این روستا علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه‌ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان کردستان است و در کنار رودخانه تنگی ور قرار گرفته که به رودخانه سیروان می‌پیوندد. رودخانه خروشان تنگی ور که از میان آبادی می‌گذرد، آن را به دو قسمت تقسیم کرده است. خانه‌های روستا با سنگ و بیشترشان به صورت خشکه چینی ساخته شده است.

این ناحیه از مراکز مهم استان کردستان در دوره سلجوقی به بعد بوده است و قلعه پالنگان که مجاور روستا و در بالای کوه قرار دارد بیانگر این مطلب است. با توجه به بقایای مساجد، منازل قدیمی و باغ‌های زیبای این روستا، به نظر می‌رسد شالوده اصلی آن به دوره سامانی بازمی‌گردد. روستا دارای گورستانی قدیمی با چند سنگ قبر منقش به خط کوفی مربوط به سده ششم و هفتم است، اما از همه مهم‌تر بافت معماری پلکانی روستاست که ارزش فراوانی دارد.

روستای پالنگان نزدیک به هزار نفر جمعیت دارد که مذهب آنها سنی است و به لهجه اورامی صحبت می‌کنند. با این که پالنگان در یک منطقه کوهستانی قرار دارد، اما به دلیل آسفالت بودن مسیر، در تمام طول سال امکان بازدید از این روستا وجود دارد. فعالیت یک واحد شیلات در کنار روستا نیز باعث شده تا بهترین خوراکی پذیرایی از گردشگران انواع ماهی باشد.

عمده محصولات تولیدی مردم این روستا، گندم، جو و انواع مواد لبنی است. گیوه‌بافی، جاجیم‌بافی و موج‌بافی از مهم‌ترین صنایع دستی پالنگان محسوب می‌شود. همچنین کشک محلی، گیوه، روغن و عسل طبیعی جزو سوغات پرطرفدار پالنگانی‌هاست. از میان اینها عسل طبیعی روستا جایگاه ویژه‌ای دارد. در چند سال اخیر بخش غربی روستا که به روستای تفین منتهی می‌شود، به باغستان‌هایی تبدیل شده که سرسبزی روستا را دوچندان کرده است و میوه‌هایی ازجمله انار، توت فرنگی، هلو، زردآلو و انجیر از تولیدات این باغستان‌ها هستند. تابستان گرم و بهار معتدل پالنگان باعث شده کوچ بهاری عشایر به ارتفاعات این روستا که با اجرای مراسم سنتی عشایر کرد ازجمله اجرای موسیقی گریان، چپله و سیاچمانه همراه است، گردشگران زیادی را به این روستا جذب کند.

اسب‌سواری، گرزبازی، غل غلان، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک از بازی‌های محلی پالنگان است که در ایام غیرکاری مانند پاییز و زمستان در بیشتر کوچه‌ها و چشم‌اندازهای روستا برگزار می‌شود. پالنگان یکی از هفت روستای هدف در گردشگری استان کردستان است که پس از انجام مطالعات کارشناسی، بدون هیچ تغییری در بافت خود به روستای گردشگری تبدیل خواهد شد.

زهره نادری مقدم

جام‌جم کردستان