یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در بخشی از بیانیه انتخاباتی خود در هنگام ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری ادعا کرده است که در صورت پیروزی در انتخابات، درآمد کشور را در طی 4سال آینده 2.5 برابر و بیش از پنج میلیون شغل تازه ایجاد
می کند . با اینکه مشخص نیست که منظور ایشان از درآمد کشور دقیقاً چیست و آیا منظور وی درآمدِ سرانه کشور است و یا تولید ناخالص داخلی یا همان GDP هست؛ اما با فرض اینکه منظور ایشان از درآمد کشور همان تولید ناخالص داخلی است، خوب است بررسی کنیم که برای 2 برابر کردن تولید ناخالص داخلی در 4 سال آینده چه اتفاقی در اقتصاد ایران باید بیفتد.
یک اصل ساده اقتصادی می گوید برای اینکه یک متغیر در مدت 4 سال دوبرابر شود سالیانه باید 16 درصد نرخ رشد داشته باشد . وعده انتخاباتی یکی از نامزدها یعنی اینکه ایران در 4 سال آینده قرار است سالیانه بطور میانگین 16 درصد نرخ رشد اقتصادی داشته باشد و با فرض GDP نزدیک به 500 میلیارد دلاری ایران در شرایط کنونی، تولید ناخالص داخلی ایران قرار است در سال 1400 نزدیک به یک هزار و 250 میلیارد دلار باشد و سایز اقتصاد ایران در این سال قرار است به اندازه اقتصادهای روسیه، اسپانیا، مکزیک و استرالیا و فراتر از اقتصادهای اندونزی، هلند، ترکیه، سوییس و عربستان باشد.برای بررسی سطح امکان پذیری این شعار، بهتر است کمی بررسی تاریخی داشته باشیم و برخی متغیرهای قابل پیش بینی سال های آینده اقتصاد ایران را نیز بررسی کنیم.
اقتصاد ایران در ٣٨ سال عمر جمهوری اسلامی از سال 1357 تا 1395 بطور میانگین تنها سالیانه 3.5 درصد نرخ رشد اقتصادی داشته و در طی هشت سال گذشته میانگین نرخ رشد اقتصادی ایران تنها 1.9 درصد بوده است، اما سوال اساسی اینجاست که در ظرفیت های فعلی ساختار حکومت و دولت ایران چه تحولی قرار است ایجاد شود که ایران در 4 سال آینده میانگین 16 درصد نرخ رشد داشته باشد؟ برای فهم عجیبی شعار2 برابر کردن درآمد کشور در4 سال و میانگین 16 درصدی نرخ رشد اقتصادی برای رسیدن به این هدف، کافی است بدانید میانگین نرخ رشد اقتصادی اژدهای زرد اقتصاد جهان چین در سال های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٧ میلادی تنها ٩.٣ درصد و نرخ رشد هندوستان در این سال ها 7.7 درصد بوده است.از طرف دیگر شعار 2 برابر کردن درآمد کشور در 4 سال آینده توسط یکی از نامزدها در حالی مطرح می شود که براساس اکثر پیش بینی ها دوره پایین بودن قیمت نفت در سال‌های آینده ادامه دارد و پیش بینی های جهانی قیمت نفت برای این سال ها نزدیک به تنها 60 دلار است. پایین بودن قیمت جهانی نفت و مواد اولیه در کنار بدهی چند صد هزار میلیارد تومانی دولت، بحران شبکه بانکی ، پایین بودن تاریخی سرعت گردش پول و ادامه معضل رکود تقاضا و کاهش سرمایه گذاری شرایط منحصر بفردی را به اقتصاد ایران در طی سالهای آینده داده است.
در پایان می توان گفت به نظر می رسد شعار 2 برابر کردن درآمد کشور در 4 سال آینده که به معنی میانگین 16 درصد نرخ رشد اقتصادی ایران در سال های آینده است ، شاید طول عمری تنها تا روز انتخابات داشته باشد و رنگ و بوی پوپولیستی بودن این شعارها در دوران انتخابات بیش از پیش به مشام می رسد و خوب است برای مقابله با شعارهای پوپولیستی خاص روزهای انتخابات ، بیش از پیش وعده های انتخاباتی همه نامزدها نقد کارشناسی شود.

 سیامک قاسمی
تحلیلگر اقتصاد و مدرس دانشگاه