شناسهٔ خبر: 18993900 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه ابتکار | لینک خبر

جایگاه ایران در روند شمارش معکوس نابودی زمین کجاست؟

مرگ تدریجی خاک ایران

صاحب‌خبر - ابتکار خبر داد: امضای تفاهم نامه با وزارت ارتباطات برای بازیافت پسماند الکترونیکی
ایرانشهر: چشمان خود را ببندید و دنیایی را تصور کنید که دیگر نه درختی و نه گیاهی در سطح زمین وجود دارد و نه انسان‌های شاد و سرزنده. دنیای کدر و سیاهی که آسمانش تاریک و نارنجی است. ساختمان‌هایی که متروک شده‌اند و دوده‌هایی که از دودکش‌های کارخانه‌ها، بلند می‌شود تصویری زشت و دلگیر را به نمایش می‌گذارند. دنیایی که دیگر انسان‌ها به زندگی در خانه‌های فیلتر دار بسنده می‌کنند و زندگی بیرون از خانه تنها برای ربات‌ها مقدور است. دنیایی این چنین با ترس و افسردگی همراه است. حالا گرچه زمین تا رسیدن به این تصورات فاصله دارد اما اگر دیر بجنبیم این تصاویر آنقدرها هم دور از ذهن نخواهد بود.
شمارش معکوس جهانی نابودی زمین
با توجه به آمارهای روزشمار جهانی از ابتدای سال2017 تاکنون نزدیک به 1.590.792هکتار از جنگل‌های جهان نابود شده، 2.141.656 هکتار از زمین‌های زراعی به دلیل فرسایش خاک از بین رفته‌اند، 3.670.762هکتار کویر زایی اتفاق افتاده، بیش از 11تن دی اکسید کربن (CO2) متصاعد شده، 2.995.467تن مواد شیمیایی سمی در آب و هوا و خشکی توسط صنایع رها شده، 21.061.500 میلیارد لیتر آب مصرف شده است. براساس این آمار تا روز گذشته بیش از 275 کیلو وات انرژی در جهان مصرف شده که تا اتمام زغال سنگ 149.969روز، تا اتمام منابع نفتی 16.854روز و تا اتمام منابع گازی 58.800 روز باقی مانده است.
سهم ایران از آمار ناخوشایند نابودی زمین
در کنار این آمار جهانی باید به آمارهای ناخوشایند زیست محیطی در ایران اشاره کرد که یکی از آنها آلودگی هوا است. در سال 95 تهران 17 روز پاک،260 روز سالم، 80 روز ناسالم برای گروه های حساس و 9 روز ناسالم داشته است. خوزستان در 9 ماهه نخست 95 چهار روز هوای در شرایط پاک، 111 روز در شرایط سالم، 106 روز در شرایط ناسالم برای گروه های حساس، 44 روز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها و 11 روز در شرایط خطرناک بوده است. در پنج ماهه ابتدای سال 92 تنها 30 روز هوای سالم در اصفهان گزارش شد که در سال 95 به 134 روز رسیده است. همچنین به گفته محمد جواد سروش، مدیر کل آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۲ به دلیل بهره برداری بی‌رویه، سطح جنگل‌ها از ۱۴.۲ میلیون هکتار به ۱۲ میلیون هکتار کاهش یافته است.
«تولید روزانه ۵۰ هزار تن زباله در شهرها و روستاهای کشور» این آماری است که مسعود احمدی، مدیرکل دفتر هماهنگی عمرانی و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور داده و سرانه زباله در روستاهای ایران را ۴۷۰ گرم، شهرها را ۷۱۰ گرم و کلانشهرها را ۸۰۰ گرم عنوان کرده است که در انتهای سال ۹۴. ۲۳ درصد از این پسماند خشک و تر بازیافت شده و پنج درصد پسماندهای بهداشتی دفن و ۲۵ درصد از آنها به صورت مکانیزه جمع آوری شده است. آمارهایی که نگرانی و ترس را در دل هر انسانی به وجود می‌آورد تا مبادا انجام اعمال روزانه ما در بالا رفتن بعضی از این آمار و کم کردن روزهای باقی مانده از این آمارها سرعت بخشد.
روز زمین پاک، روزی برای اندیشیدن به زمین
آمارهای ناخوشایند از مرگ تدریجی زمین سبب شد که روزی برای اندیشیدن به اعمال و فعالیت‌های انسانی در زمین در تقویم به نام آن ثبت شود. روز جهانی زمین پاک روزی برای افزایش آگاهی و قدردانی نسبت به محیط زیست کره زمین است. این روز دو بار در سال، یک بار در طول فصل بهار در نیمکره شمالی ( ۲۱ مارچ) و یک روز در طول فصل پاییز در نیمکره جنوبی (که فصل بهار آن نیمکره محسوب می شود) برگزار می‌شود. این روز توسط فعال صلح یعنی جان مک‌کانل در سال ۱۹۶۹ در اجلاس یونسکو معرفی شد و توسط سناتور آمریکایی گیلورد نلسون به عنوان یک جلسه آموزشی در مورد محیط زیست بنیان گذاشته شد. در خیلی از کشورها روز ۲۲ آوریل همزمان با 2 اردیبهشت روز زمین پاک است و جوامع بسیاری نیز هفته زمین را با آغاز روز زمین جشن می‌گیرند و تمام هفته را به فعالیت‌های زیست محیطی اختصاص می‌دهند.
خاک را دریابید
در ایران نیز هر ساله همزمان با روز زمین همایشی در این راستا برگزار می‌شود که امسال در دومین روز اردیبهشت ماه با شعار «همه با هم به سوی زمین پاک» برگزار شد. در این همایش سعید متصدی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه شعار امسال روز جهانی زمین پاک «همه با هم به سوی زمین پاک» است، گفت: مهمترین موضوع مورد توجه در این شعار، تلاش همگانی است تا در حوزه محیط زیست به نتایج مطلوب برسیم. وی با بیان اینکه به جز سازمان حفاظت محیط زیست برخی دستگاه‌ها مثل وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها اقداماتی در حوزه پسماند و حوزه محیط زیست کرده‌اند، اظهار کرد: سال‌ها موضوع خاک در سازمان حفاظت محیط زیست مغفول مانده بود؛ این در حالیست که خاک بستر باروری و رشد است. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه ایران سالانه ۱۶ میلیون تن فرسایش خاک دارد، گفت: این میزان فرسایش خاک بسیار فراتر از میانگین جهانی است. در این شرایط حتی اگر بهترین آب را به زمین‌های کشاورزی تزریق کنیم، باز هم محصول ناسالم خواهد بود، چون خاک آلوده است. این وضعیت به خاطر مصرف بی‌رویه کود و سم به وجود آمده است و در شرایط حاضر شاهد ظهور این مواد در سفره غذایی مردم نیز هستیم. متصدی با بیان اینکه از سال ۱۳۴۶ مطابق قانون باید باقیمانده سموم و کود در محصولات غذایی مورد آزمایش و پایش قرار بگیرند، گفت: طبق این قانون باید به سمت کاهش مصرف سم و کود حرکت کنیم؛ این در حالیست که متاسفانه در حال حاضر به سم و کود یارانه نیز می‌دهیم.
راهی برای بازیافت وسایل الکترونیکی
رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز که نتوانسته بود در این همایش حضور یابد، در پیامی به لزوم بازیافت وسایل الکترونیکی اشاره کرد و از امضای تفاهم‌نامه مشترک با وزارت ارتباطات درزمینه بازیافت وسایل الکترونیک مانند تلفن‌های همراه و باطری خبر داد. معصومه ابتکار در پیام خود به همایش روز زمین پاک آورده است: در ایران، روز زمین پاک از سال‌ها قبل با فعالیت بر محور مدیریت مصرف، کاهش و بازیافت پسماند و زباله و پاکسازی از طبیعت متمرکز شده و البته در این زمینه کشورمان صاحب قانون مدیریت پسماند است که در سال۸۳ به تصویب رسید و شامل آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی می‌شود. در دولت یازدهم این قانون به عنوان یک اولویت در مدیریت شهری و مناطق روستایی در دستور کار قرار گرفت؛ به طوری که ضمن بازنگری آن، تسهیلات و حمایت‌های مختلف در فعالیت‌های مرتبط با مدیریت پسماندها به تصویب رسیده است. در پایان پیام رییس سازمان حفاظت محیط زیست آمده است: از سال ۹۲ طرح مسیر سبز، ساحل پاک براساس یک تفاهم‌نامه جامع با استانداری‌ها، در مسیرهای گردشگری و تفرجی شمال کشور به اجرا در آمده است و مدیریت پسماندهای صنعتی و بیمارستانی با جدیت و براساس قانون پیگیری می‌شود.برای دستیابی به زمین پاک و تغییر وضعیت کنونی نیازمند تلاش همه ارکان آحاد جامعه هستیم. امیدوارم رفتارهای فردی و گروهی و شیوه زندگی همگان نیز به کمک تحقق این مهم آید که بدون آن زمین پاک به رویایی دست‌نیافتنی مبدل خواهد شد.

نظر شما