شناسهٔ خبر: 18125655 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: خبرآنلاین | لینک خبر

کاربرد علوم انسانی در روابط خارجی

وبلاگ > واعظ‌زاده، حسام‌الدین - صاحب این قلم سال‌هاست از فوریت و ضرورت کاربردی کردن علوم انسانی برای توسعه و پیشرفت کشور گفته و نوشته است.

صاحب‌خبر -

در یک ارزیابی منصفانه، دولت یازدهم، هم در سیاست گذاری داخلی و هم در سیاست خارجی تا حد مشخصی ازابزارها و روش های علوم انسانی کاربردی استفاده کرده است. البته هنوز از داشتن مکانیزم مشخص برای استفاده نهادینه و ساختاری از علوم انسانی کاربردی، فاصله نسبتاً زیادی داریم. اما همان چند درصدی که به اصول و مبانی علوم انسانی کاربردی چه در حوزه مسائل داخلی و روابط خارجی توجه شده است، دستاوردهای آن تاثیر و پایداری بیشتری داشته است.

علوم انسانی، در تقسیم بندی علوم، به عنوان اشرف علوم و سخت ترین آنها شناخته شده است و اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرد، نتایج و دستاوردهای آن بسیار موثر، مفید و ریسک پذیری کمتری خواهد داشت. علوم انسانی در کشورهای پیشرفته جهان دارای جایگاه والایی است. لذا راهی برای ورود افراد غیر متخصص، بعنوان مثال یک پزشک در مباحث علمی تاریخ و یا علوم سیاسی و اجتماعی وجود ندارد و اگر چنین اتفاقی بیفتد آن را امری غیر علمی و غیراخلاقی تلقی می کنند و ارزش و بهایی برای آن اقدام قائل نیستند، زیرا انسان ها باید براساس تخصصشان به کارگرفته شوند. در علوم انسانی برای کشف واقعیت و رسیدن به نتیجه، صبر و شکیبایی بیش از سایر رشته های علمی لازم است چون اصولاً روش کشف حقیقت با سایر علوم فنی، مهندسی و پزشکی و تجربی بسیار متفاوت است.

ما در مورد نتایج و دستاوردهای استفاده و توجه به علوم انسانی کاربردی و بومی سازی آن در امر سیاست گذاری و هدایت روابط خارجی و امور بین الملل، بویژه در دولت یازدهم به خوبی شاهدیم. با همه مشکلات و پیچیدگی های سیاست و روابط خارجی کشورمان، باید انصاف داد که سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرای سیاست خارجی ایران با استفاده از بعد کاربردی علوم انسانی صورت گرفته است. دستاوردهای مهم سیاست خارجی در سه سال گذشته، مرهون همان 10 تا 20 درصد توجه و نیز استفاده از مبانی و اصول علوم انسانی در علم سیاست بوده است که قابل تقدیر است.

در این راستا، توافق و دستیابی برجام با همه جوانب آن، بدون حضور متخصصین علوم انسانی و در راس آن وزیر امور خارجه، بعنوان متخصص روابط بین الملل امکان پذیر نبود. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، این اولین مرتبه ای است که یک عالم علم روابط بین الملل با داشتن تجربه عملی و کاربردی در رشته مطالعاتی خود و آشنایی با زبان معمول دیپلماسی، سکان دار هدایت روابط خارجی ایران می شود. علاوه بر آن، با جرات می توان گفت که وزارت امور خارجه ایران در اوج شکوفایی خود می باشد و این دستاورد مهم بدون شک، ثمره تربیت اصولی و موفق صدها نیروی انسانی متخصص در این مجموعه است.

بدیهی است، وقتی عالمی دارای تجربه اجرایی و کاربردی در روابط بین الملل است، قادر خواهد بود نظریه، علم و عمل را با هم ارتباط دهد. در نتیجه این فرایند است که دستگاه دیپلماسی کشور قادر بوده در برابر علم، قدرت و هژمونی کشورهای سلطه، رودررو، بدون لکنت زبان و دستپاچگی و یا ذوق زدگی برآمده از علوم فنی و مهندسی مذاکره نماید. این همان کاربرد و ارتباط حوزه های نظری-عملی درعلوم انسانی است که معمولا در کشورهای پیشرفته و ابرقدرت جهان مورد استفاده جدی قرار می گیرد.

لذا این فرضیه که هرچه قدرت سیاسی، اقتصادی و بین المللی ایران بیشتر شود، نیاز به متخصصین علوم انسانی بویژه در رشته های روابط بین الملل و جهان شناسی بیشتر خواهد شد، قابلیت پذیرش و توجه جدی از سوی کارگزاران نظام را دارد. زیرا همگام با افزایش قدرت داخلی و بین المللی، احساس نیاز به استفاده از ظرفیت های دانشمندان و متخصصین کاردان علوم انسانی برای مطالعه و تدوین راه کارهای همکاری، رقابت و حل و فصل منازعه و نفوذ در جهان بیشتر و جدی تر می شود.

در خصوص فقدان کارایی علوم انسانی در ایران در میان علل مختلف، می توان به عدم دستیابی به اطمینان و استقلال کامل علمی و نیز عدم همطرازی با توان و ظرفیت چندجانبه کشورهای ابرقدرت در جهان اشاره کرد. با مطالعه جایگاه علوم انسانی در کشورهای پیشرفته غربی، به این نکته وافق می شویم که کشورهای قدرتمند در عرصه روابط بین الملل، توان فکری، علمی و منزلت خود را ازعلوم انسانی کاربردی گرفته اند و در این راستا توانسته اند با تدوین مکانیزم مشخص، حتی دستاوردهای سایر علوم فنی، مهندسی و صنعتی را در راستای حفظ منافع ملی و توسعه حضور بین المللی خود مدیریت کرده و از ابعاد مختلف آن، بطور مستمر و سیستماتیک بهره برداری نمایند. دولت یازدهم، در این راه توفیقاتی بدست آورده است که باید بیش از پیش مورد حمایت نظام و نخبگان قرار گیرد.

نظر شما