام عصر علیه السلام و جایگاه محوری مساجد در آیات و روایات که محبوبترین مکان ها نزد خداوند شمرده شده (وسائل الشيعه، ج 12، ص 345) می توان گفت پتانسیل ایجاد همه مولفه هایی که برای زمینه سازی ظهور امام عصر علیه السلام در روایات اشاره شده است، به بهترین شکل ممکن در مساجد وجود دارد. اولا مسجد که نخستين خانهي توحيد و يكتا پرستي است ، بزرگترين نقش را در توجه دادن انسان به خداوند دارد. این همان ضرورتی است که برای زمینه سازان ظهور حضرت، برشمرده شده!
جدای از هدف تشکیل حکومت صالحان در زمین، که بالابردن پرچم توحید و احیای نگاه توحیدی در جهان است، یاران وجود نازنین امام زمان علیه السلام هم بر حسب روایات، غرق در توحید و یکتاپرستی هستند (رجال کان قلوبهم زبرالحدید لا یشوبها شک فی ذات الله اشد من الحجر ... ;بحارالانوار،ج 52، ص 307) .
مسجد پایگاه تحول انسانهاست. هم تحولات فردی و هم تحول تمامی نهضت های اسلامی، به شکلی از مساجد آغاز شده است. ابتدای تحول آفرینی اسلام هم از مسجدالحرام به عنوان یک سنگر تبلیغی و ارتباطی در راستای پیشبرد رسالت پیامبر اسلام (ص) بود. ظهور امام عصر علیه السلام که یک تحول شگرف در همه ابعاد زندگی انسان است، نیازمند بستری جامع برای رسیدن به مقصود است ، و این زمینه در مجموعه ای زیبا و بی بدیل به نام مسجد مهیاست.
با توجه به تاثیرگذاری مساجد در طول تاریخ اسلام، چرا امروز از این پتانسیل برای مباحث مهدوی استفاده نمی شود؟ مشکل از کجاست؟ آیا مساجد کم کاری می کنند یا متولیان مباحث مهدویت در کشور توجهی به این پتانسیل ندارند؟
اگر بخواهیم یک آسیب شناسی ریشه ای برای استفاده نشدن از پتانسیل مساجد در مسیر توسعه فرهنگ مهدوی داشته باشیم، باید بازنگری ویژه ای در دستور قرآن شريف و روايات برای «عمارت مسجد» داشته باشیم! قطعا معناى عمارت مسجد (ومن یعمر ...)، گسترده‌تر از ساختن، تعمير و نگهدارى بناى مسجد است. به نظر می رسد که یکی از عوامل استفاده نشدن از پتانسیل بزرگ مساجد، توجه به کمیت مساجد (عمارت به معنی لغوی ) بیش از توجه کیفی به آنها باشد!
جوانان در برخی مساجد با ظاهری زیبا و امروزی که با نیت های متفاوت ساخته شده روبرو می شوند ولی متاسفانه روح معنوی و منتظر پروری که شایسته است در آن یافت نمی شود! نکته بعد معیوب بودن سیستم سکانداری عوامل اجرایی مساجد است! نوگرا نبودن در انتقال آموزه‌های دینی و فقدان روح موعود باوری و انحصار برنامه های مهدوی در برنامه های خاصی همانند دعای ندبه ،انگيزشي نبودن و ايستايي برنامه های معرفتی، از آسیب هایی ست که روند رو به رشد منتظرپروری در مساجد را کند می کند!
نکته بعد که این روند بهره وری از مساجد را کند کرده، توطئه دشمنان برای فرعی کردن این پایگاه فردی و اجتماعی سترگ است. دشمنان با چنگه انداختن در نگاه مردم به نقطه عطف و کلیدی اتفاقات مبارک، همواره سعی در کمرنگ کردن نقش مساجد داشته اند!
البته این اتفاق تازه ای نیست! ریشه این ستیز با مسجد از زمانی ست که گروهي از منافقان با توطئه هاي «ابوعامر» مسيحي و براي تحقق بخشيدن به اهداف شوم و نقشه هاي شيطاني خود، به ساختن مسجدي به نام ضرار در مدينه اقدام كردند تا مسیر تحول آفرینی مسجد را به نفع خودشان مصادره کنند!
به نظر شما یک مسجد چه مولفه ها و خصوصیاتی باید داشته باشد که بتوان آن را یک مسجد فرهنگ ساز درعرصه مهدویت نامید؟
به نظر میرسد ما برای احیای نقش بی بدیل مساجد ، به دور از فضای ایده آل گرایانه ،نیازمند ایجاد یک سند تحول ساز مسجد محور واقع گرا و به روز در حوزه فرهنگ مهدویت هستیم.سندی که بتواند در زاویه های فردی و اجتماعی ،نقش آفرینی مساجد را پررنگ تر کند.
این سند باید بتواند با ملاحظه عوامل تنبه‌بخش و بيدارساز حوزه معارف مهدویت ، انگيزه سازی مناسبی برای مخاطبان داشته باشد و با ایجاد گفتمان انتظار محور در مساجد ،ایجاد کننده مسجد زمینه ساز ظهور باشد.
فضا سازی ، الگو سازی و تشویق افراد، با محوریت امام عصر علیه السلام ،از دیگر خصوصیات این سند باید باشد. این سند باید بتواند مسجد را که از جمله معدود پدیده های اجتماعی است که با تمام قشرهای مردم به نوعی در ارتباط است، در مسیر گسترش فرهنگ مهدی باوری و مهدی یاوری سوق دهد!
نظر شما