آرمان - فریبا نهاوندی: رئیس سازمان ملی استاندارد به تازگی از شناسایی ۲۱۶ پرونده قاچاق نفتی خبر داده است. نیره پیروزبخت اطلاعات زیادی درباره جزئیات این پرونده‌ها ارائه نداده است. صنعت نفت به عنوان پول‌سازترین صنعت ایران همواره در معرض فساد بوده و دلالان و قاچاقچیان همواره به این بازار بزرگ چشم طمع دوخته‌اند. کارشناسان عنوان می‌کنند بروز فساد ارتباط مستقیمی با تحریم‌ها دارد، به این معنا که هر وقت تحریم‌ها علیه یک دولت افزایش می‌یابد، به دلیل لزوم دور زدن تحریم‌ها مفر‌هایی برای ایجاد فساد به وجود می‌آید. این مساله درباره ایران و به ویژه در سال‌های پایانی دولت قبل به وضوح دیده شد. آن زمان تحریم‌ها به حدی تشدید شده بود که در بسیاری موارد ایران عملا توانایی فروش نفت خود را نداشت. بر این اساس پای دلالان به میان آمد و اکنون یکی از مهم‌ترین پرونده‌های فساد در تاریخ ایران مربوط به بابک زنجانی است که منتج به ابلاغ حکم اعدام برای او شده است. در پسابرجام و به دنبال لغو تحریم‌ها انتظار می‌رود مسائل فسادانگیز در حوزه نفت وجود نداشته باشد. برآورد‌ها نشان می‌دهد میزان فساد در صنعت نفت به نحو محسوسی کاهش یافته است. اکنون دلالان نقشی در خرید و فروش نفت ایران ندارند یا نقش آنها به شدت ناچیز است. با وجود این، همانطور که عنوان شد بزرگی صنعت نفت بسیاری را به طمع استفاده از مزایای آن می‌اندازد. دلالی در زمینه تجهیزات نفتی از جمله مهم‌ترین مواردی است که درباره آن هشدار داده می‌شود. روز گذشته یک مقام مسئول از شناسایی ۲۱۶ پرونده قاچاق نفتی سخن به میان آورده است.

پرونده ۵۷۰ پرونده به ظن قاچاق

روز گذشته رئیس سازمان ملی استاندارد با اعلام اینکه ۵۷۰ پرونده نفتی یارانه دار شناسایی شده است، خاطرنشان کرد: از این تعداد ۲۱۶ پرونده نفتی قاچاق بوده‌اند. در مورد کلیه این ۵۷۰ پرونده ظن قاچاق وجود داشته اما ۲۱۶ مورد آنها پرونده‌های قاچاق نفتی بوده‌اند. پیروزبخت درباره این پرونده‌ها توضیحات دیگری نداد و مشخص نیست این پرونده‌ها به صورت کلی مربوط به خرید و فروش نفت است یا اینکه تجهیزات نفتی را نیز شامل می‌شود. در ماه‌های اخیر مسئولان دولتی اعلام کرده‌اند دست دلالان را از خرید و فروش نفت کوتاه کرده‌اند. با وجود این، اخباری درباره فعالیت آنها در زمینه خرید و فروش تجهیزات نفتی منتشر شده است. ۲۱ آبان امسال معاون پژوهش و فناوری وزیر نفت در تشریح فعالیت یک گروه مافیایی تامین کنندگان کالا و تجهیزات در صنعت نفت، گفت: هم اکنون بومی سازی ساخت ۱۰ کالای پرمصرف در صنعت نفت و گاز کشور کلید خورده است. محمد رضا مقدم با تاکید بر اینکه بومی سازی برخی از کالاهای نفتی به ویژه تعدادی از اقلام مورد نیاز و پرمصرف در بخش حفاری نفت به مذاق برخی از گروه‌های دلال و واسطه واردکننده کالا خوش نیامده است، تصریح کرد: برخی از شرکت‌های واردکننده کالا و تجهیزات، تحت پوشش نمایندگی مجاز فعالیت می‌کنند که مشکل چندانی با این نمایندگی‌های مجاز نداریم. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه اما برخی از گروه‌های دلالی و واسطه گری در صنعت نفت کشور فعالیت می‌کنند که فعالیت آنها دامنه کار مشخصی ندارد، تصریح کرد: به عبارت دیگر این گروه همه نوع کالا و تجهیزات با هر نوع سطح استاندارد و کیفیتی را وارد صنعت نفت می‌کنند. مقدم در پاسخ به این پرسش که تاکنون این گروه مافیایی تامین کننده کالا چه تهدیداتی نسبت به بومی سازی و یا واردات ضابطه مند برخی از کالاها انجام داده اند، اظهار داشت: این گروه مافیایی در شرکت ملی نفت ایران، وزارت نفت و یا شرکت‌های تابعه نیستند. او با تاکید بر اینکه مهم‌ترین فشار این گروه استفاده از برخی از قوانین همچون قانون مناقصات در جهت واردات کالا به صنعت نفت کشور است، بیان کرد: بر اساس قانون مناقصات هر شرکتی می‌تواند نسبت به خرید و یا واردات کالا به صورت خرد و متوسط اقدام کند. معاون وزیر نفت، افزود: اما در همین قانون مناقصات تاکید شده که که کالاها باید دارای استاندارد و کیفیت مطلوب و مناسب هم باشند. این مقام مسئول با بیان اینکه نگاه وزارت نفت به قانون مناقصات از زاویه کیفیت و استاندارد است، تاکید کرد: ورود کالا و تجهیزات فاقد استاندارد و کیفیت مطلوب می‌تواند خسارت‌های مالی، جانی و تولیدی به همراه داشته باشد. به گفته او گروهی سعی دارد که از این قانون استفاده کند و در روند کالا و تجهیزات با استاندارد بالا اختلالاتی ایجاد کند. مقدم در ادامه و در پاسخ به پرسش دیگر مهر که آیا با لغو تحریم‌ها و ورود به دوره پسابرجام فعالیت‌های گروه‌های مافیایی واردکننده کالا به صنعت نفت محدود خواهد شد؟ تصریح کرد: فعالیت این گروه دلالان ارتباطی به لغو تحریم‌ها ندارد. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه این گروه «میخ خود را به خوبی کوبانده است»، اظهار داشت: این گروه واسطه در برخی از موارد با تامین منابع مالی، زمینه واردات کالا و تجهیزات به صنعت نفت را فراهم می‌کنند و عملا پشتیبان مالی برای واردات شده‌اند. او با اعلام اینکه این گروه در برخی از موارد با تامین منابع مالی از فرصت کسری مالی در برخی از پروژه و طرح‌های توسعه‌ای صنعت نفت و گاز کشور استفاده می‌کنند، تاکید کرد: به عبارت دیگر این گروه هم اکنون بین تولیدکننده و مصرف کننده کالا در صنعت نفت واسطه شده است. همچنین ۱۵ بهمن امسال رضا پدیدار، رئیس پیشین هیات مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) ضمن انتقاد از عدم استقبال شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت از سیستم جامع و یکپارچه کالا و تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت اظهار کرد: تا زمانی که مصرف‌کننده‌ها از دلال‌ها خرید کنند فعالیت دلال‌ها در بازار ادامه خواهد داشت. هر چند دلالان اکنون نقش مهمی در بازار نفت ندارند، اما به نظر می‌رسد در زمینه تجهیزات نفتی فعالیت‌های مستمری داشته باشند.