محمدعلی اسفنانی، سخنگوی سابق کمیسیون حقوقی قضایی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره الزامات و چارچوب‌های مذاکرات هیئت ایرانی با مقامات عربستان در خصوص برگزاری مراسم حج و چگونگی هماهنگی‌های این مراسم که از روز 5 اسفند آغاز شده است، گفت: این مذاکرات نمی‌تواند بدون توجه به فاجعه منا و شهادت بیش از 500 نفر از حجاج ایرانی باشد. فاجعه منا اتفاقی بسیار ناگوار و غیرقابل تحمل بود و بررسی کارشناسی این اتفاق هم نشان می‌دهد که اگر عمدی در کار نبوده باشد و خوش‌بینانه نگاه کنیم کوتاهی و قصور مسئولان عربستانی قطعی است.
مذاکرات حج ایران و عربستان نمی‌تواند بی‌توجه به فاجعه منا باشد
وی افزود: بدون شک اولین اقدامی که مسئولان سعودی باید انجام دهند این است که، اگر قرار به برگزاری حج و حضور حجاج ایرانی باشد، تضمین داده شود که جان، امنیت و عزت حجاج حفظ شود و خسارات آن فاجعه و دیه جان‌باختگان پرداخت گردد.
اسفنانی اظهار کرد: سابقه طولانی مدتی در توهین سعودی‌ها به حجاج ایرانی در نحوه برخورد و رفتار، نوع خدمات‌رسانی و ... وجود دارد و اتفاقی که در منا اتفاق افتاد خیلی بعید نبود، چون مسئولان عربستانی کمترین بهایی برای جان آدم‌ها و خصوصا حجاج ایرانی قائل نیستند و این وضعیت اصلا شایسته مردم عزیز ما نیست.
این کارشناس مسائل حقوقی عنوان کرد: از طرف دیگر در قضیه فاجعه منا، به جای اینکه ما مدعی باشیم آنها از موضعی طلبکارانه جلو آمدند و ارتباطات دیپلماتیک خودشان را قطع کردند و در این زمینه پیشگام شدند.
وی تأکید کرد: همچنین در این مدت مواضع و اظهارات مسئولان عربستانی در جمع منافقین و سخنان مکرر ضد ایرانی و ستیزه‌جویانه وزیر امور خارجه عربستان در محافل و جلسات مختلف بین‌المللی حکایت از نگاه خصمانه آنها به جمهوری اسلامی دارد و آنها نگاه دوستانه، برادرانه و دینی نسبت به ما ندارند.
حضور در حجی که آبرو و حرمت مؤمن پایمال شود قابل پذیرش نیست
اسفنانی یادآور شد: البته جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند که زمینه انجام این واجب الهی برای افراد مستطیع فراهم شود و مسئولان حج ما مکلفند این مسئله را در بالاترین حد پیگیری کنند اما از طرف دیگر براساس صراحت آیات قرآنی و احادیث متقن، عرض و آبروی مؤمن از حرمت خانه خدا هم بالاتر است، لذا اگر بنا باشد حجی که واجب است برگزار شود ولی آبرو و حیثیت مؤمن پایمال شود و آسیب ببیند به اعتقاد من حضور در چنین حجی قابل قبول و پذیرش نیست.
وی تصریح کرد: در اصول حقوقی و آموزه‌های فقهی نیز آمده است که در جایی که بین امر واجب و امر عسر و حرج تعارضی پیش بیاید عسر و حرج مقدم بر امر واجب است. براین اساس مسئولان نباید به فکر این باشند که حج را به هر قیمت و صورتی برگزار کنند، که قطعا نیز چنین نگاهی نخواهند داشت.
حاکمیت عربستان بر مکه و مدینه به معنای حق مدیریت سعودی‌ها بر کنگره بین‌المللی حج نیست
سخنگوی سابق کمیسیون حقوقی قضایی مجلس افزود: درست است که عربستان نسبت به مکه و مدینه حاکمیت دارد اما به معنای آن نیست که مدیریت کنگره عظیم و بین‌المللی حج تماما باید در اختیار آل سعود باشد و آنها تصمیم‌گیرنده نهایی باشند. حق این است که سران کشورهای اسلامی جلسه‌ای تشکیل دهند و هیئتی را از کشورهای مختلف انتخاب کنند تا تدابیر صحیحی در نحوه اداره و مدیریت حج صورت بگیرد تا شأن حجاج بهتر رعایت شود و حج بدون کمترین حادثه‌ای برگزار گردد.
وی با بیان اینکه عربستان هنوز هم خسارات وارده به حجاج ایرانی در فاجعه منا را پرداخت نکرده، گفت: بدتر از آن در قضیه سقوط جرثقیل نیز که مقصر مسلم آن مقامات سعودی بودند نه تنها هیچ جبران مافاتی صورت نگرفت بلکه براساس شنیده‌های من اخیرا مسئول آن حادثه از سوی دادگاه عربستان تبرئه شده است.
اسفنانی عنوان کرد: بنابراین در این مذاکرات هیئت ایرانی در وهله اول باید عزت و شأن حجاج ایرانی را در نظر بگیرد و دوم اینکه تضمین‌های قوی از مقامات عربستانی گرفته شود تا حرفی که می‌زنند بعدا عمل شود.
گرفتن تضمین‌های محکم از مقامات سعودی ممکن است
اسفنانی درباره اینکه در مقام عمل می‌توان تضمین‌های محکمی از مقامات عربستانی گرفت، گفت: البته به حرف‌های دولت سعودی نمی‌توان اعتنا کرد اما اگر این قول و قرارها در قالب عهدنامه‌ای منعقد شود در عرصه بین‌المللی قابلیت اجرا و پیگیری خواهد داشت و الا صرف بیان شفاهی مقامات عربستانی نمی‌تواند ضمانت اجرایی داشته باشد.
وی در پایان تأکید کرد: لذا مطالب مذاکرات هم باید مکتوب باشد و هم اینکه درچارچوب معاهده دوجانبه تنظیم شود تا قابلیت پیگیری در عرصه بین‌المللی داشته باشد.
∎
مذاکرات حج ایران و عربستان نمی‌تواند بی‌توجه به فاجعه منا باشد
وی افزود: بدون شک اولین اقدامی که مسئولان سعودی باید انجام دهند این است که، اگر قرار به برگزاری حج و حضور حجاج ایرانی باشد، تضمین داده شود که جان، امنیت و عزت حجاج حفظ شود و خسارات آن فاجعه و دیه جان‌باختگان پرداخت گردد.
اسفنانی اظهار کرد: سابقه طولانی مدتی در توهین سعودی‌ها به حجاج ایرانی در نحوه برخورد و رفتار، نوع خدمات‌رسانی و ... وجود دارد و اتفاقی که در منا اتفاق افتاد خیلی بعید نبود، چون مسئولان عربستانی کمترین بهایی برای جان آدم‌ها و خصوصا حجاج ایرانی قائل نیستند و این وضعیت اصلا شایسته مردم عزیز ما نیست.
این کارشناس مسائل حقوقی عنوان کرد: از طرف دیگر در قضیه فاجعه منا، به جای اینکه ما مدعی باشیم آنها از موضعی طلبکارانه جلو آمدند و ارتباطات دیپلماتیک خودشان را قطع کردند و در این زمینه پیشگام شدند.
وی تأکید کرد: همچنین در این مدت مواضع و اظهارات مسئولان عربستانی در جمع منافقین و سخنان مکرر ضد ایرانی و ستیزه‌جویانه وزیر امور خارجه عربستان در محافل و جلسات مختلف بین‌المللی حکایت از نگاه خصمانه آنها به جمهوری اسلامی دارد و آنها نگاه دوستانه، برادرانه و دینی نسبت به ما ندارند.
حضور در حجی که آبرو و حرمت مؤمن پایمال شود قابل پذیرش نیست
اسفنانی یادآور شد: البته جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند که زمینه انجام این واجب الهی برای افراد مستطیع فراهم شود و مسئولان حج ما مکلفند این مسئله را در بالاترین حد پیگیری کنند اما از طرف دیگر براساس صراحت آیات قرآنی و احادیث متقن، عرض و آبروی مؤمن از حرمت خانه خدا هم بالاتر است، لذا اگر بنا باشد حجی که واجب است برگزار شود ولی آبرو و حیثیت مؤمن پایمال شود و آسیب ببیند به اعتقاد من حضور در چنین حجی قابل قبول و پذیرش نیست.
وی تصریح کرد: در اصول حقوقی و آموزه‌های فقهی نیز آمده است که در جایی که بین امر واجب و امر عسر و حرج تعارضی پیش بیاید عسر و حرج مقدم بر امر واجب است. براین اساس مسئولان نباید به فکر این باشند که حج را به هر قیمت و صورتی برگزار کنند، که قطعا نیز چنین نگاهی نخواهند داشت.
حاکمیت عربستان بر مکه و مدینه به معنای حق مدیریت سعودی‌ها بر کنگره بین‌المللی حج نیست
سخنگوی سابق کمیسیون حقوقی قضایی مجلس افزود: درست است که عربستان نسبت به مکه و مدینه حاکمیت دارد اما به معنای آن نیست که مدیریت کنگره عظیم و بین‌المللی حج تماما باید در اختیار آل سعود باشد و آنها تصمیم‌گیرنده نهایی باشند. حق این است که سران کشورهای اسلامی جلسه‌ای تشکیل دهند و هیئتی را از کشورهای مختلف انتخاب کنند تا تدابیر صحیحی در نحوه اداره و مدیریت حج صورت بگیرد تا شأن حجاج بهتر رعایت شود و حج بدون کمترین حادثه‌ای برگزار گردد.
وی با بیان اینکه عربستان هنوز هم خسارات وارده به حجاج ایرانی در فاجعه منا را پرداخت نکرده، گفت: بدتر از آن در قضیه سقوط جرثقیل نیز که مقصر مسلم آن مقامات سعودی بودند نه تنها هیچ جبران مافاتی صورت نگرفت بلکه براساس شنیده‌های من اخیرا مسئول آن حادثه از سوی دادگاه عربستان تبرئه شده است.
اسفنانی عنوان کرد: بنابراین در این مذاکرات هیئت ایرانی در وهله اول باید عزت و شأن حجاج ایرانی را در نظر بگیرد و دوم اینکه تضمین‌های قوی از مقامات عربستانی گرفته شود تا حرفی که می‌زنند بعدا عمل شود.
گرفتن تضمین‌های محکم از مقامات سعودی ممکن است
اسفنانی درباره اینکه در مقام عمل می‌توان تضمین‌های محکمی از مقامات عربستانی گرفت، گفت: البته به حرف‌های دولت سعودی نمی‌توان اعتنا کرد اما اگر این قول و قرارها در قالب عهدنامه‌ای منعقد شود در عرصه بین‌المللی قابلیت اجرا و پیگیری خواهد داشت و الا صرف بیان شفاهی مقامات عربستانی نمی‌تواند ضمانت اجرایی داشته باشد.
وی در پایان تأکید کرد: لذا مطالب مذاکرات هم باید مکتوب باشد و هم اینکه درچارچوب معاهده دوجانبه تنظیم شود تا قابلیت پیگیری در عرصه بین‌المللی داشته باشد.
نظر شما