خبرنامه دانشجویان ایران:  نظام جمهوری اسلامی ایران از زمان انقلاب در سال 1358 تاکنون مجموعا 11 بار انتخابات ریاست‌جمهوری به خود دیده است.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ مردم ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به طور متوسط هر سال یک بار در انتخابات شرکت می‌کنند. انتخابات در نظام جمهوری اسلامی یکی از مؤلفه‌های اصلی مشارکت همگانی توأم با احساس مسئولیت مردم در اداره کشور خود است و افتخار نظام جمهوری اسلامی در طول سالیان گذشته، تلفیقی از دینداری و مردم سالاری در مدل جمهوری اسلامی است.

طی این 11 دوره هفت شخص توانسته‌اند به صندلی ریاست‌جمهوری ایران تکیه بزنند، ابوالحسن بنی‌صدر، سیدعلی خامنه‌ای، محمدعلی رجایی، اکبر هاشمی‌رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی کسانی هستند که از سوی مردم به عنوان رییس‌جمهور انتخاب شدند.  در دور اول که پنجم اسفند 1358 برگزار شد، 124 نامزد رسمی وارد دور انتخابات شدند، این اتفاق دیگر هرگز تکرار نشد، بیشترین تعداد نامزدهای رسمی بعد از دور اول، در دور هشتم (18 خرداد 1380) بود که در آن 10 کاندیدای رسمی به رقابت پرداختند.

*** پنجمین انتخابات ریاست جمهوری ایران
پس از رحلت امام خمینی (ره) پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نزدیک به شش‌هفته زودتر از موعد در ششم مرداد 1368 برگزار شد. جمعا 79 نفر در این انتخابات ثبت‌نام کردند که از آن میان شورای نگهبان صلاحیت 77نفر را رد کرد و تنها دو نامزد برای رقابت باقی ماندند؛ آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی و عباس شیبانی. این اولین‌بار بود که هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت می‌کرد، در آن دوره حساس، هاشمی توانست با کسب 15‌میلیون و550‌هزار و 528 رای 94‌درصد آرا را به خود اختصاص دهد و رییس‌جمهور ایران شود.شیبانی نیز که یک‌بار قبل‌تر در انتخابات دور دوم با کسب بیش از چهار‌درصد آرا شکست خورده بود، این بار با کسب 86/3درصد، از هاشمی‌رفسنجانی شکست خورد.

تحولات و حوادث مهم:
۱۸ مهر ۱۳۶۴: معرفی دوباره موسوی به نخست وزیری،
۱۲ خرداد ۱۳۶۶: انحلال حزب جمهوری اسلامی به دلیل بروز اختلاف در مورد مشی اقتصادی
۱۷ بهمن ۱۳۶۶: دستور تشکیل مجمع تشخیص مصحلت از سوی امام خمینی(ره) برای حل اختلاف مجلس و شورای نگهبان
۲۵ فروردین ۱۳۶۷: موافقت امام خمینی با تشکیل مجمع روحانیون مبارز توسط انشعاب کنندگان از جامعه روحانیت مبارز تهران
خرداد ۱۳۶۷: تشکیل سومین دوره مجلس شورای اسلامی با اکثریت جناح چپ
۲۹ تیر ۱۳۶۷: پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران
۲۵ بهمن ۱۳۶۷: صدور فتوای قتل سلمان رشدی توسط امام خمینی(ره)
۸ فروردین ۱۳۶۸: برکناری حسن علی منتظری از قائم مقامی رهبری
۱۳ خرداد ۱۳۶۸: درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی
۱۴ خرداد ۱۳۶۸: انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی توسط مجلس خبرگان
۶ مرداد ۱۳۶۸: همه پرسی اصلاح قانون اساسی، حذف نخست وزیری و حذف شرط مرجعیت برای رهبری

*** ششمین انتخابات ریاست جمهوری ایران
در دور ششم انتخابات، 128 نفر برای رقابت‌های انتخاباتی 21 خرداد 1372 در وزارت کشور ثبت‌نام کردند که از این بین 124 نفر رد صلاحیت شدند.چهار نفر باقیمانده یکی هاشمی‌رفسنجانی نامزد روحانیت مبارز بود، دیگری احمد توکلی، وزیر مستعفی دولت میرحسین موسوی، عبدالله جاسبی رییس دانشگاه آزاد اسلامی و رجبعلی طاهری استاندار اسبق تهران.این انتخابات با سایر ادوار گذشته یک فرق عمده داشت، رییس‌جمهوری وقت که هاشمی بود و حالا برای دومین بار کاندیدا شده بود، از دو سو مورد انتقاد تند قرار گرفته بود. اگرچه شورای نگهبان در روند رد صلاحیت‌ها همچنان پر قدرت ظاهر شد، اما فضا ظاهرا آنقدر باز شده است که این انتقادات ثبت شود.فاصله برنده انتخابات با نفر دوم کمتر می‌شود و شخصی به جز برنده انتخابات می‌تواند رای‌ میلیونی کسب کند که این هم تقریبا بی‌سابقه است.از بین کاندیداها، احمد توکلی بیش از سایرین نسبت به هاشمی انتقاد دارد، او تجمل‌گرایی و ایدئولوژی‌زدایی را ارمغان فعالیت‌های هاشمی در سخنرانی‌ها و میتینگ‌های تبلیغاتی خود عنوان می‌کند و عدم توزیع مناسب امکانات و رفاه قشری خاص را از جمله آسیب‌هایی می‌داند که دولت هاشمی به ارمغان آورده است.نهایتا توکلی با چهار‌میلیون و 26‌هزار و 879 رای توانست 97/23‌درصد آرا را به خود اختصاص دهد.

او پس از این انتخابات به مجلس رفت و در انتخابات سال 1384 نیز به شدت از همفکر خود، احمدی‌نژاد حمایت کرد. نهایتا در سال 1384 به آرزوی خود یعنی «رییس‌جمهوری ساده‌زیست» دست یافت، توکلی تا همین اواخر یکی از حامیان سر سخت احمدی‌نژاد به‌شمار می‌رفت.رجبعلی طاهری نیز جمعا 114‌هزار و 776 رای کسب کرد. اما جاسبی 89‌هزار و 280 رای را به خود اختصاص داد و به دانشگاه آزاد اسلامی بازگشت.در این انتخابات اکثر تشکل‌های جناح راست از هاشمی حمایت کردند. جامعه روحانیت که هاشمی از اعضای شورای مرکزی‌اش بود به حمایت از هاشمی پرداخت. جامعه مدرسین اعلام کردکه هاشمی را ارجح می‌داند. حبیب‌الله عسگراولادی دبیرکل جمعیت موتلفه اسلامی نیز حمایت حزب متبوعش را از هاشمی اعلام کرد.اما در سوی دیگر، جناح چپ یا سکوت کردند یا به انتقاد از هاشمی پرداختند. برای مثال بهزاد نبوی از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب در اظهارنظری انتخابات را تشریفاتی خواند که در آن برد هاشمی مسجل است. در پایان هاشمی‌رفسنجانی با کسب 10‌میلیون و 566‌هزار و 499 رای، پیروز انتخابات شد.

تحولات و حوادث مهم:
عقب نشینی دولت از اجرای سیاست تعدیل اقتصادی
۲۴ اسفند ۱۳۷۳: امضای قانون تحریم سرمایه گذاری های بزرگ در ایران (قانون داماتو) توسط بیل کلینتون
اسفند ۱۳۷۴: تأسیس حزب کارگزاران سازندگی در آستانه انتخابات مجلس پنجم
۱۲ خرداد ۱۳۷۵: آغاز به کار دوره پنجم مجلس شورای اسلامی

*** هفتمین انتخابات ریاست جمهوری ایران
در دور هفتم نیز از مجموع 238 نفر که برای رقابت ثبت‌نام کرده بود، چهار نفر از سوی شورای نگهبان مجاز به رقابت شدند. سیدمحمد خاتمی ، محمد محمدی‌ری‌شهری، رضا زواره‌ای و علی‌اکبر ناطق‌نوری.نتایج شمارش آرای دوم خرداد حکایت از آن داشت که سیدمحمد خاتمی با کسب نزدیک به 69‌درصد کل آرا، یعنی 20‌میلیون و 78‌هزار و 178 رای پیروز قاطع انتخابات است.پس از او علی‌اکبر ناطق‌نوری قرار داشت که توانست هفت‌میلیون و 242‌هزار و 859 رای کسب کند. جناح سیاسی قدرتمند در آن زمان تمایل زیادی به ناطق‌نوری داشت، در روزنامه «سلام» آن دوران، گزارش‌های مکرری از اقدامات تبلیغاتی به نفع ناطق‌نوری از سوی برخی مسوولان در شهرستان‌ها منتشر شده است و اتفاقا یکی از این گزارش‌ها هم مربوط به استان اردبیل بود، جایی که احمدی‌نژاد در آن دوران استاندارش بود. بعدها احمدی‌نژاد هم در دادگاه روزنامه سلام گفته بود که خود و خانواده‌اش از ناطق‌نوری حمایت کردند؛ همان فردی که بعدها احمدی‌نژاد پس از رسیدن به قدرت وی و اطرافیانش را به فساد مالی متهم کرد.رضا زواره‌ای نیز که بار دیگر به گود انتخابات ریاست‌جمهوری بازگشته بود توانست در این انتخابات جمعا 771‌هزار و 460 رای کسب کند و محمد ری‌شهری نیز روی هم 744هزارو 205رای به دست آورد.

تحولات و حوادث مهم:
۱۷ خرداد ۱۳۷۷: آغاز محاکمه کرباسچی شهردار تهران
۳۱ خرداد ۱۳۷۷: استیضاح و برکناری عبدالله نوری وزیر کشور
۱۱ اردیبهشت ۱۳۷۷: استیضاح مهاجرانی، وزیر ارشاد و ابقای او
پائیز ۱۳۷۷: قتل های زنجیره ای
|۱۵ دی ۱۳۷۷: اطلاعیه وزارت اطلاعات مبنی بر دست داشتن 'عناصر خودسر' در قتل ها
۷ اسفند ۱۳۷۷: برگزاری نخستین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا
۱۸ تیر ۱۳۷۸: حمله به کوی دانشگاه تهران که به ناآرامی های دانشجویی انجامید
۲۲ اسفند ۱۳۷۸: ترور سعید حجاریان
۷ خرداد ۱۳۷۹: تشکیل ششمین دوره مجلس با اکثریت اصلاح طلب
۴ آذر ۱۳۷۹: کناره گیری مهاجرانی از وزارت ارشاد 
20شهریور ۱۳۸۰: حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر در آمریکا
۱۵ مهر ۱۳۸۰: آغاز حمله آمریکا به افغانستان
۱۰ بهمن ۱۳۸۰: نام برده شدن از ایران در کنار عراق و کره شمالی به عنوان 'محور شرارت' توسط جورج بوش

*** هشتمین انتخابات ریاست جمهوری ایران
دور هشتم ریاست‌جمهوری ایران در حالی برگزار شد که مجموعا 814 نفر برای رقابت در آن ثبت‌نام کردند و شورای نگهبان برخلاف ادوار گذشته، این‌بار صلاحیت 10 نفر از آنها را برای شرکت در انتخابات تایید کرد.سیدمحمد خاتمی، احمد توکلی، علی شمخانی، عبدالله جاسبی، حسن غفوری‌فرد، منصور رضوی، شهاب‌الدین صدر، علی فلاحیان، مصطفی هاشمی‌طبا و محمود کاشانی کاندیداهای این دوره از انتخابات بودند که در 18 خرداد سال 1380 برگزار شد.رقابت اصلی انتخابات در واقع بین سیدمحمد خاتمی و احمد توکلی بود. احمد توکلی، شکست‌خورده دور دوم ریاست‌جمهوری هاشمی‌رفسنجانی، این‌بار هم در دور دوم رییس‌جمهوری دیگر وارد عرصه شد.توکلی شعار انتخاباتی خود را «جمهوری دوم» تعیین کرد، او همچنان به ناکارآمدی نظام اقتصادی حاکم تاکید داشت و علت حضور خود را مبارزه با تبعیض و تلاش برای شکوفایی اقتصادی عنوان کرد، هرچند توکلی در این انتخابات هم با چهار‌میلیون رای شکست خورد، اما در سال 84 با حمایت از احمدی‌نژاد بار دیگر وارد میدان شد.رخداد پراهمیت این دور از انتخابات آن بود که سیدمحمدخاتمی اولین رییس‌جمهوری بود که در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش نه تنها ریزش‌آرا نداشت، بلکه آرای وی نسبت به دور قبل افزایش نیز داشت.

خاتمی با بیش از 21‌میلیون رای، حدود 76‌درصد آرای شرکت‌کنندگان و 50‌درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورده بود. وی در دوره اول با کسب نزدیک به 20‌میلیون رای، 69‌درصد آرای شرکت‌کنندگان و 55‌درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورده بود.علی شمخانی (وزیر وقت دفاع) که از درون کابینه به رقابت با خاتمی پرداخته بود، با کسب حدود 700‌هزار رای نفر سوم شد. هفت نفر دیگر آرایی کمتر از تعداد آرای باطله داشتند.جاسبی همچنان در دانشگاه آزاد باقی ماند، احمد توکلی به مجلس بازگشت و چهار سال یکی از کسانی بود که در مجلس، جاده حضور احمدی‌نژاد را صاف کردند. شهاب الدین صدر نیز مثل توکلی چهار سال بعد از جمله حامیان احمدی‌نژاد در مجلس شد. علی فلاحیان همچنان در حال کاندیداتوری برای ریاست‌جمهوری است.

تحولات و حوادث مهم:
۱۹ اسفند ۱۳۸۱: برگزاری دومین دوره انتخابات شوراها که اصلاح طلبان در آن شکست خوردند
۲۹ اسفند ۱۳۸۱: آغاز حمله آمریکا به عراق
۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۲: انتخاب محمود احمدی نژاد به عنوان شهردار تهران
۵ دی ۱۳۸۲: زلزله بم
۳۰ فروردین ۱۳۸۳: پس گرفتن لوایح دوگانه رئیس جمهوری پس از مخالفت شورای نگهبان
۱۷ خرداد ۱۳۸۳: آغاز به کار مجلس هفتم با اکثریت اصولگرا
۳۱ شهریور ۱۳۸۳: مخالفت مجلس هفتم با قراردادهای ترک سل و تاو
۱۲ مهر ۱۳۸۳: استیضاح و برکناری احمد خرم، وزیر راه و ترابری
۲ آذر ۱۳۸۳: آغاز تعلیق غنی سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی ایران
۸ مرداد ۱۳۸۴: اعلام تصمیم ایران بر از سر گیری غنی سازی در آخرین روزهای دولت هشتم