مهکامه علیقلی: هفته گذشته نخستین جلسه هیات امنای «صندوق ثبات» برگزار شد. براساس تصمیمهای گرفتهشده، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تاسیس صندوق تثبیت بازار سرمایه بهعنوان نهاد مالی زیرنظارت سازمان بورس و اوراق بهادار با شخصیت حقوقی مستقل و غیردولتی رای مثبت دادهاند.
هدف از تاسیس این صندوق ورود درمواقع بحرانهای مالی، اقتصادی و نوسانهای شدید قیمتی است. این صندوق با رویکرد حمایتی و براساس رفع قوانین تولید از محل یک درصد «صندوق توسعه ملی» و منابعی که سازمان بورس میتواند تخصیص دهد تشکیل میشود. گفته میشود در صورت انحلال صندوق تثبیت بازار سرمایه، تمام اموال و داراییهای آن بعد از کسر تعهدات و بدهیها به دولت تعلق میگیرد. کارشناسان بازارسرمایه ابراز امیدواری میکنند درصورت شفافیت، سلیقهای عمل نکردن یا اعمال شیوهنامههای دست و پاگیر از سوی بانک مرکزی این صندوق نسبت به سایر صندوقها عملکرد واقعیتر و مثبتتری داشته باشد.
صندوقی در راستای رفع موانع تولید
محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورسهای سازمان بورس و اوراق بهادار، درباره اهداف ایجاد «صندوق ثبات» به صمت گفت: در مواقع بحرانهای مالی و اقتصادی و نوسانهای شدید قیمت، این صندوق ورود پیدا میکند. وی افزود: صندوق ثبات به شکل هیات عامل اداره میشود و تجهیز منابع این صندوق براساس قانون رفع موانع تولید از محل یک درصد صندوق توسعه ملی و منابعی که سازمان بورس میتواند تخصیص دهد تشکیل میشود. خدابخش ادامه داد: اگر صندوق توسعه ملی براساس قانون عمل کند این صندوق تشکیل میشود و به وظایف ذاتی خودش هنگام بحرانهای مالی و نوسانهای شدید قیمتی ورود پیدا میکند. این مقام مسئول در سازمان بورس گفت: اعضای هیات امنای این صندوق متشکل از ۵ نفر شامل وزیر اقتصاد، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، رییس بانک مرکزی و رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی است.
نداشتن اهداف سوداگرانه
مصطفی امیدقائمی مدیرعامل گروه توسعه ملی مهرآیندگان، در پاسخ به اینکه رویکرد این صندوق چه تفاوتی با سایر صندوقها دارد به صمت گفت: صندوق ثبات در طولانیمدت نقش بسیار موثری در بازارسرمایه میتواند داشته باشد. وجود چنین صندوقی که در مواقع رکود بازار ورود پیدا کرده و نقدشوندگی را دربازار افزایش میدهد، اطمینان خاطری به بازار میدهد. وی تاکید کرد: این صندوق در طولانیمدت با کمک به توسعه بازار بر روی اذهان سرمایهگذاران اثر مثبت داشته، باعث جذب بیشتر مخاطبان در بورس میشود و منجر به جذب مخاطبان بیشتر در بازار سرمایه خواهد شد. البته این صندوق باید به نحوی عمل کند که اهداف سوداگرانه در سرمایهگذاریهایش نداشته باشد. امیدقائمی درباره اینکه سهم کدامیک از مشتریهای حقیقی یا حقوقی از این صندوقها بیشتر است، گفت: به طور معمول افرادی که در صندوقهای شاخص دنیا سرمایهگذاری کردهاند بازدهیشان از کسانی که در سایر صندوقها سرمایهگذاری کردهاند بیشتر بوده و مخاطبان این صندوقها میتوانند مردم عادی هم باشند اما با توجه به اینکه بازار سرمایه ایران نوپا است و هنوز فرهنگ سرمایهگذاری در صندوقها بهطور کامل در اذهان مردم شکل نگرفته، بنابراین مسئولان این صندوقها باید تصمیم بگیرند که عموم مردم هم میتوانند از این صندوقها استفاده کنند یا خیر. وی ادامه داد: به نظر میرسد در مقاطع بعدی دراینباره باید تصمیمگیری شود که بیشتر حقوقیها میتوانند در این صندوقها سرمایهگذاری کنند یا حقیقیها هم صاحب سهمی خواهند شد. این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه اقتصاد کشور و بازار سرمایه درحال توسعه است، درباره چشمانداز این صندوقها گفت: میتوان دورنمای سرمایهگذاری مطلوبی برای بازار سرمایه درنظر گرفت اما اینکه چشمانداز صندوقهای ثبات چه میشود باید دید در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. امیدقائمی درباره چالشهای پیش روی این صندوق تصریح کرد: مکانیزم عمل این صندوق به کلی باید شفاف و مشخص و برای همه قابل محاسبه و کنترل بوده و سلیقهای عمل نشود. وی پیشنهاد کرد: این صندوقها نباید درگیر جوی که گاهی بهدلیل بعضی از سهمها دربازار بهوجود میآید قرار گیرند بلکه باید مکانیزم عملشان مستقل و به دور از هرگونه هیجان و جو بازار باشد.
بازار سرمایه نیازمند بازویی قوی
حضور این صندوق در بورس دولتی ما خوب است؛ از آنجا که بازار عمقی ندارد و بسیاری از صندوقهای بازنشستگی بهعنوان مهمترین بازیگران بورس نمیتوانند سهامشان را برای تامین نقدینگی در مواقع نیاز به دلیل عمق کم بازار بفروشند و درعمل سهامداران حقیقی قدرتمندی هم در بازار وجود ندارند؛ بنابراین وجود چنین فضایی برای حمایت از بازارسرمایه یک ضرورت است. مهدی طحانی، کارشناس ارشد بازارسرمایه «صندوقهای ثبات» را بازوی قوی برای بازارسرمایه برشمرد و به صمت گفت: بازوی قوی باید وجود داشته باشد که در چنین مواقعی در بازار دخالت کرده و درجاهایی هم که تقاضا زیاد است و مردم برای خرید هجوم میآورند با حضور به موقع، بازار را متعادل کند. در مواقعی مانند اکنون که رکود در بازار فراگیر شده، این صندوقها میتوانند در نقش حمایتکننده بازار عمل کنند. به شرط آنکه قوه عاقلهای مدیریت آن را عهدهدار باشد. وی با تاکید بر چگونگی ساختار این صندوقها گفت: اینکه این صندوق با چه ساختاری تاسیس شود حائز اهمیت است. طحانی پیشنهاد کرد: با استفاده از تجارب سایر کشورها مثل چین که پیشینه بیشتری در اینباره دارد و انجام مطالعات تطبیقی میتوان به بهترین راهکار رسید و بهترین الگو را اجرا کرد. مدیرعامل مشاور سرمایهگذاری آوای آگاه در پاسخ به اینکه نقش صندوقهای ثبات در راستای جلوگیری از نوسانها و ریسکهای بازارسرمایه چقدر تاثیرگذار است افزود: اگر صندوق به درستی اجرا شود بسیار موثر و مثبت است، فقط برای بعضی از بانکها صندوق بازارگردان گذاشتیم تا حمایت کند؛ هرکدام از این صندوقها اکنون چندین درصد سهام بانکها را خریدهاند اما به یکباره بانک مرکزی با مانعتراشی کل این سیستم را به چالش کشاند. حتی آن صندوق بازارگردانی که به عنوان مثال سهام بانکی را ۱۰۰تومان میخرد اکنون که این سهم به ۶۰ تومان رسیده، دیگر پول ندارد سهم بخرد و حجم داراییهایش تمام شده، همه این عوامل باید باهم دیده شود. وی تصریح کرد: نظام گزارشگری و نظارت در کنار این صندوق باهم میتوانند مجموعه خوبی را تشکیل دهند، نه اینکه این صندوق شروع به خرید کند و با تلنباری از سهام منابعش تمام شود، بعد یک دستگاه نظارتی بیاید و ایراد بگیرد و بهیکباره شرکت را زیرورو کند؛ در این حالت دیگر این صندوق تمایلی برای خرید نخواهد داشت، این مسائل باید درکنار هم دیده شوند. طحانی در بررسی وضعیت صندوقهای با درآمد ثابت و اختصاص اجباری ۵درصد از سهم صندوقها به بازار سرمایه و خرید سهام گفت: در عمل تا حدی این اتفاق افتاد، اما صندوقها بیشتر با راهکارهایی که ایجاد کردند اصل مطلب را دور میزنند، سهامهایی پیدا میکنند که به طور معمول دارای ارزش بازار بالا است و سعی در جمعآوری شناوری سهم در بازار سرمایه میکنند؛ بنابراین اختیار تغییرات قیمتی سهم را در دست میگیرند و هر ماه با اعمال معاملات دوطرفه روی این نمادها، قیمت این سهام را بالا میآورند تا به شکل سوری «انایوی»شان درست شود. بسیاری از صندوقها با خرید سهم شرکتهای مادر این درصد را پرداخت کردند اما دردی از بازارسرمایه دوا نشد. وی افزود: به نوعی به روش مدیران صندوق، شاخصسازی شد؛ اینکه تغییرات براساس ذات بازار باشد و در بازارسهام به صورت خرد خرید کنند این اتفاق خیلی کم افتاد. طحانی افزود: این صندوقها ماهیتشان ریسکگریز است و به هیچوجه برای خرید سهام تاسیس نشدهاند، بلکه به جای اوراق بدهی متاسفانه بیشتر به سمت سپرده بانکی کشیده شدهاند. حالا در بازاری که حساب و کتابی ندارد، زمانی که بگوییم بیایید سهام بخرید، معلوم نیست سهام دچار چه سرنوشتی میشود، بنابراین وجود صندوق تثبیت بازار با اطمینان خاطری که به سهامدار میدهد میتواند موثر باشد. با ایجاد این صندوق حداقل سهمها کف قیمتی پیدا میکنند آن وقت آن صندوق با درآمد ثابت با یک اطمینان خاطری میتواند بیاید و سهمی از بازار بخرد.
نظر شما