هرچند نيمي از هفته گذشته در تعطيلات و ايام عزاداري سپري شد، ولي باز هم بازارهاي کالايي داخلي و بين المللي با رخدادهاي مهمي روبه رو شدند که البته غالب آنها، در هفته جاري تاثيرات اصلي خود را نمايان خواهند ساخت. در بازار فولاد داخلي و حتي بين المللي، وضعيت براي تغيير شکل بازار و همچنين تغيير جهتي مهم آماده است.
در بازار محصولات پتروشيمي با کاهش عرضه پليمرها در بورس کالا، حجم معامله و همچنين ميزان تزريق بازار از مواد اوليه کاهش يافته و البته واحدهاي توليدي در صنايع پايين دستي، به سمت بهبود حجم توليد متمايل خواهند شد. در بازار محصولات کشاورزي وضعيت نسبتا با ثبات و آرامي را در معاملات اين گروه کالايي در بورس کالاشاهديم؛ هرچند که هنوز هم فضا براي بهبود بيشتر معاملات و ورود عرضه هاي جديد ذرت فراهم بوده و تمامي انتظارات برآورده نشده است. با توجه به موارد بالادر کنار افزايش قيمت مواد غذايي در بازارهاي داخلي بايد از اين پس رخدادهاي بازار را با دقت بيشتري مورد توجه و رصد قرار دهيم.
در بازار فولاد در هفته گذشته و همچنين نيمه دوم هفته پيش از آن شاهد بوديم که قيمت ها روندي با ثبات را سپري کردند؛ هرچند که با توجه به ضعف تقاضا، شاهد بوديم که بدنه بازار به سمت افت نرخ ها متمايل بود. در هر حال فعالان بزرگ و با سابقه بازار غالبا در برابر افت نرخ ها مقاومت کرده اگرچه برخي جهش هاي قيمتي را نيز در اين معاملات شاهد بوديم، ولي به جريان غالب در بازار تبديل نشد. اين در حالي است که جريان کلي در بازارهاي جهاني فولاد حتي فولادهاي ساختماني به دليل رشد قيمت زغال سنگ و افزايش قيمت تمام شده فولاد خام، به سمت رشد نرخ ها متمايل شده است که نکته بسيار مهمي به شمار مي آيد.
همچنين از رفتارهاي خاص فعالان برجسته بازار داخلي نيز برمي آيد که به اين احتمال واقفند و ممکن است به اقداماتي متاثر از اين وضعيت جهاني دست بزنند؛ رخدادي که بارها با افزايش دست ساخته قيمت ها تجربه شده آن هم در شرايطي که اين رشد قيمت ها، از نوسان قيمت هاي جهاني تاثير نگرفته بود.
براي تحليل بازار فولاد در روزهاي اخير بهتر است از نوسان قيمت هاي جهاني زغال سنگ شروع کنيم. همان گونه که در هفته گذشته نيز به آن اشاره کرديم، بازارهاي جهاني به شدت از افزايش محسوس قيمت زغال سنگ تاثير گرفته و از رشد بيشتر آن نيز نگران شده اند. هم اکنون به نسبت کف قيمتي سال جاري ميلادي، بهاي زغال سنگ بيش از 70 درصد رشد کرده که با توجه به ويژگي هاي فني توليد و استخراج زغال سنگ و همچنين وجود تقاضاي موثر گسترده و روبه رشد، احتمال افزايش بيشتر بهاي اين حامل انرژي که غالب توليدات جهاني فولاد بر پايه آن حاصل مي شود، وجود دارد. هم اکنون قيمت زغال سنگ به نسبت ساير مواد اوليه مورد نياز، افزايش بسياري يافته که جايگاه اين کالارا باز هم در توليد و تجارت فولاد تقويت مي کند. با توجه به اين موارد ادامه رشد قيمت فولاد در بازارهاي جهاني دور از ذهن نخواهد بود.
با توجه به اين سيگنال مهم از بازارهاي جهاني، شرايط براي نقش آفريني فعالان برجسته فولاد براي مديريت بازار داخلي فراهم شده که شواهدي از اين رويکرد مديريتي براي حمايت از قيمت ها در حال خودنمايي است. چندي پيش نايب رئيس انجمن توليدکنندگان فولاد به صراحت عنوان کرد بازار منتظر افزايش قيمت ميلگرد در هفته هاي آينده باشد. به عبارت ساده تر با توجه به روند صعودي قيمت ها در بازارهاي جهاني و ديده نشدن اين روند در بازار داخل، به نظر مي رسد قيمت ميلگرد و مقاطع طويل در هفته هاي آينده افزايشي باشد. حميدرضا طاهري زاده، در گفت وگو با چيلان درخصوص نتايج دهمين جلسه هم انديشي نوردکاران گفت: با توجه به تعطيلات پيش رو در هفته جاري و پس از بررسي آمار توليد، فروش و موجودي واحدها مقرر شد کارخانه هاي نورد فولاد ضمن کنترل عرضه، تلاش کنند که قيمت هاي فروش در همين سطح فعلي باقي بماند و تثبيت شود.
وي افزود: در جلسه آتي رسته نورد مقاطع طويل که هفته آينده برگزار خواهد شد درخصوص افزايش قيمت ها با در نظر گرفتن رشد بهاي جهاني ميلگرد و مقاطع طويل تصميم گيري خواهد شد.طاهري زاده ادامه داد: در جلسه هم انديشي قبل که هفته گذشته با حضور دکتر اسلاميان به عنوان رئيس انجمن برگزار شد مقرر شد در هر جلسه يکي از مشکلات واحدها در رسته هاي مختلف به پيشنهاد اعضاي حاضر آن رسته مورد بررسي قرار گيرد تا از طريق انجمن پيگيري شود؛ بنابراين با توجه به مطرح شدن مسائل مالياتي در اين جلسه و مشکلات عديده واحدهاي نوردي در اين زمينه تقاضا شده تا واحدها مشکلات مالياتي خود را به صورت کتبي به انجمن اعلام کنند تا مشکلات مشترک و اصلي شناسايي شده و در جلسه هيات مديره مطرح و پيگيري شود و حتي المقدور در راستاي مرتفع کردن آن از طريق سازمان مالياتي و ادارات مربوطه اقدام شود، زيرا قطعا پيگيري اين مشکل از طريق نامه نگاري هاي انجمن بهتر از اقدامات فردي جوابگو خواهد بود.
طاهري زاده همچنين گفت: قرار است به پيشنهاد انجمن جلسه مشترکي بين واحدهاي نورد و فولادسازان و اتحاديه فروشندگان آهن و فولاد برگزار شود؛ چراکه اين اتحاديه موفقيت هايي را در زمينه مالياتي به دست آورده و کمک گرفتن از آنها و بهره گرفتن از تجربيات اين اتحاديه در جهت حمايت از اعضا مفيد است. علاوه بر اين جلسات مشترک با اتحاديه مي تواند در ثبات بخشي به بازار بسيار موثر باشد.
موارد فوق به صراحت از تلاش براي افزايش قيمت ها خبر مي دهد؛ هرچند اين بار نيز از رنگ و لعاب قيمت هاي جهاني استفاده شده است. نکته جالب توجه آنکه در زمان انجام اين مصاحبه، هنوز شاهد جهش قيمت هاي جهاني فولاد نبوده ايم، هرچند که هم اکنون نيز اين رشد قيمت ها آن گونه که بايد و شايد خودنمايي نکرده ولي در مسير تحقق قرار دارد. با توجه به اين مطلب مي توان اين گونه استنباط کرد که بدنه تصميم سازي در بازار فولاد هم اکنون از داده هايي سود مي برند که هنوز در بازار محقق نشده يعني يا بدنه مشاوره آنان تقويت شده يا اطلاعاتي را از منابع بين المللي دريافت مي کنند که در هر دو صورت بايد از اين روند اطلاعاتي استقبال کرد.
اين در حالي است که گفت وگو با يک هيات چيني در خلال همين نشست ها احتمال کسب اطلاعات از منابع بين المللي را تقويت کرده ولي از عدم تغيير در بدنه مشاوره و کسب اطلاعات نيز حکايت دارد. در هر حال و در صورت بروز هر رخدادي در بازار فولاد با رويکرد تصميم سازي و مديريت آن بايد دورنماي بازار را با شرايط فعلي دگرگون ارزيابي کرد که اولين و ساده ترين خروجي آن مي تواند رشد قيمت ها براي مقاطع ساختماني و مصنوعات نوردي به شمار بيايد. اين در حالي است که چندي پيش بهادر احراميان نيز از اصلاح قيمت شمش و قراضه خبر داده بود.
وي مي گويد: در رسته ذوب ايجاد هماهنگي بين واحدها و همگرا کردن نظرات واحدهاي توليدي به مراتب سخت تر از رسته هاي ديگر است، چرا که علاوه بر تنوع در تکنولوژي توليد فولاد در اين واحدها، عواملي نظير تفاوت زياد در ظرفيت توليد واحدها، گستردگي جغرافيايي، عوامل منطقه اي و مسائل ساختاري ديگري نيز مطرح است بنابراين بايد بيشتر تلاش کنيم و صبر و تحمل بيشتري هم داشته باشيم تا بتوانيم به هماهنگي موثري دست پيدا کنيم. احراميان درخصوص نتايج جلسه هم گفت که در اين جلسه تصميم گيري شد تا جهت شفاف سازي قيمت هاي شمش، واحدها از طريق شبکه هاي مجازي روي اين موضوع کار کنند و اطلاعات قيمتي هم در بخش شمش و هم قراضه را در اختيار انجمن و همکاران خود قرار دهند.
وي ادامه داد: به منظور ايجاد ثبات قيمت ها هم تصميم گيري شد تا همچون رسته نورد مقاطع طويل و بحث ميلگرد، تغيير نرخ ها در صورت لزوم به صورت توافقي و هفتگي صورت گيرد. علاوه بر اين قرار شد تبادل اطلاعات درخصوص ظرفيت ها، توليد و فروش به ويژه در واحدهاي القايي صورت پذيرد تا در جلسه بعد درخصوص تغيير نرخ شمش و قراضه تصميم گيري و اقدام شود. موارد فوق همگي نشان دهنده تغيير چهره بازار به سمت مديريت قيمت ها است که البته از سوي بخش عرضه صورت مي پذيرد. در هر حال بازار داخلي فولاد نيز همچون ساير بازارهاي مشابه داخلي و جهاني، عرضه کنندگان محدودي داشته و دارد و در صورت هماهنگي عرضه کنندگان و پذيرش برخي دستورالعمل هاي مديريتي، در نهايت بازار به آن سو حرکت خواهد کرد ولي اين جهت گيري، شدت و ضعف هاي متفاوتي دارد.
در مباحث فوق شاهد تاکيد حداکثري بر وضعيت عرضه بوديم هرچند که هنوز هم مشخص نيست چنين تصميمات يا دستورالعمل هايي، چه ميزان مورد توجه بدنه عرضه کنندگان قرار گرفته و چه واحدهايي اين شرايط کلي را پذيرفته يا از آن سر باز مي زنند. در هر حال همه بازار بخش عرضه نيست و تقاضا است که اهميت بيشتري پيدا مي کند. براي توجه به بخش تقاضا بهتر است با مثالي به ادامه بحث بپردازيم. در هفته هاي اخير تقريبا بدنه کلي در بازار فولاد به تلاش براي افزايش قيمت ها اذعان داشت و رشد نرخ از سوي توليدکنندگان را پيش بيني مي کرد. حال در اين آشفته بازار چند فعال بازار اين جرات و جسارت را به خرج داده اند تا با خريد و نگهداري کالا، از رشد احتمالي نرخ ها منتفع شده و با سفته بازي کسب سود کنند. به جرات بايد گفت که تعداد بسيار محدودي از فعالان متوسط بازار و واسطه ها که غالبا در رشد قيمت ها نقش فعالي ايفا کرده و خود بخشي از دليل رشد نرخ ها هستند، اقدام به سفته بازي کرده اند ولي چرا؟ پاسخ آن بسيار ساده است زيرا اطميناني از فروش محصولات خريداري شده نداشته و همچنين نگران کاهش مجدد قيمت ها بوده اند. همين مطلب ساده نشان مي دهد که بازار فولاد از مديريتي ذاتي و جمعي نيز برخوردار بوده که در برابر مديريت هاي دست ساخته قيمتي موضع گيري مي کند.
البته خريداران اصلي راهي جز خريد از توليدات داخلي نداشته ولي الزامي هم ندارند که در رشد قيمت ها اقدام به خريد کرده يا خريد حداقلي خود، در برابر اين قبيل اقدامات دست ساخته عرضه کنندگان موضع گيري مي کنند. در پايان بايد به اين نکته اشاره کرد که بهترين حالت براي خريدار و فروشنده، رسيدن قيمت ها به يک حالت تعادلي است تا هم خريدار متضرر نشده و هم فروشنده بتواند با سودي معقول و منطقي، توليد کرده و امنيت عرضه را حفظ کند. با توجه به اين موارد بايد بخشي از مديريت بازار فولاد به خود نظام عرضه و تقاضاي واقعي واگذار شود تا با ورود به وضعيت تعادلي، تمامي بخش هاي درگير در صنعت و بازار فولاد از وضعيت متعادل انتظاري، منتفع شوند.
متاسفانه رخدادي که در نظام عرضه و تقاضا و همچنين مديريت بازار مغفول مانده و آن را فراموش کرده ايم مديريت معاملات در بورس کالااست که حتي برخي از عرضه کنندگان بزرگ نيز خروج از اين بورس را به عنوان تهديد مطرح مي کنند. با توجه به تمامي اين موارد تا فضايي شفاف پيش روي معاملات در بازار فولاد ترسيم نشود نمي توان به مديريت واقعي آن دل خوش کرد هرچند که تلاش ها براي افزايش قيمت از يک سو ميل به خريد را کاهش داده و از سوي ديگر توان مديريتي عرضه کنندگان اصلي را براي مديريت بازار مستهلک مي کند.
با توجه به اين موارد بهتر است بخشي از کشف قيمت باز هم بر عهده بورس کالابا نظام عرضه و تقاضاي واقعي باشد نه استفاده از بستر بورس براي ثبت معاملات، معافيت هاي مالياتي و تغذيه واحدهاي فروش اصلي. هم اکنون که به کمک اوراق سپرده کالايي، امکان معامله خرد در بورس کالانيز فراهم شده است بايد بورس کالارا به عنوان بخشي از راه حل مورد نظر قرار داد نه ابزاري براي چانه زني يا قدرت نمايي زيرا در هر حال رکود در بازار داخلي و ضعف تقاضا واقعيتي است غيرقابل انکار که اجازه مديريت چنداني را براي عرضه کنندگان اصلي، باقي نگذاشته است.
با توجه به تمامي اين موارد از هم اکنون مي توان به تلاش عرضه کنندگان اصلي براي افزايش قيمت ها در هفته پيش رو اشاره کرد که البته بازار هم خود را براي اين رخداد آماده کرده است. از سوي ديگر با توجه به تعطيلات هفته گذشته و کاهش حجم معاملات و تجميع تقاضا در کنار افزايش قيمت هاي جهاني و تاثيرگذاري سيگنال هاي جهاني بر بازار داخلي، از هم اکنون مي توان به افزايش قيمت ها در بازار داخلي با محوريت بخش عرضه اميدوار بود. اين در حالي است که با توجه به تجميع تقاضاي هفته هاي اخير، اين احتمال وجود دارد که تقاضا نيز از رشد قيمت ها حمايت کرده و البته ترس از رشد قيمت هاي جهاني هم به جذابيت سفته بازي ها کمک کرده و رشد قيمت هاي پيش رو، زمان بيشتري ميهمان اين بازار باشد. در هر حال روزهاي ابتدايي هفته جاري زماني براي رصد واقعيت هاي بازار خواهد بود هرچند براي تحليل دقيق اوضاع، رفتارهاي قيمتي و معاملاتي در ساعات ابتدايي بازار، راهگشاي رخدادهاي پيش رو به شمار خواهد رفت.