استادان پیشکسوت پزشکی بی‌گمان حق بزرگی بر گردن مردم دارند و در پیشبرد دانش و فناوری‌هایی که به نجات جان انسان‌ها بسیار مؤثرند، نقش پر اهمیت و انکارناپذیری دارند که برای گرامیداشت آنان، در سال‌های اخیر مراسمی در مجتمع بیمارستانی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود و مراسم امسال نیز به ۷ نفر از اساتید پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران در رشته‌های داخلی، قلب، ریه، خون و کلیه اختصاص یافته است. آنچه در پی می‌آید، نگاهی گذرا به زندگی‌نامه آنان به مناسبت روز پزشک است.
دکتر ایرج ناظری
دکتر ایرج ناظری ـ متخصص بیماری های قلب و از پایه‌گذاران علوم نوین قلب و بانی خودکفایی کشور در درمان بیماران است. وی بر این باور است که اگر کسی در طب عاشق نباشد و با علاقه وارد این رشته نشود، در کارش موفق نخواهد شد.وی به سال ۱۳۱۸ در شهر کرمانشاه به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در آن شهر گذراند و در سال ۱۳۳۷ با رتبه اول از دبیرستان کرمانشاه فارغ‌التحصیل شد. دکتر ناظری به دلیل علاقه زیادی که به رشته پزشکی داشت، توانست در آزمون دانشکده پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شود.این استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با وضعیت کلاس‌های آموزشی آن دوره تصریح میکند: استادان در دوره علوم پایه برای توانمند شدن ما سخت می‌گرفتند.
وی پس از پایان دوره پزشکی عمومی، وارد رشته تخصصی قلب شد و در بورد تخصصی که برای اولین بار در کشور راه‌اندازی شده بود، شرکت کرد و موفق به راه‌اندازی و ایجاد روش آنژیوگرافی عروق کرونل در ایران شد.دکتر ناظری از سال ۵۷ تا ۵۸ به عنوان استادیار در بخش قلب دانشگاه تهران مشغول به کار شد و در سال ۵۹ مسئولیت بخش قلب بیمارستان امام خمینی(ره) را به عهده گرفت.
این استاد پیشکسوت پزشکی برای اولین بار عمل جراحی قلب با تکنیک جدید بازکردن دریچه شریان ریوی را در سال ۱۳۶۶ در کشور اجرا کرد و به دنبال آن، سایر تکنیک‌های درمانی مانند بازکردن دریچه میترال و رماتیسم قلبی نیز در کشور رایج شد.وی در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: پزشکان قدیمی مسایل اخلاقی و علمی را مراعات می‌کردند و در حال حاضر هم بسیاری از پزشکان جوان، پایبند اخلاقیات هستند، ولی افزایش بیش از حد دانشکده‌های پزشکی و افزایش دانشجویان آن‌ها، باعث شده است کمیت آموزش‌های پزشکی بالا برود و کیفیت آن، پایین بیاید.
دکتر ناظری در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر مادیات جایگزین اخلاق پزشکی شده است، اظهار می‌دارد: این مسأله در مورد همه پزشکان صادق نیست، به نظر من اخلاق، علم و عشق پزشکی همچنان حرف اول را می‌زند و بیشتر پزشکان برای مادیات کار نمی‌کنند، اما به هرحال زندگی‌شان باید تأمین باشد. در حال حاضر حتی پزشکان جوان که به سختی زندگی را می‌گذرانند، خیلی به مادیات فکر نمی‌کنند و زندگی معمولی دارند، اما متأسفانه نگاه جامعه به پزشکان، نگاه خاص و در مواردی غیرمنصفانه است.به اعتقاد وی، در حال حاضر ایران بهترین جایگاه درمان و جراحی‌های قلب را به خود اختصاص داده است، به‌طوری که پزشکان کشور در معتبرین کنفرانس‌‌های دنیا شرکت می‌کنند و علوم پزشکی تهران، اصفهان، شیراز و مشهد، در ردیف بهترین مراکز تربیت متخصصان قلب در کشور قرار دارند.
دکتر نورالدین هادوی
دکتر نورالدین هادوی ـ فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم تأکید میکند که استاد موظف است بذر دانش را در مغز دانشجو بکارد، و این خود دانشجو است که باید این بذر را به بوته، درخت و گل تبدیل کند، تا شخص برجسته‌ای شود.
دکتر هادوی به سال ۱۲۹۹ خورشیدی در خانواده‌ای روحانی در اصفهان متولد شد. وی پدر خود را که یکی از مدرسین حوزه علمیه نجف اشرف و کربلای معلی بود و بنا به دعوت حوزه علمیه اصفهان به آن جا مراجعت کرده بود، در یک سالگی از دست داد. دکتر هادوی تحصیلات ابتدایی را در دبستان فردوسی و متوسطه را در دبیرستان سعدی اصفهان گذراند و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی با کسب رتبه اول آزمون ورودی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، تحصیلات عالی را در این دانشکده آغاز کرد و در سال ۱۳۲۲ شمسی از آن جا، فارغ‌التحصیل شد. وی پس از گذراندن دوره یک ساله خدمت وظیفه عمومی، در سال ۱۳۲۴ در امتحان ورودی دستیاری در ۳ بخش جراحی، داخلی و زنان شرکت کرد و در همه آن‌ها مقام اول را به دست آورد، ولی بیماریهای داخلی را برگزید و در بیمارستان رازی مشغول به‌کار شد.
دکتر هادوی به سال ۱۳۲۵ در آزمون رئیس درمانگاه (استادیاری) بیماریهای کودکان شرکت کرد و با کسب رتبه نخست این آزمون، به سمت رئیس درمانگاهی طب کودکان بیمارستان امیراعلم، برگزیده شد.
وی همچنین سال ۱۳۲۷ در میان ۱۲ پزشک شرکت‌کننده در مسابقه انتخاب دانشیار نظری بیماریهای داخلی، مقام اول را از آن خود کرد و برای دانشیاری بیماریهای داخلی و تدریس در دانشگاه، با حفظ سمت به ریاست درمانگاه کودکان، انتخاب شد.
دکتر هادوی به سال ۱۳۳۱ با موافقت دانشگاه و دعوت دولت فرانسه، به آن کشور عزیمت کرد و در مدت ۳ سال اقامت، علاوه بر تحصیل و کسب تجربه در رشته بیماریهای غدد درون‌ریز و کارهای عملی و آزمایشگاهی، به تکمیل مطالعات خود در زمینه بیماریهای کودکان، کلیه و قلب پرداخت. استاد هادوی طی سال‌های متمادی فعالیت‌های دانشگاهی خود، مقاله‌های متعددی در مجله‌های معتبر داخلی و خارجی تدوین کرد. کتاب‌های بیماریهای کلیه، معده و اثنی عشر، بیماریهای روده، بیماریهای مجرای صفرا، بیماریهای کبد، بیماریهای ناشی از آلرژی و حساسیت، بیماریهای جنب و مدیاستن، بیماریهای قند و فصولی از ۲ جلد کتاب بیماریهای داخلی مربوط به غدد درون‌ریز بیماریهای ناشی از مسمومیت‌ها، از جمله تألیفات او است و علاوه بر آن‌ها، ترجمه برخی کتاب‌ها از قبیل بیماریهای کبد تألیف پروفسور شرلاک و بیماریهای دیابت و عوارض آن، با نظارت و راهنمایی ایشان، انجام یافته است.استاد هادوی در سال ۱۳۵۸، پس از ۳۵ سال خدمت به درخواست شخصی بازنشسته شد، اما ۲۰ سال بعد از آن هم در دانشگاه علوم پزشکی تهران، به فعالیت پرداخت.
وی در مورد چگونگی گذران اوقات فراغتش می‌گوید: کار اصلی‌ام مطالعه است و علاوه بر طب، به مطالعه در حیطه ادبیات، فلسفه و استفاده از اینترنت مشغولم و از زندگی‌ام راضی هستم. به حافظ خیلی علاقه‌مندم و هر شب تا غزلی از حافظ نخوانم، نمی‌خوابم. خوشبختانه فراموشی و آلزایمر نگرفته‌ام و تا زمانی که زنده‌ام، برای خدمت به همنوعان، آماده‌ام.
دکتر محسن نفیسی
دکتر محسن نفیسی، متخصص بیماریهای داخلی، از دیگر استادان پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران است، شاگردان او معتقدند، اگر بخواهیم با چهره واقعی یک پزشک انسان‌دوست و خداشناس آشنا شویم، باید از دکتر نفیسی یاد کنیم. دکتر نفیسی به سال ۱۳۰۹ خورشیدی در اصفهان متولد شد. در سال ۱۳۲۷ به دانشکده پزشکی دانشگاه اصفهان راه یافت و پس از اخذ دکتری عمومی در سال ۱۳۳۸، دوره تخصص بیماریهای داخلی را در دانشکده پزشکی دانشکده تهران آغاز کرد و پس از آن، در بیمارستان امام خمینی(ره) (هزار تختخوابی سابق) و در بخش داخلی به خدمت به بیماران مشغول شد. ایشان در سال ۱۳۷۵ با درجه دانشیاری به افتخار بازنشستگی نائل آمد.
استاد نفیسی طی سال‌های حضور در بیمارستان امام خمینی(ره)، شاگردان بسیاری را تربیت کرد، به نحوی که بسیاری از استادان بیمارستان، شاگردی ایشان را افتخار خود می‌دانند. از دکتر نفیسی مقالاتی در مجلات علمی چاپ شده است. وی شخصی وارسته، مردمی، خاضع و ساده‌زیست است و پشتکار ایشان همواره الگویی به یادماندنی برای شاگردان و کارکنان مجتمع بیمارستانی امام خمینی است. به عنوان مثال دکتر نفیسی چندین ساعت در درمانگاه می‌ایستاد و یک به یک بیماران را بدون لحظه‌ای نشستن، ویزیت و مداوا می‌کرد. اگر بخواهیم با چهره واقعی یک پزشک انسان‌دوست و خداشناس آشنا شویم، باید به دکتر نفیسی اشاره کنیم. ایشان فردی با احساس مسئولیت، خوش‌رو، خوش‌رفتار و بسیار علاقه‌مند به مطالعه و بسیار آرام است، به‌طوری که همه دوستش دارند و از او در تاریخ دانشگاه علوم پزشکی تهران، به نیکی یاد می‌کنند.
دکتر شکوه اقدس محامدی
دکتر شکوه اقدس محامدی، متخصص بیماریهای داخلی و فوق‌تخصص ریه، نخستین زنی است که در ایران در رشته داخلی تحصیل کرده است. وی بر این باور است که باید در قبال استفاده از امکانات کشور، به آن سود هم برسانیم.دکتر محامدی به سال ۱۳۱۰ در خانواده‌ای نسبتاً مرفه در تهران به دنیا آمد. پدرش علاقه وافری به تحصیل فرزندانش داشت و امکانات تحصیلی را برای آنان فراهم کرد. وی دکتری خود را در سال ۱۳۳۷ از دانشگاه فریدریک ویلهلم «بُن» آلمان و تخصص داخلی‌اش را به سال ۱۳۳۹ اخذ کرد. وی که عضو هیأت علمی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بود، در سال ۱۳۷۶ با پایه ۲۳ استادی، به افتخار بازنشستگی نائل آمد.
دکتر محامدی در مورد دوران تحصیل خود می‌گوید: دوران تحصیلم در زمان دکتر مصدق بود و برای ما ارزی به آلمان فرستاده نمی‌شد، ولی چون آدم صرفه‌جویی بودم و ذخیره‌ای در بانک داشتم، سختی زیادی نکشیدم و به خانواده اطمینان دادم که نگران من نباشند. تنها گرفتاری من بعد از فوت پدر و شوک ناشی از آن بود که به بیماری کولیت اولسرو، مبتلا شدم.
مشاغل و سمت‌های مورد تصدی دکتر اقدس محامدی عبارتند از ریاست درمانگاه بیمارستان مهر و کسب مقام اول در امتحان استادیاری مهرماه ۱۳۴۵، انتقال به بیمارستان ۱۰۰۰ تختخوابی (بیمارستان امام خمینی) سال ۱۳۴۷، اخذ دانشیاری ۱۳۵۰، اخذ دیپلم آنزیم‌شناسی در بیماریهای خون از وین و کسب مقام استادی ۱۳۵۵، فوق‌تخصص ریه ۱۳۶۳، بازنشستگی با پایه ۲۳ استادی ۱۳۷۶، همکاری با «بخش طبی ۶» بیمارستان امام، مسئول دانشجویان بخش ریه، عضو کمیته اجرایی و کمیته علمی جامعه متخصصین بیماریهای داخلی با ۸ سال سابقه عضویت در هیأت رئیسه، دبیر سازمان زنان پزشک بین‌المللی و مسول امتحان پره‌برد وزارت بهداشت و درمان برای چند سال.
دکتر محمدعلی نیکخو
دکتر محمدعلی نیکخو، متخصص بیماریهای کلیه، پایه‌گذار اولین همودیالیز و اولین دیالیز صفاقی در ایران و اولین پیوند کلیه در تهران است. او بر این باور است نهالی که ما آن موقع کاشتیم، الان به‌صورت یک درخت تنومندی شده که سرتاسر این مملکت را گرفته است و شما در هر شهرستانی که بروید، بخش همودیالیز دارد که این جای خوشحالی دارد.
دکتر نیکخو در سال ۱۳۰۷ خورشیدی در یکی از محله‌های قدیمی تهران به دنیا آمد، دبستان و دبیرستان را در تهران گذراند، در سال ۱۳۲۶ در کنکور دانشکده پزشکی قبول شد و در سال ۱۳۳۲ دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران را با موفقیت طی کرد و بعد از گذراندن دوره نظام وظیفه، در بخش داخلی بیمارستان امام خمینی(ره) مشغول خدمت شد و بعدها تخصص بیماریهای کلیه و استفاده از همودیالیز در بیماران کلیوی را دنبال کرد. دکتر نیکخو در بهمن ماه سال ۱۳۴۱ دستگاه کلیه مصنوعی را برای اولین بار در ایران، در بیمارستان امام خمینی به راه انداخت و اولین مریض را که دچار نارسایی مزمن کلیه بود، مداوا کرد.
وی در این باره می‌گوید: در سال ۱۳۴۸ در دانشگاه تهران برای دومین بار پیوند کلیه را در بیمارستان امام خمینی انجام دادم و آن هم از یک مریض زنده که حاضر بود یک کلیه‌اش را به جوانی ببخشد. البته پیوند کلیه اولین بار در شیراز انجام شده بود که بعد از آن، در دانشگاه تهران برای بار دیگر انجام شد.
دکتر سید نصرالله سیار
دکتر سید نصرالله سیار، مؤسس رشته فوق‌تخصصی خون و انکولوژی در ایران، می‌گوید: از راه‌اندازی رشته هماتولوژی، بیماران ناچار بودند از اقصی نقاط کشور به تهران مراجعه کنند، ولی اکنون نیاز آنان در محل زندگی و در شهرشان برطرف می‌شود.
دکتر سیار به سال ۱۳۰۴ خورشیدی در شهر مشهد متولد شد، دوره دبستان و دبیرستان را در تهران گذراند و در سال ۱۳۲۴ در آزمون دانشکده پزشکی پذیرفته شد و در سال ۱۳۳۰ دوره آن را در دانشگاه علوم پزشکی تهران، به پایان رساند.وی در سال ۱۳۳۶ به عنوان متخصص علوم آزمایشگاهی و رئیس درمانگاه (معادل استادیار فعلی) به استخدام دانشکده پزشکی درآمد و رشته بیماریهای خون را به مدت ۵ سال در انگلستان گذراند و در سال ۱۳۵۲ به درجه استادی نائل آمد.دکتر سیار در سال ۱۳۷۵ بازنشسته شد، ولی تا سال ۱۳۸۰ در بخش خون بیمارستان ولیعصر(عج) خدمات خود را ادامه داد و پس از آن از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ در بیمارستان دکتر شریعتی، بخش تحقیقات هماتولوژی و پیوند ،
خدمت کرد. وی می‌گوید: قبل از سال ۱۳۶۲ در ایران رشته فوق‌تخصصی خون و انکولوژی وجود نداشت و افرادی بودند که صلاحیت عنوان فوق‌تخصص رشته‌های بیماریهای داخلی را داشتند، ولی از این عنوان محروم بودند. رشته فوق‌تخصصی بیماریهای خون در سال ۱۳۶۳ با تلاش ما، راه‌اندازی شد.
دکتر کاظم آملی
دکتر کاظم آملی ـ متخصص بیماریهای ریه در سال ۱۳۰۴ خورشیدی در شهر نجف عراق به دنیا آمد و در زمان کودکی به اتفاق خانواده‌‌اش، به ایران بازگشت. وی تحصیلات ابتدایی را در دبستان بصیرت و دوره متوسطه را در دبیرستان شریف واقع در شهر تهران، گذراند.وی در سال ۱۳۲۴ به دلیل هوش و ذکاوت و پشتکار فراوان، در کنکور سراسری نفر اول شد و به دانشکده پزشکی راه یافت و سپس در سال ۱۳۳۰ دانشنامه پزشکی عمومی خود را با درجه ممتاز، به پایان رساند و فارغ‌التحصیل شد.دکتر آملی پس از سال‌ها تحقیق و تحصیل در انگلستان، موفق به اخذ درجه فوق‌تخصص در رشته بیماریهای ریه شد و از سال ۱۳۳۵ در دانشگاه تهران، به عنوان استاد در رشته داخلی ریه به تحقیق و تدریس پرداخت و خدمات شایان توجهی به جامعه پزشکی و هموطنان‌اش ارائه کرد. دکتر عاملی همچنین بخش ریه بیمارستان امام خمینی را راه‌اندازی کرده است.این استاد پیشکسوت در مورد گرایش به دانش پزشکی به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: پزشکی رشته‌ای است که به وسیله آن می‌توان به مردم خدمت کرد و بیماران بسیاری را نجات داد.وی می‌افزاید: در گذشته بیماری سل در میان مردم ایران خیلی شایع بود و در حال حاضر نیز با این که موارد آن کاهش یافته است، ولی هنوز وجود دارد. در آن زمان بیماری سل غیرقابل درمان محسوب می‌شد و اغلب افرادی که سل می‌گرفتند، فوت می‌کردند و کسانی هم که بیمارشان شدید نبود، دچار مشکلات زیادی می‌شدند.
از نیمه قرن بیستم میلادی داروهای سل کشف شد، ولی متأسفانه در حال حاضر پیدایش ایدز باعث شده است مبتلایان به بیماری سل خیلی ضعیف شوند و در مقابل این بیماری نتوانند مقاومت کنند، بخصوص در کشورهای جهان سوم که موارد ابتلا به سل زیاد است و در کشورهای مانند هند و ممالک جنوب آفریقا به‌صورت معضل بزرگی در آمده و درمانش دشوار شده است.
بیتا مهدوی